(Re)konstruowanie własnej (nie)pełnosprawności – przemiany w sposobie percypowania siebie osoby z dysfunkcjami ciała uprawiającej sport

• Authors: Jakub Niedbalski

Title variants

(Re)konstruowanie własnej (nie)pełnosprawności – przemiany w sposobie percypowania siebie osoby z dysfunkcjami ciała uprawiającej sport

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza rekonstrukcji wizerunku dotyczącego dwóch kategorii osób niepełnosprawnych: aktywnych oraz biernych fizycznie. Z jednej strony skupiam się na sposobie, w jaki osoby niepełnosprawne postrzegają własną sytuację, biorąc pod uwagę ich status jako uprawiających bądź nieuprawiających sportu. Z drugiej zaś staram się określić to, jak wspomniane osoby rekonstruują swój wizerunek podlegający ocenie innych ludzi w zależności od tego, czy wykazują się aktywnością, czy biernością fizyczną. W tym celu odwołuję się do opinii osób niepełnosprawnych na temat ich samych (jaźń subiektywna), a także ich oceny tego, jak są postrzegane przez ludzi pełnosprawnych (jaźń odzwierciedlona). Innymi słowy, jest to skonfrontowanie wizerunku osoby niepełnosprawnej aktywnej oraz biernej fizycznie z opiniami i odczuciami dokonywanymi bezpośrednio przez badanych z ich wizerunkiem zapośredniczonym przez opinie innych ludzi.

EN

The article is intended to analyze reconstruction of an image related to two categories of disabled persons: those physically active and passive. On the one hand, I focus on the way, which the disable individuals perceive their own situation in, considering their status as persons who practice or do not practice sport. On the other, I attempt to determine how the said individuals reconstruct their image subject to assessment by others, depending on whether they are physically active or passive. For that purpose, I make references to the disabled individuals’ opinions on their own (subjective self), and their evaluation of how they are seen by the fully capable persons (reflected self). In other words, it is confrontation of an image of physically active and passive persons with opinions and feelings experienced directly by the respondents, with their image arising from other people’s opinions.

Keywords

PL

niepełnosprawność; aktywność; bierność; sport; jaźń; badania jakościowe; niepełnosprawność; aktywność; bierność; sport; jaźń; badania jakościowe

EN

disability; activity; passivity; sport; self; qualitative research

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2018
• Volume: 14
• Issue: 3
• Pages: 158-177

Dates

published

2018-09-11

Contributors

author

Jakub Niedbalski

• Uniwersytet Łódzki

References

• Barnes Colin, Mercer Geof (2008) Niepełnosprawność. Przełożył Piotr Morawski. Warszawa: Wydawnictwo „Sic!”.
• Bedyńska Sylwia, Rycielski Piotr (2010) Kim jestem? Przeciwdziałanie stereotypizacji i stygmatyzacji osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Błaszczak Maciej, Przybylski Łukasz (2010) Rzeczy są dla ludzi: niepełnosprawność i idea uniwersalnego projektowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Brzezińska Anna Izabela, Pluta Jacek, Rycielski Piotr (red.) (2010) Wsparcie dla osób z ograniczeniami sprawności i ich otoczenia. Wyniki badań. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Bystrowski Piotr (2010) Analiza koncepcji prezentowania człowieka niepełnosprawnego w mediach ze względu na stopień nasycenia przekazu niepełnosprawnością [w:] Anna Andrzejewska, Józef Bednarek, red., Osoby niepełnosprawne a media cyfrowe. Z pogranicza teorii i praktyki. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, s. 121–138.
• Czyżewski Marek (2005) Dyskurs [w:] zespół pod kierunkiem Władysława Kwaśniewicza, red., Encyklopedia Socjologii.Suplement. Warszawa: Oficyna Wydawnicza, s. 50–58.
• Dudkiewicz Magdalena (2006) Zastosowanie analizy pola semantycznego i analizy „gloss” dla zaprezentowania sposobu postrzegania świata społecznego. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 2, nr 1, s. 33–52. Dostępny w Internecie http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/volume2_pl.php [dostęp 20 kwietnia 2015 r.].
• Fatyga Barbara (2014) Pole semantyczne jako narzędzie analizy publicznego dyskursu o prawie autorskim [w:] Barbara Fatyga i in., red., Raport końcowy z badania dyskursu publicznego o prawie autorskim w Polsce w latach 2012−2013. Warszawa: ISNS, s. 2−10.
• Frąckiewicz Lucyna, Koczur Wiesław (2010) Zabezpieczenie społeczne osób niepełnosprawnych. Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. K. Adamieckiego.
• Giddens Anthony (2002) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przełożyła Alina Szulżycka. Warszawa: PWN.
• Jabłońska Barbara (2012) Wiedza i władza w krytycznych studiach nad dyskursem – szkic teoretyczny. „Studia Socjologiczne”, nr 1(204), s. 75–92.
• Kazanowski Zdzisław (2011) Przemiany pokoleniowe postaw wobec osób upośledzonych umysłowo. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Kowal Katarzyna (2012) Doświadczanie własnej cielesności przez biorców kończyny – socjologiczne studium zrekonstruowanego ciała. „Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 8, nr 2, s. 152–199. Dostępnyw Internecie: http://www.przegladsocjologiijakosciowej.org. [Dostęp 10 czerwca 2014 r.].
• Kowalczyk Stanisław (2003) Społeczno-integracyjna funkcja sportu [w:] Zbigniew Dziubiński, red., Społeczny wymiar sportu. Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa RP, s. 25–30.
• Niedbalski Jakub (2015) Analiza mechanizmów oddziaływania sportu na sytuację życiową osoby niepełnosprawnej – ujęcie z perspektywy socjologii interakcji. „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 4, s. 33−54.
• Nijakowski Lech M. (2008) Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu [w:] Anna Horolets, red., Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 113–133.
• Nowicka Ewa, Głowacka-Grajper Małgorzata (2015) Osoba niepełnosprawna: bohater, podopieczny czy jeden z nas? Konstruowanie społecznych kategorii swojskości i obcości w wypowiedziach pracowników programów asystenckich. „Studia BAS”, nr 2(42), s. 67–93.
• Ostrowska Antonina (1994) Badania nad niepełnosprawnością. Warszawa: IFiS PAN.
• Rancew-Sikora Dorota, Pawliszek Piotr (2012) Wprowadzenie do socjologicznej analizy dyskurus (SAD). „Studia Socjologiczne” nr 1(204), s. 5–15.
• Robin Régine (1980) Badanie pól semantycznych: doświadczenia Ośrodka Leksykologii Politycznej w Saint-Cloud [w:] Michał Głowiński, red., Język i społeczeństwo. Warszawa: Czytelnik, s. 205–282.
• Sahaj Tomasz (2013) Niepełnosprawni i niepełnosprawność w mediach. Warszawa: IRSS.
• Smoczyńska Karolina (2010) Przestrzenie relacji społecznych. Osoby z ograniczeniami sprawności w społecznościach lokalnych i wirtualnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szarfenberg Ryszard (2008) Pojęcie wykluczenia społecznego. Warszawa: Instytut Polityki Społecznej UW.
• Trutkowski Cezary (2000) Społeczne reprezentacje polityki. Warszawa: Scholar.
• Wodak Ruth, Krzyżanowski Michał (red.) (2011) Jakościowa analiza dyskursu w naukach społecznych. Warszawa: Łośgraf.
• Wołowicz-Ruszkowska Agnieszka (2013) Zanikanie? Trajektorie tożsamości kobiet z niepełnosprawnością. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• van Dijk Teun (2001) Dyskurs jako struktura i proces. Przełożył Grzegorz Grochowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Żukowska Zofia (1999) Aspekty socjopedagogiczne leczniczej aktywności sportowej [w:] Jan Ślężyński, red., Sport w rehabilitacji niepełnosprawnych. Kraków: Polskie Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych, s. 25–31.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.14.3.09