Znikomek wśród innobytów. Przyczynek do anatomii Leśmianowskiej wyobraźni

• Authors: Piotr Michałowski

Title variants

Znikomek wśród innobytów. Przyczynek do anatomii Leśmianowskiej wyobraźni

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą usytuowania świata osobliwych stworów kreowanych w balladach Bolesława Leśmiana wobec innych bestiariuszy wywiedzionych z mitologii oraz literackich kreacji w zakresie: science fiction, baśni i groteski, twórczości dla dzieci i kultury popularnej, m.in. Jorge Luisa Borgesa, Stanisława Lema, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Macieja Wojtyszki. Na tym tle odrębność wyobraźni Leśmiana skłania do nazwania jej ontologią fantastyczną i odniesienia do kategorii „innobytu”. Leśmian kreuje swe postaci w perspektywie anty-antropocentrycznej – jako istnienia alternatywne. Ich wyglądy pozostają niedookreślone, gdyż szczątkowe charakterystyki rozpraszone w narracji skupiają się przede wszystkim na ich marginalizowanej wobec świata realnego egzystencji. Przegląd ważniejszych Leśmianowskich stworów zamyka szczegółowa interpretacja ballady Znikomek ze zbioru Napój cienisty.  

EN

The article is an attempt to situate the world of peculiar creatures created in the ballads of Bolesław Leśmian with other bestiaries drawn from mythology and literary creations in the field of science fiction, fairy tales and grotesque, creativity for children and popular culture, by, for instance, Jorge Luis Borges, Stanisław Lem, Konstanty Ildefons Gałczyński, Maciej Wojtyszko. Against this background, the distinctiveness of Leśmian’s imagination makes us call it a fantastic ontology and references to the category of “other-beings”. Leśmian creates his characters in an anti-anthropocentric perspective as an alternative existence. Their appearance remains undetermined as the residual characteristics dispersed in the narrative focus primarily on their existence marginalized with regard to the real world. An overviewof the most important Leśmian creatures closes with a detailed interpretation of the ballad Znikomek from the collection Napój cienisty (Shadowy Drink).

Keywords

PL

Leśmian Bolesław; poezja polska XX wieku; bestiariusz; mitologia; zoologia fantastyczna; fantastyka naukowa; literatura współczesna; tradycja kultury

EN

Leśmian Bolesław; Polish poetry in the 21st century; bestiary; mythology; fantastic zoology; science fiction; contemporary literature; tradition of culture; Leśmian Bolesław; Polish poetry in the 21st century; bestiary; mythology; fantastic zoology; science fiction; contemporary literature; tradition of culture

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2018
• Issue: 7
• Pages: 177-193

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Piotr Michałowski

• Uniwersytet Szczeciński, Wydział Filologiczny, Instytut Polonistyki, Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa, Zakład Teorii i Antropologii Literatury

• https://orcid.org/0000-0002-8716-9655

References

• Balbus S., Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej, Kraków 1996.
• Balcerzan E., Pełno rozwiśleń i udniestrzeń, [w:] E. Balcerzan, Oprócz głosu. Szkice krytycznoliterackie, Poznań 1971, s. 29–44.
• Borges J.L., Księga istot zmyślonych, przeł. Z. Chądzyńska, Warszawa 2000.
• Bułhakow M., Mistrz i Małgorzata, przeł. I. Lewandowska i W. Dąbrowski, Warszawa 2001.
• Gałczyński K.I, Nieznani mieszkańcy naszych borów, [w:] K.I. Gałczyński, Liryka i groteska, Warszawa 1975, s. 267–268.
• Głowiński M., Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Warszawa 1981.
• Lem S., Jak ocalał świat, [w:] S. Lem, Opowiadania wybrane, Kraków 1975, s. 121–125.
• Lem S., Ratujmy kosmos (List otwarty Ijlona Tichego), [w:] S. Lem, Dzienniki gwiazdowe, Warszawa 1971, s. 413–430.
• Leśmian B., Poezje zebrane, oprac. A. Madyda, wstęp M. Jakitowicz, Toruń 2000.
• Łukaszewicz M., Wyzwolony, [w:] M. Łukaszewicz, Dom z zapalonymi światłami, Kraków 1987.
• Bomba i inni. Postacie, https://pl.wikipedia.org/wiki/Bromba_i_inni#Postacie.
• Jabberwocky, https://pl.wikipedia.org-wiki-Jaberwock.
• Jedi, https://pl.wikipedia.org/wiki/Jed.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.07.11