Między etnicznością a integracją. Strategie kulturalizacyjne przyjmowane przez społeczności szkół z polskim językiem nauczania

• Authors: Ewa Ogrodzka-Mazur
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W opracowaniu podjęto próbę określenia strategii kulturalizacyjnych przyjmowanych przez społeczności szkół z polskim językiem nauczania funkcjonujących w Austrii, Francji i Republice Czeskiej. Przyjęto zarazem założenie, że zarówno dzieci, jak i dorośli (rodzice i nauczyciele) mogą przyjmować odmienne strategie kulturalizacyjne w różnych sferach życiach, przy czym różnice te będą zauważane przede wszystkim w sferach publicznej (społecznej) i prywatnej (rodzinnej). Charakteryzując wzorce przystosowania badanych do funkcjonowania w środowisku odmiennym niż kultura pochodzenia, uwzględniono wybrane komponenty kulturowego modelu nabywania dwukulturowości opracowanego przez Pawła Boskiego, a mianowicie: deklarowane poczucie tożsamości – etnicznej (kraju pochodzenia) i/lub narodowej (kraju osiedlenia), znajomość i używanie języków (kraju pochodzenia i osiedlenia), kontakty społeczne (z członkami grupy etnicznej i narodowej), obowiązki rodzinne i szkolne (w grupie etnicznej i narodowej) oraz przysługujące prawa (w grupie etnicznej i narodowej).

EN

The study comprises an attempt to specify culturalization strategies applied by the communities of schools with Polish as the teaching language in Austria, France and the Czech Republic. It was assumed that both children and adults (parents and teachers) may apply different culturalization strategies in various spheres of life and that these differences will be noticeable mostly in the public (social) and private (family) sphere. In order to describe the patterns of the respondents’ adjustment to functioning in a different environment than the culture of their origin, some selected components of Paweł Boski’s cultural model of the acquisition of biculturalism were taken into account. These were: the declared feeling of ethnic identity (of the native country) and/or national identity (of the residence country), the knowledge and use of languages (of the native and residence country), social contacts (with members of the ethnic and national group), family and school duties (in the ethnic and national group) and the granted rights (in both these groups).

Keywords

PL

tożsamość kulturowa, strategie kulturalizacyjne, dystans kulturowy, szkoły z polskim językiem nauczania, edukacja międzykulturowa

EN

cultural identity, culturalization strategies, cultural distance, schools with Polish as the teaching language, intercultural education

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2017
• Volume: 36
• Issue: 3

Dates

published

2017

online

2018-07-02

Contributors

author

Ewa Ogrodzka-Mazur

References

• Angrosino M. (2010). Badania etnograficzne i obserwacyjne. Niezbędnik badacza. Metodologia. PWN, Warszawa.
• Berry J. W. (1994). Acculturative Stress. W: W. J. Lonner, R. S. Malpass (red.). Psychology and culture. Allyn and Bacon, Needham Heights.
• Boski P., Jarymowicz M., Malewska-Peyre H. (red.) (1992). Tożsamość a odmienność kulturowa. Instytut Psychologii PAN, Warszawa.
• Boski P. (2009). Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej. PWN, Warszawa.
• Chodynicka A. M., Więckowska J. (2005). Wywiad kulturowy. W: K. Stemplewska-Żakowicz, K. Krejtz (red.). Wywiad psychologiczny. T. 3. Wywiad w różnych kontekstach praktycznych. Pracownia Testów Psychologicznych PTP, Warszawa.
• Chromiec E. (2004). Dziecko wobec obcości kulturowej. GWP, Gdańsk.
• Dryll E. (2013). Wrastanie w kulturę. Transmisja narracji w wychowaniu rodzinnym. ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa.
• Gajdzica A. (2014). Zawodowe i pozazawodowe funkcjonowanie nauczycieli w szkołach z polskim językiem nauczania. W: A. Gajdzica, G. Piechaczek-Ogierman, A. Hruzd-Matuszczyk: Edukacja postrzegana z perspektywy uczniów, rodziców i nauczycieli ze szkół z polskim językiem nauczania w wybranych krajach europejskich. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Cieszyn – Toruń.
• Grabowska B. (2013). Poczucie tożsamości młodzieży uczącej się w szkołach z polskim językiem nauczania na Białorusi, w Republice Czeskiej i na Ukrainie – studium porównawcze. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Cieszyn – Toruń.
• Grzymała-Moszczyńska H. (2014). Wybrane koncepcje teoretyczne dotyczące przekazywania młodym pokoleniom kultury ojczystej w warunkach emigracji. W: D. Praszałowicz, J. Kulpińska (red.). Młodzież polska na obczyźnie – zadania edukacyjne. PAU, Kraków.
• Hewstone M. (1999). Kontakt i kategoryzacja: zmiana stosunków międzygrupowych w ujęciu psychologii społecznej. W: C. N. Macrae, Ch. Stangor, M. Hewstone: Stereotypy i uprzedzenia. Najnowsze ujęcie. GWP, Gdańsk.
• Jaworska D. (2012). Tożsamość narodowa na pograniczu. Poczucie tożsamości narodowej w narracjach uczniów, rodziców i nauczycieli polskich szkół na Litwie. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
• Konarzewski K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. WSiP, Warszawa.
• Lewowicki T., Nikitorowicz J., Szczurek-Boruta A. (red.) (2010). Szkolnictwo z polskim językiem nauczania w państwach europejskich – stan, problemy i perspektywy. Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wyższa Szkoła Pedagogiczna ZNP w Warszawie, Stowarzyszenie Wspierania Edukacji Międzykulturowej, Białystok – Cieszyn – Warszawa.
• Lewowicki T. (2014). Edukacja międzykulturowa – od lokalnych sukcesów ku globalnym przesłaniom i oddziaływaniom. „Edukacja Międzykulturowa” nr 3.
• Nowicka E. (1998). Akulturacja. W: Z. Bokszański (red.). Encyklopedia socjologii. T. 1. Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Ogrodzka-Mazur E. (2007). Kompetencja aksjologiczna dzieci w młodszym wieku szkolnym. Studium porównawcze środowisk zróżnicowanych kulturowo. UŚ, Katowice.
• Ogrodzka-Mazur E., Klajmon-Lech U., Różańska A. (2014). Tożsamość kulturowa, religijność i edukacja religijna postrzegana z perspektywy społeczności szkół z polskim językiem nauczania w wybranych krajach europejskich. Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego, Wydawnictwo Adam Marszałek, Cieszyn – Toruń.
• Sobecki M. (2007). Kultura symboliczna a tożsamość. Studium tożsamości kulturowej Polaków na Grodzieńszczyźnie z perspektywy edukacji międzykulturowej. Wydawnictwo Uniwersyteckie „Trans Humana”, Białystok.
• Staś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M. (red.) (2010). Badania narracyjne w psychologii. ENETEIA Wydawnictwo Psychologii i Kultury, Warszawa.
• Stephan W. G., Stephan C. W. (1999). Wywieranie wpływu przez grupy. Psychologia relacji. GWP, Gdańsk.
• Szerląg A. (red.) (1998). Polskie szkolnictwo i oświata na Litwie. UW, Wrocław.
• Szerląg A. (red.) (2005). Wymiary współczesnej edukacji na Litwie. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Urlińska M. M. (2007). Szkoła polska na obczyźnie wobec dylematów tożsamościowych. Na przykładzie szkoły polskiej na Łotwie UMK, Toruń.
• Wysocka E. (2003). Akulturacja. W: T. Pilch (red.). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. T. 1. Wyd. „Żak”, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2017.36.3.61