Recepcja metodologii teorii ugruntowanej wśród polskich badaczy – refleksje 50 lat po publikacji Barney’a G. Glasera i Anselma L. Straussa

• Authors: Izabela Bukalska

Title variants

Recepcja metodologii teorii ugruntowanej wśród polskich badaczy – refleksje 50 lat po publikacji Barney’a G. Glasera i Anselma L. Straussa

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę wstępnego prześledzenia procesu recepcji metodologii teorii ugruntowanej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem perspektyw trojga socjologów: prof. Krzysztofa Koneckiego, prof. Marka Gorzki i prof. Elżbiety Zakrzewskiej-Manterys. W wywiadach z wyżej wymienionymi badaczami odnoszono się do początków pracy (inspiracje, mentorzy i środowisko), stawiano diagnozę co do stanu obecnego (kwestie środowiskowe, poziom prowadzonych według MTU badań, luki tematyczne) oraz przewidywań (kierunki rozwoju, ważne perspektywy). W odniesieniu do wymiaru procesualnego recepcji poruszono kwestię wyzwań stających w przeszłości i obecnie na drodze praktyków MTU, ewolucji podejścia do jej zasad i strategii, a także punktów zwrotnych w pracy badawczej. Jak się okazuje, zbiorowość zajmująca się MTU w Polsce nie jest społecznym światem ani ogólnokrajowym środowiskiem; składa się raczej z silnej grupy wokół profesora Koneckiego oraz indywidualnych badaczy z innych ośrodków.

EN

The article offers a preliminary investigation into the process of the reception of grounded theory methodology in Poland, with the special consideration of perspectives proposed by three sociologists in particular, namely Professor Krzysztof Konecki, Professor Marek Gorzko, and Professor Elżbieta Zakrzewska-Manterys. The interviews with the said researchers referred to the beginnings of their research (inspirations, mentors, the environment), the diagnosis with regard to the current state of affairs (environmental issues, the level of research conducted according to GTM, thematic gaps), and predictions (directions of further development, important perspectives). In reference to the processual dimension of the GTM reception, questions were raised as to both past and future challenges faced by GTM practitioners, the evolution of their approach to the GTM principles and strategies, as well as turning points in the sociologists’ research work. As it turns out, the community dealing with GTM in Poland does not constitute a social world, nor is it a nationwide environment. Rather, it consists of a tight group focused around Professor Konecki on the one hand, and individual researchers from other academic centers on the other.

Keywords

PL

metodologia teorii ugruntowanej; Barney Glaser; Anselm L. Strauss; recepcja MTU; środowisko naukowe; metodologia teorii ugruntowanej; Barney Glaser; Anselm L. Strauss; recepcja MTU; środowisko naukowe

EN

grounded theory methodology; Barney Glaser; Anselm L. Strauss; academic environment

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2019
• Volume: 15
• Issue: 3
• Pages: 92-114

Dates

published

2019-08-31

Contributors

author

Izabela Bukalska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Katedra Socjologii Kultury, Instytut Socjologii UKSW, ul. Wóycickiego 1/3, 01-938 Warszawa

• https://orcid.org/0000-0001-7930-1700

References

• Binder Piotr (2014) Młodzi a bieda. Strategie radzenia sobie w doświadczeniu młodego pokolenia wsi pokołchozowych i popegeerowskich. Warszawa: Wyd. IFiS PAN.
• Byczkowska-Owczarek Dominika (2012) Ciało w tańcu Analiza socjologiczna. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Charmaz Kathy (2006) Constructing Grounded Theory. Practical Guide Through Qualitative Analysis. London: Sage.
• Charmaz Kathy, Mitchell L R. (2006) Grounded Theory in Ethnography [w] P. Atkinson i in., eds., Handbook of Ethnography. London: Sage, s. 160−175.
• Chomczyński Piotr (2008) Mobbing w pracy z perspektywy interakcyjnej: proces stawania się ofiarą. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Chromiec Elżbieta (2011) Dialog międzykulturowy w działalności polskich organizacji pozarządowych okresu transformacji systemowej. Wrocław: Wyd. Oficyna Wydawnicza ATUT.
• Clarke Adele (1997) A Social Worlds Research Adventure: The Case of Reproductive Science, Meet [w:] Anselm L. Strauss, Juliet Corbin, eds., Grounded Theory in Practice. Thousand Oaks: Sage Publications, s. 63−94.
• Clarke Adele (2005) Situational Analysis: Grounded Theory After the Postmodern Turn. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Denzin Norman K., Lincoln Ivonne S. (2011) The SAGE Handbook of Qualitative Research. Thousand Oaks, California: Sage Publications.
• Ellingson Laura, Ellis Carolyn (2008) Autoethnography as constructionist project [w:] J. A. Holstein, J. F. Gubrium, ed., Handbook of constructionist research. New York: Guilford Press, s. 445−466.
• Fujimura Joan H. (1997) The Molecular Biological Bandwagon in Cancer Research: Where Social Worlds Meet [w:] Anselm L. Strauss, Juliet Corbin, eds., Grounded Theory in Practice. Thousand Oaks: Sage Publications, s. 95–130.
• Gerson Elihu M. (1983) Scientific Work and Social Worlds. „Knowledge: Creation, Diffusion, Utilization”, vol. 4, no. 3, s. 357−377.
• Gieryn Thomas F. (1983) Boundary work and Demarcation od Science from Non-Science, Strains and Interests in Professional Ideologies of Scientists. “American Sociological Review”, vol. 48, s. 781−795.
• Glaser Barney G., Strauss Anselm L. (2009) Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego. Przełożył Marek Gorzko. Kraków: Nomos.
• Gorzko Marek (2008) Procedury i emergencja: o metodologii klasycznych odmian teorii ugruntowanej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Gorzko Marek (2009) Wprowadzenie do wydania polskiego. Przeciw „weryfikatorom”: Projekt metodologiczny „Odkrywania teorii ugruntowanej B. Glasera i A. Straussa” [w:] B. G. Glaser i A. L. Strauss Odkrywanie teorii ugruntowanej: Strategie badania jakościowego. Kraków: Nomos.
• Gorzko Marek (2010) „Druga generacja” teoretyków: współczesne kierunki rozwoju metodologii teorii ugruntowanej [w:] L. Gołdyka, red. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego: Studia Sociologica”, vol 20.
• Holton Judith, Walsh Isabelle (2017) Classic Grounded Theory: Applications with Qualitative and Quantitative Data. Los Angeles: Sage Publications.
• Hughes Everett C. (1984) Going Concerns: The Study of American Institutions, [w:] The Sociological Eye: Selected Papers. New Brunswick, NJ: Transaction , s. 52−64.
• Kacperczyk Anna (2016) Społeczne światy. Teoria – empiria – metody badań na przykładzie świata wspinaczki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.Konecki Krzysztof (1992) Nowi pracownicy a kultura organizacyjna – studium folkloru fabrycznego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Konecki Krzysztof (2000) Studia z metodologii badań jakościowych. Teoria ugruntowana. Warszawa: PWN.
• Konecki Krzysztof (2016) O socjologii jakościowej. „Roczniki Nauk Społecznych”, vol. 8.
• Konecki Krzysztof (2018a) Classic Grounded Theory - The Latest Version: Interpretation of Classic Grounded Theory as a Meta-Theory for Research. „Symbolic Interaction”, vol. 41, s. 547−564.
• Konecki Krzysztof (2018b) Advances in Contemplative Research. Łodź, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Łodzkiego/Jagiellonian University Press.
• Konecki Krzysztof (2019) Visual images and Grounded Theory Methodology [w:] Anthony Bryant, Kathy Charmaz, eds., Current Developments in Grounded Theory. Los Angeles London, New Delhi: Sage Publications, s. 352−373.
• Kołtun Aleksandra (2011a) Wywiad z profesorem Krzysztofem T. Koneckim. Posmak kontestacji – o recepcji teorii ugruntowanej w Polsce. „Przegląd Socjologii Jakościowej” t. 7, nr 3 [dostęp 21 sierpnia 2019 r.]. Dostępny w Internecie: http://www.qualitativesociologyreview.org/PL/Volume17/PSJ_7_3_Koltun.pdf.
• Kołtun Aleksandra (2011b) Kształtowanie się mikroparadygmatu i mikrowspólnoty naukowej na przykładzie recepcji teorii ugruntowanej w Polsce [dostęp 24 sierpnia 2019 r.]. Dostępny w Internecie: https://www.academia.edu/20787785/Kszta%C5%82towanie_si%C4%99_mikroparadygmatu_i_mikrowsp%C3%B3lnoty_naukowej_na_przyk%C5%82adzie_recepcji_teorii_ugruntowanej_w_Polsce.
• Kraśko Nina (2010) Instytucjonalizacja socjologii w Polsce 1970−2000. Warszawa: Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego.
• Martin Patricia, Turner Barry A. (1986) Grounded Theory and Organizational Research. „The Journal of Applied Behavioral Science”, vol. 22, s. 141−157.
• Marciniak Łukasz (2008) Stawanie się nauczycielem akademickim. „Przegląd Socjologii Jakościowej” t. 4, nr 2.
• Mucha Janusz (2001) Socjologia polska w latach 1990−2000. „Przegląd Socjologiczny” vol. 1, s. 199−237.
• Niedbalski Jakub (2017) Wymiary, konteksty i wzory karier. Proces stawania się sportowcem przez osobę z niepełnosprawnością fizyczną - analiza społecznych mechanizmów (re)konstruowania tożsamości. Łódż: Wydawnictwo UŁ.
• Niedbalski Jakub (2013) Żyć i pracować w domu pomocy społecznej. Socjologiczne studium interakcji personelu z upośledzonymi umysłowo podopiecznym. Łódż: Wydawnictwo UŁ.
• Pyfel Łukasz (2016), Odgrywanie roli, negocjowanie i zaprzyjaźnianie się. Analiza procesu przyjmowania pacjenta stomatologicznego. Łódź: Wyd. LangeL.
• Redman-MacLaren Michelle, Mills Jane (2015) Transformational Grounded Theory: Theory, Voice,and Action. „International Journal of Qualitative Methods”, vol. 14. s. 1−12.
• Strauss Anselm (1982) Social Worlds and Legitimation Processes. “Studies in Symbolic Interaction”, vol. 4, s. 171−190.
• Ślęzak Izabela (2016) Praca kobiet świadczących usługi seksualne w agencjach towarzyskich. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
• Sułek Antoni (2011) Obrazy życia socjologii w Polsce. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Turner Barry A. (1971) Exploring the Industrial Subculture. London: Macmillan.
• Turner Barry A. (1981) Some Practical Aspects of Qualitative Date Analysis. One Way of Organizing the Cognitive, Processes Associated with Generation of Grounded Theory. “Quality and Quantity”, vol. 15, s. 225−247.
• Turner Barry A. (1983) The Use of Grounded Theory for the Qualitative Analysis of Organizational Behaviour. “Journal of Management Studies”, vol. 20, s. 333−348.
• Wojciechowska Magdalena (2012) Agencja towarzyska. (nie)zwykłe miejsce pracy, Kraków: Nomos.
• Wyka Anna (1993) Badacz społeczny wobec doświadczenia. Warszawa : Wyd. IFIS PAN.
• Zakrzewska-Manterys Elżbieta (1996) Odteoretycznianie świata społecznego. Podstawowe pojęcia teorii ugruntowanej, „Studia Socjologiczne”, vol. 1.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.15.3.06