Wizerunek dziecka z zaburzeniami rozwoju w poglądach nauczycieli szkół masowych

• Authors: Hanna Żuraw
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym opracowaniu zaprezentowano wyniki badań dotyczących ustosunkowań nauczycieli szkół masowych do dzieci z zaburzeniami w rozwoju. Poznano deklaracje i istniejąca poza ich sferą poglądy. Ustalono, że występuje rozbieżność między deklaracjami a postawą nauczycieli. W ocenach badani ujawniają chęć działania na rzecz dzieci z zaburzeniami w rozwoju. W nieoficjalnych sądach wyrażają dystans. Sugerują, aby dzieci z interesującej nas grupy kształciły się w szkołach „półspecjalnych”. Przypisują uczniom z zaburzeniami właściwości waloryzowane negatywnie. Uważają ich za zdeterminowanych biologicznością, zależnych od otoczenia i przez nieaprobowanych (zwłaszcza przez rówieśników), a przez rodziców otoczonych konwencjonalną opiekuńczością. Elementarne znaczenie w wyposażaniu dzieci z deficytami rozwojowymi we wzmiankowane cechy ma wysokie wartościowanie zdrowia. Istotne jest też utrzymywanie się negatywnych stereotypów i niedostateczne wsparcie udzielane uczniom z zaburzeniami w rozwoju oraz ich nauczycielom w szkołach masowych.

EN

Analysing social attitudes is necessary in a situation of total educational integration of disabled children into mass school. The article presents the results of research into stereotypes of children with abnormalities in development. Theoretical basis of my resolving are derived from social psychology and sociology. Teacher’s opinions were analysed according to the Bogardus idea and to the semantic meaning of words. Biological determinism, stereotypes are still present in the concept of this group. “Everywhere but not with me in my leisure time, not in my home”. In official declaration we observe a conventional sympathy, whereas the in area of behavior we perceive distance and anxiety. Why? Because health is still one of the most important values. Disability is not wanted. This tendency is still actual. Additional factor which leads to dislike of children with disability is present organisation of education which does not provide an effective support for teachers and pupils.

Keywords

PL

wykluczenie społeczne, zaburzenia rozwoju, postawy nauczycieli

EN

social exclusion, disruption in the development, teacher’s attitudes

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2016
• Volume: 35
• Issue: 3

Dates

published

2016

online

2017-06-07

Contributors

author

Hanna Żuraw

References

• Al-Khamisy D., 2004, Gotowość nauczycieli edukacji przedszkolnej do pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W: G. Dryżałowska, H. Żuraw (red.), Integracja społeczna osób niepełnosprawnych. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Allport, G. W., 1954, The nature of prejudice. Reading, Addison-Wesley Publishing Company.
• Antoszewska B., Ćwirynkało K., Wójcik M., 2004, Nauczyciele szkół specjalnych i masowych wobec integracji osób pełno- i niepełnosprawnych na gruncie szkoły. W: G. Dryżałowska, H. Żuraw (red.), Integracja społeczna osób niepełnosprawnych. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Bartnikowska U., Wójcik M., 2004, Zaniedbania w aspekcie triady: szkoła–rodzice–dziecko w kształceniu integracyjnym i masowym dzieci z wadą słuchu. W: Z. Gajdzica, D. Osik-Chudowolska (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobecne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Becker G., 1990, Ekonomiczna teoria zachowań ludzkich. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Boski P., 2009, Kulturowe ramy zachowań społecznych. Warszawa, Wydawnictwo Academica SWPS.
• Bossaert G., Colpin H., Pijl S.J., Petry K., 2011, The attitudes of Belgian adolescents
• towards peers with disabilities. “Research in Developmental Disabilities”, 32, 504–509, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.ridd.2010.12.033.
• Brannon L., 2002, Związki. W: L. Brannon, Psychologia rodzaju. Kobiety i mężczyźni: podobni czy różni, przekł. M. Kacmajor. Gdańsk, GWP.
• Buchnat M., 2014, Kompetencje i oczekiwania nauczyciela do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Komunikat z badań. „Studia Edukacyjne”, nr 31.
• Buss D. M., 2001, Życie płciowe i dobór partnera. W: D. M. Buss, Psychologia ewolucyjna. Jak wytłumaczyć społeczne zachowania człowieka. Najnowsze koncepcje, przekł. M. Orski. Gdańsk, GWP.
• Chodkowska M., 2004, Problemy pedagogicznego wsparcia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w zakresie społecznego funkcjonowania w klasie szkolnej. W: Z. Palak, Z. Bartkowicz (red.), Wsparcie społeczne w rehabilitacjii resocjalizacji. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Chrzanowska I., 2010, Problemy edukacji dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Ćwirynkało K., 2003, Pozycja socjometryczna uczniów niepełnosprawnych a postawa nauczycieli wobec integracji. W: Z. Kazanowski, D. Osik-Chudowolska (red.), Integracja osób niepełnosprawnych w edukacji i interakcjach społecznych. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Diamond K., Tu H., 2009, Relations between classroom context, physical disability and preschool children's inclusion decisions. “Journal of Applied Developmental Psychology”, 30, 75–81. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.appdev.2008.10.008.
• Dyson L. L., 2005, Kindergarten children’s understanding of and attitudes toward people with disabilities. “Topics in Early Childhood Special Education”, 25(2), 95–105, DOI: http://dx.doi.org/10.1177/02711214050250020601.
• Estell D. B., Jones M. H., Pearl R., Van Acker R., 2009, Best friendships of students with and without learning disabilities across late elementary school. “Exceptional Children”, 76, 110–124.
• Gajdzica Z., 2011, Opinie nauczycieli szkół ogólnodostępnych na temat edukacji włączającej uczniów z lekkim upośledzeniem umysłowym w kontekście toczącej się reformy kształcenia specjalnego. W: Z. Gajdzica (red.), Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej. Sosnowiec, Oficyna Wydawnicza Humanista.
• Garlej-Drzewiecka E., 2004, Pedeutologiczny kontekst myślenia o nauczycielu wiodącym i wspierającym. W: Cz. Kosakowski, A. Krause (red.), Dyskursy pedagogiki specjalnej. Współczesne problemy pedagogiki specjalnej. Olsztyn, Wydawnictwo UWM.
• Hebda-Czaplicka I., 2002, Możliwość społecznej integracji osób niepełnosprawnych. W: B. Balcerzak-Paradowska (red.), Sytuacja osób niepełnosprawnych w Polsce. Warszawa, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.
• Hodkinson A., 2007, Inclusive education and the cultural representation of disability and disabled people: recipe for disaster or catalyst of change? An examination of non-disabled primary school children’s attitudes to children with disabilities. “Research in Education”, 77, 56–76, DOI: http://dx.doi.org/10.7227/RIE.77.5.
• Holtz K. D., Tessman G. K., 2007, Evaluation of a peer-focused intervention to increase knowledge and foster positive attitudes toward children with Tourette Syndrome. “Journal of Developmental and Physical Disabilities”, 19, 531–542, DOI: http://dx.doi.org/10.1007/s10882-007-9042-z.
• Homans G. C., 1961, Social Behavior. It’s Elementary Forms. Nowy Jork, Routledge & Kegan Paul.
• Krzemiński I., 1974, Stanowisko redukcjonizmu metodologicznego. „Studia Socjologiczne”, nr 3.
• Jachimczak B., 2008, Gotowość nauczycieli szkół ogólnodostępnych do pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W: I. Chrzanowska, B. Jachimczak (red.), Miejsce Innego we współczesnych naukach o wychowaniu –wyzwania praktyki. Łódź, Wydawnictwo Satori.
• Jankowska D., 2011, Uczeń z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w szkole ogólnodostępnej – problem czy wyzwanie. W: Z. Gajdzica (red.), Uczeń z niepełnosprawnością w szkole ogólnodostępnej. Sosnowiec, Oficyna Wydawnicza Humanista.
• Janion E., 1999, Stosunki emocjonalno-społeczne między dziećmi pełnosprawnymi i niepełnosprawnymi w przedszkolnej grupie integracyjnej. W: A. Maciarz (red.), Z teorii i badań społecznej integracji dzieci niepełnosprawnych. Kraków, Wydawnictwo Impuls.
• Jetha C., Ryan C., 2012, Na początku był seks. Prehistoryczne źródła seksualności. Warszawa, Wydawnictwo Czarna Owca.
• Kirenko J., 2006, Oblicza niepełnosprawności. Lublin, Wydawnictwo Akademickie WSSP.
• Kłoda M., 2012, Zastosowanie koncepcji psychologii społecznej w edukacji włączającej.
• Niepublikowana praca magisterska napisana na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.
• Kłoskowska A., 1993, Kultura trzech układów. W: A. Kłoskowska, Socjologia kultury. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kossewska J., 2000, Uwarunkowania postaw. Nauczyciele i inne grupy zawodowe wobec integracji szkolnej dzieci niepełnosprawnych. Kraków, Wydawnictwo Naukowe AP.
• Kowalak T., 1998, Marginalność i marginalizacja. Warszawa, Dom Wydawniczy Elipsa.
• Kowalik S., 1996, Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Śląsk.
• Krawczyk-Blicharska M., Nowak P., 2010, Poradnictwo społeczno-zawodowe formą przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. W: M. Piorunek (red.), Pomoc–wsparcie społeczne–poradnictwo. Od teorii do praktyki. Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kupisiewicz M., 2013, Słownik pedagogiki specjalnej. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Larkowa H., 1977, Postawy społeczne wobec osób z odchyleniami od normy. W: A. Hulek (red.), Pedagogika rewalidacyjna. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Laws G., Kelly E., 2005, The attitudes and friendship intentions of children in United Kingdom mainstream schools towards peers with physical or intellectual disabilities. “International Journal of Disability, Development and Education”, 52(2), 79–99, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/10349120500086298.
• Longoria L., Marini I., 2006, Perceptions of children’s attitudes towards peers with a severe physical disability. “Journal of Rehabilitation”, 72(3), 19–25.
• Maciarz A., 1999, Cel i istota integracji społecznej. W: A. Maciarz (red.), Z teorii badań integracji społecznej dzieci niepełnosprawnych. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Magiati I., Dockrell J. E., Logotheti A., 2002, Young children’s understanding of disabilities: the influence of development, context, and cognition. “Applied Developmental Psychology”, 23, 409–430, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/S0193-3973(02)00126-0.
• Mahler F., 1993, Marginality and Maldevelopment. W: J. Danecki (red.), Insights into Maldevelopment. Warszawa, Wydawnictwo UW.
• McDougall J., DeWit D.J., King G., Miller L.T., Killip S., 2004,. High school-aged youths' attitudes toward their peers with disabilities: the role of school and student interpersonal factors. “International Journal of Disability, Development and Education”, 51(3), 287–313, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/1034912042000259242.
• Meijer C.J., Soriano V., Watkins A., 2003, Special needs education in Europe. Thematic Publication. Middelfart, European Agency for Development in Special Needs Education.
• Melosik Z., 1996, Tożsamość ciało i władza. Poznań–Toruń, Wydawnictwo Edytor.
• Minczakiewicz E. M., Wielobób M. J., 2004, Sytuacja dziecka niepełnosprawnego w klasie integracyjnej. W: G. Dryżałowska, A. Żuraw (red.), Integracja społeczna osób niepełnosprawnych. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Modrzewski J., 2004, Socjalizacja i uczestnictwo społeczne. Studium socjopedagogiczne, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Odom S., Zercher C., Li S., Marquart J., Sandall S., Brown W., 2006, Social acceptance and rejection of preschool children with disabilities: A mixed-method analysis. “Journal of Educational Psychology” 98, 807–823.
• Parchomiuk M., 2013, Postawy pedagogów specjalnych wobec seksualności osób z niepełnosprawnością intelektualną. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
• Sadowska S., 2005, Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych. Toruń, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Selman R. L., Byrne D. F., 1974, A structural-developmental analysis of levels of role taking in middle childhood. “Child Development”, 45, 803–806, DOI: http://dx.doi.org/10.2307/1127850.
• Smith L. A., Williams J. M., 2005, Developmental differences in understanding the causes, controllability and chronicity of disabilities. “Child: Care, Health & Development”, 31(4), 479–488, DOI: http://dx.doi.org/10.1111/j.1365-2214.2005.00532.x.
• Spionek H., 1973, Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ustawa o systemie oświaty z 7 września 1991 r., Dz.U. z 2004 r, nr 256, poz. 2572, art. 1 ust. 4–6.
• Vignes C., Godeau E., Sentenac M., Coley N., Navarro F., Grandjean H., Arnaud C., 2009, Determinants of students' attitudes towards peer with disabilities. “Developmental Medicine and Child Neurology”, 51, 473–479, DOI: http://dx.doi.org/10.1111/j.1469-8749.2009.03283.x.
• Wojciszke B., 2002, Człowiek wśród ludzi, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wyczesany J., 1999, Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wyd. 2 poszerz. Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2016.35.3.75