Bezpieczeństwo żywnościowe z perspektywy państw Unii Europejskiej

• Authors: Joanna Michalczyk

Title variants

Bezpieczeństwo żywnościowe z perspektywy państw Unii Europejskiej

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Bezpieczeństwo międzynarodowe należy do głównych zainteresowań państw Unii Europejskiej. Wynika to m.in. z nasilania się globalnych zjawisk takich jak: dodatni przyrost liczby ludności, degradacja środowiska naturalnego czy coraz większa współzależność między krajami, będąca efektem pogłębianej kooperacji. Postępująca liberalizacja działalności międzynarodowej zmusiła państwa członkowskie do skrupulatniejszej kontroli przepływów produktów rolno-spożywczych w coraz bardziej rozbudowanych łańcuchach dostaw. Ma to związek m.in. z zagrażającym zdrowiu, a nawet życiu ludzi pogorszeniem ich jakości odżywczo-zdrowotnej. Dlatego niezmiernie ważne stało się opracowanie rozwiązań skupiających się nie tylko na zapewnianiu fizycznego i ekonomicznego dostępu do żywności, lecz również na spełnianiu przez nią określonych standardów gwarantujących jej jakość. Celem opracowania jest wskazanie istoty problemu bezpieczeństwa żywnościowego oraz przedstawienie sposobu, w jaki kraje członkowskie zaangażowały się w jego rozwiązywanie. W związku z tym zarysowano ewolucję koncepcji bezpieczeństwa żywnościowego oraz jego percepcję, a także wskazano czynniki destabilizujące bezpieczeństwo żywnościowe oraz działania państw UE mające na celu jego zachowanie. W opracowaniu posłużono się metodą opisową oraz krytyczną analizą literatury.

EN

International security is one of the main areas of interest of European Union countries. It results from intensifying global phenomena such as population growth, degradation of the natural environment or the growing interdependence between countries, which is an effect of closer cooperation. The progressive liberalization of international activities has also forced member states to take greater control over the flow of agri-food products in increasingly developed supply chains. It is connected with, among others, the deterioration in their nutritional value and healthful quality, which could be prejudicial to people’s health. Hence, it has become extremely important to develop solutions to ensure not only physical and economic access to food, but also that its quality meets certain standards. Not ensuring it may reduce access to food products and, in extreme situations, can even lead to the death of consumers. The aim of the study is to indicate the essence of the problem of food security and to identify how member states are dealing with it. The essence and outline of the evolution of the concept of food security and its current perception will be presented. In addition, factors which destabilize food security and the actions of EU countries aimed at preserving it will be indicated. The study uses a descriptive method and a critical analysis of the literature.

Keywords

PL

bezpieczeństwo żywnościowe; bezpieczeństwo żywności; Unia Europejska; bezpieczeństwo żywnościowe; bezpieczeństwo żywności; Unia Europejska

EN

food security; food safety; European Union

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Ekonomia Międzynarodowa
• Year: 2019
• Issue: 25
• Pages: 18-45

Dates

published

2019-03-30

Contributors

author

Joanna Michalczyk

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Wydział Nauk Ekonomicznych, Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych

References

• Science Daily: 1.02 Billion People Hungry: One Sixth of Humanity Undernourished, More Than Ever Before (2009), „Science Daily”, www.sciencedaily.com/releases/2009/06/090619121443.htm (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• FAO: 108 mln cierpiało głód lub ciężkie niedożywienie. Więcej niż rok wcześniej (2017), www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/fao-108-mln-osob-cierpialo-glod-lubciezkie-niedozywienie-w-2016-r,728481.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Brzostek-Kasprzak B. (2011), Systemy bezpieczeństwa żywności w Polsce oraz wybranych krajach Unii Europejskiej [w:] Kwasek M. (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym ( 13). Jakość i bezpieczeństwo żywności a zdrowie konsumenta, IERiGŻ, Warszawa, s. 71–90.
• Bush L., Lacey W. B. (red.) (1984), Food Security in the United States, Westview Press, Boulder–London–Colorado.
• Ciobanu V.V. (2017), EKES: UE potrzebuje kompleksowej polityki żywnościowej, www.euractiv.pl/section/rolnictwowpr/news/ekes-ue-potrzebuje-kompleksowej-polityki-zywnosciowej (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Evans A. (2009), The Feeding of the Nine Billion. Global Food Security for the 21st Century, Chatham House, Londyn.
• ETO (2016), Zwalczanie marnotrawienia żywności – szansą dla UE na poprawę efektywności gospodarowania zasobami w łańcuchu dostaw żywności, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Luksemburg.
• FAO (2005), Voluntary Guidelines to support the progressive realization of the right to adequate food in the context of national food security, FAO, Rzym.
• FAPA (2011), Wspólna Polityka Rolna jako europejska polityka żywnościowa, FAPA, Warszawa.
• FEAD Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014–2020 (2018), http://bzsos.pl/program-operacyjny-pomoc-zywnosciowa-2014-2020 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Grudziecka L., Goszczyński W. (2010), Alternatywne sieci produkcji i dystrybucji żywności – doświadczenia polskie i europejskie, UMK, Toruń–Warszawa.
• Jakóbowska M. (2008), Ustawodawstwo Unii Europejskiej – prawo żywnościowe, https://ikmj.com/ustawodawstwo-unii-europejskiej-prawo-zywnosciowe (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Kapusta F. (2012), Agrobiznes, Difin, Warszawa.
• Komisja Europejska (2010), Lepsza polityka unijna pomoże skuteczniej informować o jakości produktów żywnościowych, http://europa.eu/rapid/press-release_IP-10-1692_pl.htm (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Komorowski Z. (2011), Możemy być rolną potęgą, „Rzeczpospolita”, 18.07.2011, s. B12.
• Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnymi (2010a), KOM (2010) 672 z 18.11.2010 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Komunikat Komisji EUROPA 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (2010b), KOM (2010) 2020 z 3.03.2010.
• Kowalczyk S. (2010), Bezpieczeństwo żywności – moda czy konieczność?, „Biuletyn Informacyjny ARR”, nr 9–10, s. 100–112.
• Kowalczyk S. (red.) (2009), Bezpieczeństwo żywności w erze globalizacji, SGH, Warszawa.
• Księżopolski K.M. (2011), Bezpieczeństwo ekonomiczne, Elipsa, Warszawa.
• Kwasek M. (2013), Bezpieczeństwo żywnościowe na świecie. Współczesne problemy, „Przemysł Spożywczy”, nr 3, s. 2–7.
• Leśkiewicz K. (2012), Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności – aspekty prawne, „Przegląd Prawa Rolnego”, nr 1 (10), s. 179–198.
• Małysz J. (2008), Bezpieczeństwo żywnościowe strategiczną potrzebą ludzkości, Almamer, Warszawa.
• Marnotrawienie żywności w UE: miliony ton jedzenia do kosza (2017), www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20170505STO73528/marnowanie-zywnosci-w-ue-miliony-ton-jedzenia-do-kosza-infografika (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Marnotrawstwo żywności będzie opodatkowane (2018), http://wiescirolnicze.pl/newsy/marnotrwastwo-zywnosci-bedzie-opodatkowane/ (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Michalczyk J. (2014), Systemy jakości żywności i inne formy wyróżnienia produktów wysokiej jakości w warunkach członkostwa Polski w Unii Europejskiej, „International Business and Global Economy”, nr 33, s. 113–124.
• Michalczyk J. (2016), Międzynarodowe znaczenie żywności genetycznie modyfikowanej i jej rola w rozwiązywaniu ekonomiczno-społecznych problemów świata, „Ekonomia XXI wieku”, nr 1 (9), s. 100–115.
• MRiRW (2013), Wstępny zarys. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020, MRiRW, Warszawa.
• Niebawem na Ziemi będzie 8 mld ludzi. Wzrost liczby ludności można śledzić w Internecie (2018), www.polsatnews.pl/wiadomosc/2018-01-03/niebawem-na-ziemi-bedzie-8-mld-ludzi-wzrost-liczby-ludnosci-mozna-sledzic-w-internecie (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Nowe sankcje USA i Unii Europejskiej wobec Rosji (2014), https://wiadomosci.wp.pl/nowe-sankcje-usa-i-unii-europejskiej-wobec-rosji-6027736293470849a (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Nowosielska D. (2014), Międzynarodowy Traktat o zasobach genetycznych roślin
• dla wyżywienia i rolnictwa, www.izoo.krakow.pl/zalaczniki/aktualnosci/content/1250_Miedzynarodowy_Traktat_o_zasobach_genetycznych_roslin_dla_wyzywienia_i_rolnictwa-Nowosielska.pdf (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Obiedzińska A. (2016), Wybrane aspekty zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego w Unii Europejskiej, „Studia BAS”, nr 4 (48), s. 123–161.
• Obiedzińska A. (2017), Wpływ strat i marnotrawstwa żywności na bezpieczeństwo żywnościowe, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Problemy Rolnictwa Światowego”, t. 17 (XXXII), z. 1, s. 125–141.
• Obiedziński M. (2011), Obszary ryzyka w łańcuchu rolno-żywnościowym [w:] Kwasek M. (red.), Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym ( 13). Jakość i bezpieczeństwo żywności a zdrowie konsumenta, IERiGŻ, Warszawa, s. 43–62.
• OECD (2017), Obesity Update 2017, www.oecd.org/els/health-systems/Obesity-Update-2017.pdf (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Ostaszewski J. (2017), Raport RASFF 2016 – podsumowanie działalności systemu, https://foodfakty.pl/raport-rasff-2016-podsumowanie-dzialalnosci-systemu (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Parlament Europejski (2016), Sprawozdanie w sprawie inicjatywy dotyczącej efektywnego gospodarowania zasobami: ograniczenie marnotrawienia i zwiększenie bezpieczeństwa żywności, 2016/2223(INI) z 28.04.2017.
• QS – System (2018), www.bestquality.pl/qs-system (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• RASFF (2017), The Rapid Alert System for Food and Feed. 2016 Annual Report, Urząd Publikacji Unii Europejskiej, Luksemburg.
• Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2011 r. w sprawie WPR do 2020 r.: sprostać wyzwaniom przyszłości związanym z żywnością, zasobami naturalnymi oraz aspektami terytorialnym (2011), 2011/2051(INI)),
• Dz.U. UE C 390 E/49 z 18.12.2012.
• Robles M., Torero M., von Braun J. (2009), When speculation matters, „IFPRI Issue Brief”, nr 57, s. 1–8.
• Rogalska Z. (2016), Co w RASFF-ie piszczy? Przegląd powiadomień z 2016 roku, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 461, s. 188–198.
• Ruta Ch., Pawlak A. (2012), Szokujące marnotrawstwo jedzenia. Liczy są zastraszające, https://wiadomosci.onet.pl/szokujace-marnotrawstwo-jedzenia-liczby-sa-zastraszajace/bpy29 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Sklepy wyrzucają żywność? Niech płacą (2017), www.rmf24.pl/fakty/polska/news-sklepy-wyrzucaja-zywnosc-niech-placa,nId,2362032 (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Stankiewicz D. (2001), Reforma prawa żywnościowego w Unii Europejskiej – Biała Księga dotycząca bezpieczeństwa żywności, „Informacja BSiE”, nr 782, s. 1–11.
• Tomaszkiewicz M. (2016), Codziennie niemal miliard ludzi cierpi z powodu głodu, http://www.newsweek.pl/swiat/glod-na-swiecie-ktore-kraje-najbardziej-dotkniete-sa-glodem-raport,artykuly,377357,1.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Tony jedzenia na unijnych śmietnikach. Europosłowie walczą z marnotrawstwem żywności (2017), www.tvp.info/29904645/tony-jedzenia-na-unijnych-smietnikach-europoslowie-walcza-z-marnotrawstwem-zywnosci.
• Trziszka T. (red.) (2009), Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem żywności, Uniwersytet Przyrodniczy, Wrocław.
• UTZ Certified (2018), www.millano.com.pl/standardy-jakosci.
• Wawryszuk B. (2017), Europosłowie za ograniczeniem marnowania jedzenia. Darowizny żywności zwolnione z podatku?, www.money.pl/gospodarka/unia-europejska/wiadomosci/artykul/marnowanie-zywnosci-europoslowie-darowizny,155,0,2319515.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Więcej GMO w Europie? KE chce dać krajom większą swobodę (2015), https://tvn24bis.pl/prawo,82/wiecej-gmo-w-europie-ke-chce-dac-krajom-ue-wiecej-swobody-ws-importu,535772.html (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Wiśniewska M., Malinowska E. (2011), Zarządzanie jakością żywności, Difin, Warszawa.
• Wróblewska-Łysik M. (2011), Bezpieczeństwo żywnościowe i bezpieczeństwo żywności [w:] Żukrowska K. (red.) Bezpieczeństwo międzynarodowe. Przegląd aktualnego stanu, IUSatTAX, Warszawa, s. 453–464.
• Wspólnotowy Urząd Ochrony Odmian Roślin (2018), https://europa.eu/europeanunion/about-eu/agencies/cpvo_pl (data dostępu: 5 sierpnia 2018).
• Zimowska S. (2015), Największa na świecie farma wertykalna stanie w USA jeszcze w tym roku, www.chip.pl/2015/07/najwieksza-na-swiecie-farma-wertykalna-stanie-w-usa-jeszcze-w-tym-roku (data dostępu: 5 sierpnia 2018).

Identifiers

DOI

10.18778/2082-4440.25.02