Współczesne wizualizacje dziedzictwa Cyryla i Metodego w przestrzeni słowiańskiej

• Authors: Lilla Janina Moroz-Grzelak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł poświęcony jest omówieniu dziedzictwa Cyryla i Metodego w Słowiańszczyźnie. Uwaga autorki koncentruje się na współczesnym odzwierciedleniu obrazów obu braci i ich dziedzictwa w krajach, które kultywują pamięć o nich. Przedstawianie Apostołów Słowiańskich ma swoją tradycję w malarstwie, ikonach i pomnikach. Odniesienia do sztuki ukazane zostały w kontekście historycznym niektórych krajów słowiańskich należących do Kościoła zachodniego i do Kościoła prawosławnego. W opracowaniu wskazuje się na szczególną rolę w rozprzestrzenianiu tradycji cyrylometodejskiej w sztuce Bułgarii. Kraj ten, poprzez kult Braci Sołuńskich w średniowieczu, przyjął ich do swej tradycji pod deskrypcją terytorialną Apostołowie Bułgarscy, a dziś znajduje się w pozycji depozytariusza ich spuścizny. Współcześnie Bułgarzy wyrażają pamięć o Cyrylu i Metodym poprzez wznoszenie pomników alfabetu cyrylickiego, które odsłaniane są także poza światem słowiańskim, co w efekcie służy podkreślaniu znaczenia pisma słowiańskiego.

EN

The paper focuses on the contemporary visualizations of the brother saints Cyril and Methodius and their heritage in the countries that cultivate their cultural legacy. The presentation of the Slavic Apostles has its own tradition in painting, icons and monuments, which is shown in a historical context in some of the Slavonic countries belonging to both the Western and the Orthodox Church tradition. It points out a special role in the spread of the Cyrillo-Methodian tradition through art in Bulgaria. The country, thanks to the cult of the Thessalonica Brothers in the Middle Ages, has developed their statures as Bulgarian Apostles, and present-day Bulgaria is in a position of depositary of their heritage. Contemporary Bulgarians express the memory of Cyril and Methodius through monuments of the Cyrillic alphabet, a tendency that extends beyond the Slavic world. Consequently, it emphasizes the symbolic importance of the Slavic alphabet.

Keywords

PL

święci Cyryl i Metody, pomniki, cyrylica, pismo, alfabet, Słowianie

EN

Cyril and Methodius, monuments, Cyrillic, letter, alphabet, Slavs

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
• Year: 2019
• Volume: 8

Dates

published

2019

online

2019-12-05

Contributors

author

Lilla Janina Moroz-Grzelak

References

• Abijski & Makal & Wyspianski 2019: Abijski, Marcin & Makal, Piotr & Wyspianski, Slawek, eds. XXX years Brotherhood of Saints Cyril and Methodius. Bialystok: Association of the Orthodox Brotherhood of Saints Cyril and Methodius, 2019. [In Polish: Abijski, Marcin & Makal, Piotr & Wyspiański, Sławek, red. XXX lat Bractwa Świętych Cyryla i Metodego. Białystok: Stowarzyszenie Bractwo Prawosławne św. św. Cyryla i Metodego, 2019.]
• Antova 2018: Antova, Desislava. “Mission Bulgaria Headed for Beijing.” News.bg, 29.03.2018, https://news.bg/bulgaria/misiya-balgariya-tragva-kam-pekin.html (Accessed 29.04.2019). [In Bulgarian: Антова, Десислава. „Мисия България тръгва към Пекин.” News.bg, 29.03.2018, https://news.bg/bulgaria/misiya-balgariya-tragva-kam-pekin.html. (Достъп 29.04.2019).]
• Baniak 2004: Baniak, Jozef. “Inculturation.” In: Gadacz, Tadeusz & Milerski, Boguslaw, eds. Religion. PWN Encyclopedia. Vol. 5, 41. Warsaw: PWN, 2002. [In Polish: Baniak, Józef. „Inkulturacja.” W: Gadacz, Tadeusz & Milerski, Bogusław, red. Religia. Encyklopedia PWN. T. 5, 41. Warszawa: PWN, 2002.]
• Bartolini 1885: Bartolini, Domenico. “The Pilgrimage of Thanksgiving to the Holy Father Leo XIII, R.P. 1881”. In: Bartolini, Domenico. Historical, Critical and Archaeological Relics of Saints Cyril and Methodius and Their Apostolate in the Slavic Nations, V–XXIV. Poznan: Kuryer Poznanski, 1885. [In Polish: „Pielgrzymka dziękczynna wszechsłowiańska do Ojca świętego Leona XIII, R.P. 1881.” W: Bartolini, Domenico. Pamiątki historyczne, krytyczne, archeologiczne świętych Cyryla i Metodego oraz apostolstwa ich śród narodów słowiańskich. Przekł. z włoskiego M. Chwaliszewski, V–XXIV. Poznań: Kuryer Poznański, 1885.]
• Devetak 2016: Devetak, Jurij. The Parish of St. Cyril and Methodius in Belgrade and Lazarists. Beograd: Zupni ured sv. Cirila i Metodija, 2016. [In Croatian: Devetak, Jurij. Župa sv. Ćirila i Metodija u Beogradu i lazaristi. Beograd: Župni ured sv. Ćirila i Metodija, 2016.]
• Dzhambazova 2013: Dzhambazova, Maya. “Monument of the Saints Brothers in Mongolia.” Spisanie.to, 16.01.2013, https://www.spisanie.to/пътуване/история-и-цивилизация/паметник-на-светите-братя-в-монголия/. [In Bulgarian: Джамбазова, Мая. „Паметник на светите братя в Монголия.” Spisanie.to, 16.01.2013, https://www.spisanie.to/пътуване/история-и-цивилизация/паметник-на-светите-братя-в-монголия/.]
• Golabek 1935: Golabek, Jozef. Brotherhood of Saint. Cyril and Methodius in Kiev. Warsaw: Nasza Przyszlosc, 1935. [In Polish: Gołąbek, Józef. Bractwo św. Cyryla i Metodego w Kijowie. Warszawa: Nasza Przyszłość, 1935.]
• Jarko 1991: Jarko, Jan. “Charismatic Ministry of the Apostles of the Slavs in the Light of the Old Slavic Literature.” In: Gajek, Jan Sergiusz & Gorka, Leonard, eds. Cyril and Methodius Apostles and Slavic Teachers. Studies and documents, Part 1, 99–107. Lublin: KUL, 1991. [In Polish: Jarko, Jan. „Charyzmatyczna posługa Apostołów Słowian w świetle piśmiennictwa starosłowiańskiego.” W: Gajek, Jan Sergiusz & Górka, Leonard, red. Cyryl i Metody Apostołowie i Nauczyciele Słowian. Studia i dokumenty, cz. 1, 99–107. Lublin: KUL, 1991.]
• Kamenov 2015: Kamenov, Kalin. “In Mongolia for a Feast of the Saints Brothers Cyril and Methodius”. (Personal blog, published 11.05.2015). https://kalinkamenov.com/2015/05/mongolia-kirilica/. [In Bulgarian: Каменов, Калин. „В Монголия за празника на светите братя Кирил и Методий”. (Личен блог, публ. 11.05.2019). https://kalinkamenov.com/2015/05/mongolia-kirilica/.]
• Krasteva 2006: Krasteva, Stefanka. “Slavic Cooperation and the Bulgarian Cultural and Historical Heritage.” Slavjanski glas, no. 1 (2006), 72–90. [In Bulgarian: Кръстева, Стефанка. „Славянското сътрудничество и българското културно-историческо наследство.” Славянски глаc, no 1 (2006), 72–90.]
• Mihajlova 2013: Mihajlova, Katja. “The Feast of St. Cyril and Methodius in Plovdiv – from Written to Family History.” In: Atanasova, Ekaterina & Lozanova, Galina & Stanoev, Stanoj, eds. The feast of St. Cyril and Methodius. Spaces of the Spirit. Vol. 2, 142–186. Sofia: Paradigma, 2014. [In Bulgarian: Михайлова, Катя. „Празникът на св. Кирил и Методий в Пловдив – от писмена към семейна история.” В: Анастасова, Екатерина & Лозанова, Галина & Станоев, Станой, ред. Празникът на свети Кирил и Методий. Пространства на духа. Т. 2, 142–186. София: Парадигма, 2013.]
• Moroz-Grzelak 2016: Moroz-Grzelak, Lilla. “The Slovenian Cult of Saint Cyril and Methodius Considering the Background of the Slavic Tradition.” In: Boguslawska, Magdalena & Goszczynska, Joanna & Suler-Galos, Jasmina, eds. To Read, to Wander, to Be. A Volume Dedicated to Professor Zdzislaw Darasz, 59–72. Warsaw University Press, 2016. [In Polish: Moroz-Grzelak, Lilla. „Słoweński kult św. Cyryla i Metodego na tle tradycji ogólnosłowiańskiej.” W: Bogusławska, Magdalena & Goszczyńska, Joanna & Šuler-Galos, Jasmina, red. Czytać, wędrować, być. Tom dedykowany Profesorowi Zdzisławowi Daraszowi, 59–72. Warszawa: Wydawnictwo UW, 2016.]
• Naumow 1999: Naumow, Aleksander. “The Kiev Tradition in Polish Orthodoxy.” In: Lesniewski, Krzysztof & Lesniewska, Jadwiga, eds. Orthodoxy – the Source of Faith and the Spring of Experience, 449–466. Lublin: Prawoslawna Diecezja Lubelsko-Chelmska, 1999. [In Polish: Naumow, Aleksander. „Tradycja kijowska w prawosławiu polskim.” W: Leśniewski, Krzysztof & Leśniewska, Jadwiga, red. Prawosławie – źródło wiary i zdrój doświadczenia, 449–466. Lublin: Prawosławna Diecezja Lubelsko-Chełmska, 1999.]
• Paisij 1981: Paisij Chilendarski. Slavо-Bulgarian History. Warsaw: Czytelnik, 1981. [In Polish: Paisij Chilendarski. Słowianobułgarska historia. Przekł. z bułgarskiego, wstęp, przypisy Franciszek Korwin-Szymanowski. Warszawa: Czytelnik 1981.]
• Pavlov 2019: Pavlov, Plamen. “St. Methodius – Facts Unknown and Known. Chech Archaeologist Proves That the Archbishop’s Burial Is in the Moravian Town of Mikulcice.” Trud, 10.05.2019. https://trud.bg/свети-методий-неизвестното-в-известн/. [In Bulgarian: Павлов, Пламен. „Свети Методий – неизвестното и известното. Чешки археолог доказва, че гробът на архиепископа се намиpа в моравския град Микулчице.” Труд, 10.05.2019. https://trud.bg/свети-методий-неизвестното-в-известн/.]
• Rusenova 2019: Rusenova, Violeta. “Pope Francis with an Address to Bulgarians.” Vesti, 03.05.2019. https://www.vesti.bg/bulgaria/papa-francisk-s-obryshtenie-kym-bylgarite-6094990. [In Bulgarian: Русенова, Виолета. „Папа Франциск с обръщение към българите”, Vesti, 03.05.2019. https://www.vesti.bg/bulgaria/papa-francisk-s-obryshtenie-kym-bylgarite-6094990.]
• Stojkova 2008: Stojkova, Ana. “The Bulgarian Medieval Cult of Cyril and Methodius: Ideological Parameters and Literary Reflections.” Slavia Meridionalis, no. 8 (2008): 309–326. [In Bulgarian: Стойкова, Ана. „Култ към св. Кирил и Методий през Българското средновековие. Идеологически параметри и литературни рефлекcи.” Slavia Meridionalis, no. 8 (2008): 309–326.]
• Vrabchev 2015: Vrabchev, Andrey. “We Don’t Know What Bulgarianness is at the Moment.” Interview by Ana Kocheva. Frognews, 7.09.2015. https://frognews.bg/inteviu/skulptorat-vrabchev-znaem-kakvo-balgarshtinata-momenta.html. [In Bulgarian: Врабчев, Андрей. „Не знаем какво е българщината в момента.” Интервю на Ана Кочева. Frognews, 7.09.2015. https://frognews.bg/inteviu/skulptorat-vrabchev-znaem-kakvo-balgarshtinata-momenta.html.]
• Wojtczak 2004: Wojtczak, Marcin. “Saints Cyril and Methodius in Bulgarian Slavophilism.” In: Mikolajczak, Aleksander W. & Szulc, Witold & Zielinski, Boguslaw eds. Community ideas of Slavdom, 259–266. Poznan: 259–266. [In Polish: Wojtczak, Marcin. „Święci Cyryl i Metody w słowianofilstwie bułgarskim.” W: Mikołajczak, Aleksander W. & Szulc, Witold & Zieliński, Bogusław, red. Idee wspólnotowe Słowiańszczyzny, 259–266. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2004.

Identifiers

DOI

10.17951/zcm.2019.8.140-154