Perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w tyglu jej dualnego i dwoistego charakteru

• Authors: Zenon Gajdzica

Title variants

Perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w tyglu jej dualnego i dwoistego charakteru

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Na strukturę artykułu składają się cztery części. W pierwszej zostały przedstawione uwarunkowania rozwoju pedagogiki specjalnej jako subdyscypliny pedagogiki. Część drugą otwiera teza o dualnym charakterze rozwoju pedagogiki specjalnej (jest to charakterystyka jej głównych nurtów: pierwszego związanego przede wszystkim z naukami medycznymi, drugiego – z naukami humanistycznymi i społecznymi). Część trzecia to ukazanie dwoistości pedagogiki specjalnej jako subdyscypliny stosowanej w relacji teorii do praktyki. W ostatniej części, stanowiącej zakończenie, została przedstawiona perspektywa rozwoju pedagogiki specjalnej w kontekście międzydyscyplinarnej i międzyparadygmatycznej wędrówki pojęć. Jako przykład wędrówki zostały przywołane koncepcje niepełnosprawności intelektualnej. Przeobrażenia te zostały przedstawione jako szansa na znoszenie wskazanych niewspółmierności charakteryzujących dualny rozwój i dwoisty charakter pedagogiki specjalnej.

EN

The article consists of four parts. The first part presents the developmental determinants of special education as a subdiscipline of pedagogy. The second opens with the thesis on the dual character of the development of special education (this involves the description of its major currents – the first mostly associated with medical sciences and the second – with humanities and social sciences). The third part focuses on the doubleness of special education as a sub-discipline used in the theoryto-practice relationship. The final part displays the developmental prospects of special education in the context of the interdisciplinary and interparadigmatic migration of notions. This migration is exemplified by the concepts of intellectual disability. These transformations have been shown as an opportunity to eliminate the indicated incommensurabilities characterizing the dual development and the dual nature of special education.

Keywords

PL

pedagogika specjalna; dwoistość; dualność; perspektywa rozwoju; pedagogika specjalna; dwoistość; dualność; perspektywa rozwoju

EN

special education; dualism; doubleness; developmental prospects

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne
• Year: 2018
• Volume: 6
• Issue: 1
• Pages: 51-63

Dates

published

2018-06-30

Contributors

author

Zenon Gajdzica

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

References

• Archer M. S. (2013) Człowieczeństwo. Problem sprawstwa, tłum. A. Dziuban, Kraków, Zakład Wydalniczy „NOMOS”.
• Bronk A. (2003) Czy pedagogika jest nauką autonomiczną? w: W trosce o integralne wychowanie, M. Nowak, T. Ożóg, A. Rynio (red.), Lublin, Wydawnictwo KUL.
• Chrzanowska I. (2015) Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Doroszewska J. (1989) Pedagogika specjalna, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź, Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Dykcik W. (1998) Pedagogika specjalna i ogólna – wzajemne relacje teoretyczno-poznawcze i edukacyjne w: Tożsamość polskiej pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku, J. Pańczyk (red.), Warszawa, Wydawnictwo WSPS, s. 115–132.
• Dykcik W. (2005) Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki jako nauki w: Pedagogika specjalna, W. Dykcik (red.), Poznań, Wydawnictwo UAM, s. 13–66.
• Gajdzica Z. (2010) Przemiany pedagogiki specjalnej a jej miejsce w akademickim kształceniu pedagogów różnych specjalności w: Studia z teorii i historii wychowania oraz nauk pokrewnych, U. Szuścik (red.), Katowice, Wydawnictwo UŚ, s. 267–276.
• Gajdzica Z. (2011) Sytuacje trudne w opinii nauczycieli klas integracyjnych, Kraków–Katowice, Wydawnictwo UŚ – Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Gajdzica Z. (2017) Wybrane pułapki niewspółmierności w badaniach świata osób z niepełnosprawnością w: Pułapki epistemologiczne i metodologiczne w badaniach nad edukacją. Jak sobie z nimi radzić?, M. Dudzikowa, S. Juszczyk (red.), s. 212–223.
• Gajdzica Z., Bełza M., Prysak D. (2016) Wprowadzenie, „Problemy Edukacji, Rehabilitacji i Socjalizacji Osób Niepełnosprawnych”, t. 23, s. 9–10.
• Hejnicka-Bezwińska T. (1995) Edukacja, kształcenie, pedagogika (Fenomen pewnego stereotypu), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2008) Pedagogika ogólna, Warszawa, WAiP.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2013) Tożsamość pedagogiki w warunkach „wielkiej zmiany kulturowej”, „Rocznik Pedagogiczny”, t. 36, s. 35–55.
• Konarzewski K. (2000) Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna, Warszawa, WSiP.
• Koselleck R. (2012) Semantyka historyczna, tłum. W. Kunicki, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
• Kowalik S. (1989) Upośledzenie umysłowe, Warszawa–Poznań, PWN.
• Krause A. (2010) Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Lewowicki (2000) Miejsce pedagogiki specjalnej w naukach pedagogicznych na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia w: Pedagogika specjalna lat dwutysięcznych, J. Pańczyk (red.), Łódź, Wydawnictwo Dajas, s. 9–16.
• Lewowicki T. (2012) Tożsamość pedagogiki – tradycja, współczesność, nowa tożsamość?, „Cieszyński Almanach Pedagogiczny”, nr 1, s. 11–24.
• Majewski T. (1999) Biopsychospołeczna koncepcja niepełnosprawności, „Szkoła Specjalna”, nr 3, s. 131–134.
• Piasecki M., Besowski S., Czech R. (1998) Społeczny model niepełnosprawności, „Problemy Rehabilitacji Społecznej i Zawodowej”, nr 1, s. 47–52.
• Pilch T. (1995) Zasady badań pedagogicznych, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Rieser R. (2013) The Struggle for Inclusion: The Growth of a Movement in: Disability Politics & The Struggle for Change, L. Barton (ed.), London and New York, RoutledgeTaylor & Francis Group: 132–148.
• Rubacha K. (2008) Metodologia badań nad edukacją, Warszawa, WAiP.
• Sękowska Z. (1998) Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, Warszawa, Wydawnictwo WSPS.
• Słownik języka polskiego, t. 1. (1992) Warszawa, PWN.
• Speck O. (2015) Osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Podręcznik dla celów wychowawczych i edukacyjnych, tłum. G. Grzywna-Tuk, Gdańsk, Harmonia Universalis.
• Witkowski L. (2001) Dwoistość w pedagogice Bogdana Suchodolskiego (z aneksem o Sergiuszu Hesenie), Kraków, Wydawnictwo WIT-GRAF.
• Zaczyński W. P. (1988) Metodologiczna tożsamość dydaktyki, Warszawa, WSiP.
• Zaorska M. (2017) Przyszłość pedagogiki specjalnej – perspektywa transhumanistyczna, bioetyczna i postdarwinowska, w: Szkoła w warunkach zmiany społecznej i kulturowej. Edukacja przyszłości, B. Gofron, P. Migała (red.), Warszawa, Wydawnictwo SGGW, s. 141–149.
• Życiński J. (2013) Struktura rewolucji naukowej. Studium rozwoju współczesnej nauki, tłum. M. Furman, wstęp M. Heller, Kraków, Copernicus Center Press.

Identifiers

DOI

10.18778/2450-4491.06.06