Przyroda w metaforach jako przejaw kreatywności uczniów w wieku 9 lat. Raporty z badań

• Authors: Katarzyna Kowalik-Paluch
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The purpose of this article is to show nature in the metaphorical statements of 9-year-old students. Narrative and narrative interview were used as research methods. The presented research results are only a part of a larger research project carried out for the purposes of the doctoral dissertation entitled: “Experiencing Aesthetic Values in Contact with Nature of Students Completing Early School Education”. The metaphors created by the child are a sign of creativity, rich imagination, and freedom of using the language. The metaphor is somehow a symbol of the “transition” between the real world and the child’s individual imaginary world. The article presents fragments of the narratives of the surveyed students showing their metaphorical possibilities, used to describe nature and natural experiences.

PL

Celem artykułu było ukazanie przyrody w wypowiedziach metaforycznych uczniów w wieku 9 lat. Jako metody badawcze zastosowano narracje oraz wywiad narracyjny. Prezentowane wyniki badań są częścią większego projektu badawczego przeprowadzonego na potrzeby rozprawy doktorskiej pt. „Doświadczanie wartości estetycznych w kontakcie z przyrodą uczniów kończących edukację wczesnoszkolną”. Metafory tworzone przez dziecko są przejawem kreatywności, bogatej wyobraźni i swobody posługiwania się językiem. Metafora jest niejako symbolem „przejścia” między światem rzeczywistym a indywidualnym światem wyobraźni dziecka. W artykule przedstawiono fragmenty narracji badanych uczniów ukazujące ich możliwości metaforyczne wykorzystane do opisu przyrody i doświadczeń przyrodniczych.

Keywords

EN

nature; child; creation; creativity; metaphor

PL

przyroda; dziecko; twórczość; kreatywność; metafora

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Prima Educatione
• Year: 2019
• Volume: 3

Dates

published

2019

online

2020-02-10

Contributors

author

Katarzyna Kowalik-Paluch

References

• Adamska-Staroń M., Piasecka M., Łukasik B. (2007), Inny sposób myślenia o edukacji. Metaforyczne narracje. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Åkeson L. (2018), Nie ma złej pogody na spacer. Tajemnica szwedzkiego wychowania dzieci. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Amabile T. (1994), The Work Preference Inventory: Assessing Intrinsic and Extrinsic Motivational Orientations. Journal of Personality and Social Psychology 66(5), DOI: https://doi.org/10.1037/0022-3514.66.5.950.
• Beck U. (2002), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
• Buchcic E. (2014), Edukacja przyrodnicza elementem procesu wychowania. Studia Ecologiae et Bioethicae 12(2).
• Budniak A. (2009), Doświadczenia przyrodnicze w poznawaniu środowiska przez uczniów klas początkowych. Poradnik metodyczny. Katowice: Wydawnictwo „Deni-Press”.
• Bühler K. (2004), Theory of Language. The Representational Function of Language. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Giddens A. (2004), Socjologia. Warszawa: PWN.
• Gmitrowicz D., Jędrzejczak J. (n.d.), Od kreatywności do innowacyjności, http://czytelnia.frse.org.pl/media/pajp-vii-kreatywnosc.pdf (access: 31.07.2019).
• Houghton P., Worroll J. (2017), Leśna szkoła dla każdego. Zaprzyjaźnij się z przyrodą. Warszawa: Wydawnictwo Muza.
• Jaszczyk A., Kochaniak B. (2006), Czarodziejski pyłek, czyli metafora i bajka we wspomaganiu rozwoju małego dziecka. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Karwowski M. (2009), Zgłębianie kreatywności. Studia nad pomiarem poziomu i stylu twórczości. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Kassenberg A., Marek M. (1988), Ekorozwój – istota i realność. In: A. Ginsberg-Gebert (red.), Ekonomiczne i socjologiczne problemy ochrony środowiska (T. 2). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Kocowski T. (1991), Szkice z teorii twórczości i motywacji. Poznań: SAW.
• Komorowska-Zielony A. (1988), Edukacja wczesnoszkolna w zakresie ochrony środowiska. In: J. Solomon, S. Dylak (red.), Dziecko w świecie przyrody i nauki. Toruń–Warszawa: Wydawnictwo „Edytor”, Wyższa Szkoła Nauczycielska.
• Kopeć K. (2008), Człowiek w środowisku i związane z tym zagrożenia. In: T. Michalski (red.), Zagrożenia we współczesnym świecie jako temat edukacji geograficznej. Warszawa–Pelplin: WSiP, Wydawnictwo „Bernardinum”.
• Krauze-Sikorska H. (2014), Wspieranie twórczego potencjału dziecka: edukacyjna fikcja czy prorozwojowa szansa? In: U. Szuścik, B. Oelszlaeger-Kosturek (red.), Dziecko w świecie innowacyjnej edukacji, współdziałania i wartości (T. 1). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Kubicka D. (1982), Rozumienie i wytwarzanie metafor przez dzieci. Prace Psychologiczno-Pedagogiczne 34.
• Kulik R. (2014), Człowiek wobec natury. Psychologia ochrony przyrody. Świebodzin: Wydawnictwo Klubu Przyrodników.
• Lakoff G., Johnson M. (1988), Metafory w naszym życiu. Warszawa: PIW.
• Louv R. (2014), Ostatnie dziecko lasu. Warszawa: Mamania – Grupa Wydawnicza Relacja.
• Louv R. (2016), Witamina N. Warszawa: Mamania – Grupa Wydawnicza Relacja.
• Lusek J. (2002), Analiza zagadnienia aktywności twórczej dziecka w świetle psychologii i pedagogiki. Nauczyciel i Szkoła 1–2(14–15).
• Muszyńska M. (1999), Metafory w edukacji prymarnej. Toruń: Wydawnictwo UMK.
• Nalaskowski A. (1998), Społeczne uwarunkowania twórczego rozwoju jednostki. Warszawa: WSiP.
• Nęcka E. (1992), Trening twórczości. Olsztyn: Polskie Towarzystwo Psychologiczne Pracownia Wydawnicza.
• Nęcka E. (1999), Proces twórczy i jego ograniczenia. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Nęcka E. (2012), Psychologia twórczości. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Ortony A. (1993), Metaphor and Thought. Cambridge: Cambridge University Press.
• Parczewska T. (2012), Doświadczanie koleżeństwa i przyjaźni przez dzieci z chorobami przewlekłymi. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Parczewska T. (2013), Edukacja przyrodniczo-ekologiczna. In: M. Magda-Adamowicz, L. Kataryńczuk-Mania (red.), Dziedziny kształcenia w klasach I–III. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Parczewska T. (2017), W stronę przyrody: o norweskich praktykach edukacji na zewnątrz. Pedagogika. Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas 15.
• Parczewska, T. (2018), Edukacja na zewnątrz. Wielość perspektyw, podejść, głosów. Roczniki Pedagogiczne 10(2), DOI: https://doi.org/10.18290/rped.2018.10.2-9.
• Pasikowski S. (2015), Granice teoretycznego nasycenia. Rocznik Lubuski 41(1).
• Paśko I., Zimak P. (2012), Animacja komputerowa w poznawaniu przyrody przez dzieci w młodszym wieku szkolnym. In: K. Gąsiorek, I. Paśko (red.), Poznawanie świata w edukacji dziecka. Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
• Popek S. (1978), Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży. Warszawa: WSiP.
• Popek S. (2003), Człowiek jako jednostka twórcza. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Popek S. (2004), Twórczość w teorii i praktyce. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Sebba R. (1991), The Landscapes of Childhood: The Reflection of Childhood’s Environment in Adult Memories and in the Children’s Attitudes. Environment and Behavior 23(4), DOI: https://doi.org/10.1177/0013916591234001.
• Sołowiej J. (1987), Rodzinne uwarunkowania twórczości dzieci i młodzieży. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
• Stawiński W. (1988), O potrzebie istnienia polskiego naukowego czasopisma poświęconego problemom dydaktyki nauk przyrodniczych. In: M.R. Janiuk, B. Gocławska (red.), Perspektywy rozwoju i współpracy dydaktyk przedmiotów przyrodniczych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Stemplewska-Żakowicz K. (2005), O różnorodności form wywiadu i prób jej uporządkowania. In: K. Stemplewicz-Żakowicz, K. Krejtz (red.), Wywiad psychologiczny. Wywiad jako postępowanie badawcze. Warszawa: Pracowania Testów Psychologicznych PTP.
• Suchomliński W. (1978), Oddaję serce dzieciom. Warszawa: WSiP.
• Sztompka P. (2002), Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
• Szuścik U. (2006), Znak werbalny a znak plastyczny w twórczości rysunkowej dziecka. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Tarasenko G. (2011), Kształtowanie estetycznego stosunku do przyrody u dzieci w młodszym wieku szkolnym w środowisku rodzinnym. Rocznik Naukowy Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy. Transdyscyplinarne Studia o Kulturze (i) Edukacji 6.
• Thoreau D.H. (2018), Walden, czyli życie w lesie. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.
• Tokarz A. (2005), Dynamika procesu twórczego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Winner E. (1979), New Names for Old Things: The Emergence of Metaphoric Language. Journal of Child Language 6(3), DOI: https://doi.org/10.1017/S030500090000249X.
• Wojtyła K. (2001), Miłość i odpowiedzialność. Lublin: TN KUL.
• Young J., Haas E., McGown E. (2010), Coyote’s Guide to Connecting with Nature. Washington: Owlink Media Corporation.

Identifiers

DOI

10.17951/pe.2019.3.73-86