Bałuty w krzywym zwierciadle: fantasmagoria – literatura – historia. Uwagi nad książką: Jisroel Rabon, Bałuty. Powieść z przedmieścia, pod red. Krystyny Radziszewskiej, Natalii Krynickiej przy współpracy Izabeli Olejnik i Jacka Walickiego. Przekład z jidysz Natalia Krynicka i Izabela Olejnik, Łódź 2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 175

• Authors: Krzysztof Paweł Woźniak

Title variants

Bałuty w krzywym zwierciadle: fantasmagoria – literatura – historia. Uwagi nad książką: Jisroel Rabon, Bałuty. Powieść z przedmieścia, pod red. Krystyny Radziszewskiej, Natalii Krynickiej przy współpracy Izabeli Olejnik i Jacka Walickiego. Przekład z jidysz Natalia Krynicka i Izabela Olejnik, Łódź 2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 175

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article comments on the Polish edition of Izrael Rabon’s Bałut: a roman fun a forsztot (1934). It includes exegesis of a novel, omitted by the publisher. Reminds and discusses earlier transaltion attemps of its parts into Polish. It classifies the Rabon’s work as an action novel, meant, by the author, to be published in parts in a newspaper. The article also portrays a variety of similar works published in Lodz press in 1918–1939. It recognizes the first print publisher and describes the profile of his printing house. Serves as a review of polish-jewish literature scene in Mid War time. It also conveys a polemic with presented in book vision of Baluty district as a place inhabited mainly by Jews and Poles. There is an attempt of correcting mistakes and omissions of the above mentioned publication.

Keywords

EN

Lodz; Baluty; Izrael Rabon; action novel; episode novel

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2017
• Volume: 40
• Issue: 2
• Pages: 167-182

Dates

published

2018-08-27

Contributors

author

Krzysztof Paweł Woźniak

• Uniwersytet Łódzki, Instytut Historii, Katedra Historii Polski XIX wieku; ul. Kamińskiego 27a, 90-219 Łódź

References

• Adamczyk-Garbowska Monika, Literatura jidysz w polskich przekładach dawniej i dziś, w: Jidyszland – polskie przestrzenie, red. Ewa Geller, Monika Polit, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, s. 158–169.
• Aksztajn Arie, Ciotka Ester, przekł. z jęz. hebr. Sara Bande-Celnik, Futura Press Oficyna Bibliofilów, Łódź 1996.
• Badziak Kazimierz, Chylak Karol, Łapa Małgorzata, Łódź wielowyznaniowa. Dzieje wspólnot religijnych do 1914 roku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2014.
• Bieńkowska Danuta, Umińska-Tytoń Elżbieta, Nazewnictwo miejskie Łodzi, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, wyd. II popr. i uzup., Łódź 2013.
• Cała Alina, Węgrzynek Hanna, Zalewska Gabriela, Chasydzi z Przysuchy [hasło], w: Historia i kultura Żydów polskich. Słownik, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000, s. 53.
• Czarnik Oskar, Bibliografia powieści odcinkowych 1918–1926, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1979.
• Czarnik Oskar, Literatura w prasie codziennej: wzorce fabularne sensacyjnych powieści w odcinkach z lat 1918–1926, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1979 nr 3, s. 25–44.
• Czarnik Oskar, Proza artystyczna a prasa codzienna 1918–1926, Ossolineum, Wrocław 1982.
• Effenberger Edmund, Ernst gerufen dann vertrieben, “Information. Mitteilungsblatt der Heimatkreisgemeinschaft der Deutschen aus dem Lodzer Industriegebiet e. V.” 1995, nr 20, s. 1–21.
• Fuks Marian, Dziennikarze prasy żydowskiej w Polsce, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1985, nr 3, s. 35–52.
• Fuks Marian, Poczet publicystów i dziennikarzy żydowskich, cz. 1, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego” 1984, nr 3/4, s. 115–130; cz. 2: 1988, nr 1/2, s. 69–83.
• Fuks Marian, Prasa żydowska w Polsce lat 1918–1939. Jej rola i miejsce w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym kraju, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1982, nr 3–4, s. 175–185.
• Garrin Stephen H., Isaac Bashevis Singer as Translator. “Apprenticing in the Kitchen of Literature”, in: Recovering the Canon. Essays on Isaac Bashevis Singer, ed. D.N. Miller; E.J. Brill, Leiden 1986, pp. 50–57.
• Geller Ewa, Jidysz – jezyk Żydów polskich, Warszawa 1994.
• Ihle Eugen, Das deutsche Schulwesen in Lodz, “Information. Mitteilungsblatt der Heimatkreisgemeinschaft der Deutschen aus dem Lodzer Industriegebiet e. V.” 1995, nr 17, s. 21–37.
• Janik Maciej, Kusiński Jacek, Stępniewski Mariusz, Szambelan Zdzisław, Łódź na mapach 1793–1939, Wydawnictwo Jacek Kusiński, Łódź–Warszawa 2012.
• Karwacki Władysław Lech, Związki zawodowe i stowarzyszenia pracodawców w Łodzi do roku 1914, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1972.
• Kaszubina Wiesława, Bibliografia prasy łódzkiej 1863–1944, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1967.
• Koller Sabine, Jiddische Literatur im Krieg. Moysche Kulbak und Yisroel Rabon, “Jahrbuch des Simon-Dubnow-Instituts” 2014, s. 237–262.
• Krajewska Hanna, Protestanci w Łodzi 1815–1914. Między edukacją a ewangelizacją, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 2014.
• Krajewska Hanna, Życie filmowe Łodzi w latach 1896–1939, PWN, Warszawa–Łódź 1992.
• Krupa Aleksandra, Ballada o dzielnicy położonej nad rynsztokiem, w: Miasto po obu brzegach rzeki. Różne oblicza kultury, red. Andrzej Stawarz, Muzeum Historii m. st. Warszawy, Warszawa 2007, s. 137–160.
• Krynicka Natalia, Świat przestępczy w literaturze jidysz, „Midrasz” 1999, nr 12, s. 20–21.
• Krynicka Natalia, Żydowski żargon złodziejski, „Midrasz” 1999, nr 12, s. 11, 13, 15.
• Krzyżanowski Julian, Dzieje literatury polskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
• Księga adresowa miasta Łodzi i województwa łódzkiego. Rocznik 1937–1939, Zarząd Miejski w Łodzi, Łódź 1937, dział II, s. 246, 296.
• Mostowicz Artur, Ballada o Ślepym Maksie, Fundacja Anima Tygiel Kultury, Łódź 1999.
• Mostowicz Artur, Posłowie, w: A. Aksztajn, Ciotka Ester, przekł. z jęz. hebr. Sara Bande-Celnik, Futura Press Oficyna Bibliofilów, Łódź 1996, s. 254–256.
• Ochocki Adam, Ciag dalszy nastąpi…, „Odgłosy” 1970, nr 47, s. 7.
• Ochocki Adam, Reporter przed konfesjonałem, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1980.
• Olejnik Izabela, Izrael Rabon – cudowne dziecko żydowskiej Łodzi, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2013, nr 4, s. 229–245.
• Olejnik Leszek, Środowisko dziennikarskie w Łodzi (1918–1939). Problemy koegzystencji trzech grup narodowościowych, w: Polacy – Niemcy – Żydzi w Łodzi w XIX i XX w. Sąsiedzi bliscy i dalecy, red. Paweł Samuś, Wydawnictwo Ibidem, Łódź 1997, s. 386–401.
• Paczkowski Andrzej, Prasa żydowska w II Rzeczypospolitej, „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1991, nr 2, s. 51–67.
• Pellowski Alfons, Kultura muzyczna Łodzi do roku 1918, przygot. do druku i red. nauk. tomu Jerzy Andrzejewski, Papier-Service Wojciech Grochowalski, Łódź 1994.
• Polski Słownik Judaistyczny: dzieje, kultura, religia, ludzie, t. 2, oprac. Zofia Borzymińska, Rafał Żebrowski, Prószyński i S-ka, Warszawa 2003.
• Raban Izrael, Śmierć wyrobnicy (fragment z powieści „Bałuty”, „Opinia” 1936, nr 40, s. 13.
• Rabon Isroël, Balut, preface et traduction du yiddish par Rachel Ertel, Editions Folies d’encre, Montreuil 2006.
• Rabon Izrael, Bałuty. Powieść z przedmieścia, „Midrasz” 1999, nr 12, s. 22–23.
• Scheffel Aurelia, Lodż – historia/e. Wspomnienia – epizody z mojego życia, [przekł. z jęz. niem. Danuta Czuczwara i Małgorzata Półrola], Fundacja Anima Tygiel Kultury, Łódź 2008.
• Shmeruk Chone, Izrael Rabon i jego powieść „Ulica”, w: I. Rabon, Ulica, przekł. z jęz. Jidysz Krzysztof Modelski, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1991, s. 7–20.
• Sparr Thomas, Die Strassen von Lodz. Israel Rabons Roman von 1928 wiederentdeckt, “Neue Züricher Zeitung” 1998, nr 268, s. 47.
• Stępniak Klemens, Słownik tajemnych gwar przestępczych, Wydawnictwo Puls, Londyn 1993.
• Sygulski Marek, Historia Bałut, t. 2: Osada fabryczna Bałuty Nowe. Ludność – zabudowa – posesje 1857–1915 (1939), Ameba, Łódź 2006.
• Walicki Jacek, Odmładzanie starych kobiet czyli sensacja 1923 roku albo narodziny i młodość „Expressu Ilustrowanego”, Biblioteka Expressu Ilustrowanego, Łódź 1998.
• Woźniak Krzysztof Paweł, Powieść o Bałutach i jej autor Izrael Rabon. Zapomniana czy nieznana?, „Kronika Miasta Łodzi” 2015, nr 1/2, s. 7–15.
• Zehn Jahre Arbeit der Gewerkschaft Christlicher Arbeiter und Arbeiterinnen im Königreich Polen 1905–1907, [b.w.], Łódź 1917, s. 9–14.
• Bałucki słownik, Centrum Dialogu im. Marka Edelmana, Łódź 2015, http://centrumdialogu.com/baluckislownik [dostęp: 14.02.2018].
• Doktór Jan, Jaakow Icchak Ben Aszer z Przysuchy [hasło], w: Polski Słownik Judaistyczny, http://www.jhi.pl/psj/Jaakow_ben_Aszer_z_Przysuchy [dostęp: 22.03.2015].
• http://hollanderbooks.blogspot.com/2014/11/yiddish-literature-and-world-literature.html [dostęp: 25.11.2016].
• http://www.ina.fr/video/3106456001 [dostęp: 23.11.2016].
• http://www.jhi.pl/psj/Opinia_Tygodnik_zydowski_polityczno-spoleczny_i_literacki [dostęp: 10.11.2016].
• http://www.yivoencyclopedia.org/article.aspx/Rabon_Yisroel [dostęp: 23.11.2016].
• https://books.bibliopolis.com/main/find/publisher/Farlag%20S.%20Goldfarb.html [dostęp: 25.11.2016].
• https://libraries.indiana.edu/guide-yiddish-books-harvard-library [dostęp: 25.11.2016].
• Patek Artur, Ludwik Starski, w: Internetowy Polski Słownik Biograficzny, http://www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/ludwik-starski?print [dostęp: 17.11.2016].

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.40.08