Adam Ważyk, the New Sentence and the question of entropy

• Authors: Paweł Kaczmarski

Title variants

Adam Ważyk, poetyka ‘New Sentence’ i zagadnienie entropii

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In its first section, the article focuses on certain concepts belonging to Adam Ważyk’s theory of poetics. Specifically, I note the role of entropy in Ważyk’s thought on the form of the poem. Ważyk’s thinking of entropy served the poet to regulate his more general conception of the formal constitution of the poem. Although entropy seems to be an unavoidable process, the poet’s role and duty is to partly control it. For Ważyk, such partial containment of entropy is the condition of poetic communication. The second section of the article places the entropy-related tensions identified by Ważyk in the context of poetic debates of the 90’s between Fredric Jameson, a prominent Marxist critic, and the American poets identified as the LANGUAGE group.

PL

Punktem wyjścia artykułu jest omówienie roli, jaką w metapoetyckim i historycznoliterackim projekcie Adama Ważyka – jednego z najważniejszych praktyków i teoretyków polskiej awangardy poetyckiej – pełniła kategoria entropii. Refleksja nad entropią, luźno podbudowana nawiązaniami do nauk ścisłych, służyła Ważykowi do wyartykułowania stosunku do problemów formalnej organizacji wiersza: chociaż entropia, rozumiana w przypadku literatury jako ubytek informacji – zatarcie znaczenia – jest nieubłagana (i naiwnością byłoby próbować powstrzymać ją zupełnie), jej częściowe powściąganie pozostaje obowiązkiem twórcy i warunkiem jakiejkolwiek artystycznej komunikacji. Zarówno zupełne poddanie sile uniwersalnego rozproszenia, jak i próba otwartego jej zwalczenia skazane są na porażkę. W drugiej części artykułu to fundamentalne dla pism Ważyka napięcie połączone zostaje z szerszą debatą historycznie organizującą znaczną część teoretycznej refleksji dwudziestowiecznej lewicy; obserwacje Ważyka zestawione zostają ze sporem o parataksę, stoczonym na początku lat 90. przez amerykańskich poetów związanych z nurtem Language oraz Fredrika Jamesona, jednego z czołowych marksistowskich krytyków literackich. Napięcie między nieuchronnością a szkodliwością entropii, i wynikająca z niego konieczność formy, zostaje wskazane jako analogiczne do napięcia między nieuchronnością a szkodliwością rozproszenia (jako podstawy naraz ponowoczesnego doświadczenia i figury parataksy).  

Keywords

EN

Adam Ważyk; poetics; entropy; parataxis; Language poetry; postmodernism; Fredrik Jameson; Ron Silliman

PL

Adam Ważyk; poetyka; entropia; parataksa; poezja Language; postmodernizm; Fredrik Jameson; Ron Silliman; Adam Ważyk; poetyka; entropia; parataksa; poezja Language; postmodernizm; Fredrik Jameson; Ron Silliman

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2017
• Volume: 40
• Issue: 2
• Pages: 91-105

Dates

published

2018-08-27

Contributors

author

Paweł Kaczmarski

• University of Wrocław, Faculty of Philology, Institute of Polish Studies; pl. Nankiera 15, 50‑140 Wrocław

References

• Bennett Tony, Formalism and Marxism, Methuen, London 1979.
• Jameson Fredric, Postmodernism, or, the Cultural Logic of Late Capitalism, Verso, London–New York 1992.
• Perelman Bob, Parataxis and Narrative. The New Sentence in Theory and Practice, “American Literature”1993 , Vol. 65, No. 2, pp. 312–324.
• Perloff Marjorie, Avant-Garde Community and the Individual Talent, http://marjorieperloff.com/essays/avant-garde-community-and-the-individual-talent/ [accessed on: 15.12.2017].
• Silliman Ron, The New Sentence, in: The New Sentence, Roof Books, New York 2003.
• Święch Jerzy, Ważyk metafizyczny?, “Ruch Literacki” 2013, issue 1 (316), pp. 35–47.
• Trotsky Leon, Literature and Revolution, trans. Rose Strunsky, https://www.marxists.org/archive/trotsky/1924/lit_revo/ [accessed on: 15.12.2017].
• Ważyk Adam, Amfion, Czytelnik, Warszawa 1983.
• Ważyk Adam, Dziwna historia awangardy, Czytelnik, Warszawa 1976.
• Ważyk Adam, Esej o wierszu, Czytelnik, Warszawa 1964.
• Ważyk Adam, Eseje literackie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982.
• Ważyk Adam, Obnażenie przypadku, “Teksty. Teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1973, issue 3 (9), pp. 42–51.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.40.04