Teoretyczne podstawy wychowania państwowego w Polsce okresu międzywojennego (zarys problematyki)

• Authors: Elżbieta Magiera

Title variants

EN

Theoretical Foundations of State Education in Poland between 1918 and 1939 (an Outline of the Problem)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie teoretycznych podstaw wychowania państwowego w Drugiej Rzeczypospolitej. Przedstawia zarys koncepcji wychowania państwowego Kazimierza Sośnickiego, Zygmunta Mysłakowskiego i Jana Stanisława Bystronia. Zagadnienie wychowania państwowego K. Sośnicki charakteryzował ze stanowiska pedagogiki socjologicznej oraz filozofii państwa i prawa. Tworząc ponadideologiczną teorię wychowania państwowego, uporządkował podstawowe pojęcia, wyeksponował specyficzne właściwości wychowania państwowego. Centralnym zagadnieniem swojej teorii uczynił kategorię etosu państwowego. Znaczny wkład w tworzenie teoretycznych podstaw wychowania państwowego stanowiły prace Zygmunta Mysłakowskiego. Rozumiejąc państwo jako formację socjologiczną i kulturową, punktem wyjścia do rozważań nad wychowaniem państwowym i narodowym uczynił pojęcie „mitu”. Dążył do ukształtowania pozytywnego stosunku społeczeństwa wobec państwa. Teoretyczną podstawę wychowania państwowego stanowiły również prace Jana Stanisława Bystronia, który prezentował stanowisko socjologiczne. Wychowanie państwowe łączył z wychowaniem społecznym, pogłębieniem kultury społecznej, rozszerzeniem treści i zakresu stosunków społecznych, rozwijaniem współdziałania.

Keywords

PL

wychowanie państwowe; Kazimierz Sośnicki; Zygmunt Mysłakowski; Jan Stanisław Bystroń; etos państwowy; historia wychowania

• Publisher: Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
• Journal: Forum Pedagogiczne
• Year: 2019
• Volume: 9
• Issue: 1
• Pages: 125-137

Dates

published

2019-09-04

Contributors

author

Elżbieta Magiera

References

• Araszkiewicz F. W. (1976). Geneza ideałów wychowawczych Drugiej Rzeczypospolitej. „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 19, s. 143–174.
• Araszkiewicz F. W. (1978). Ideały wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Araszkiewicz F. W. (1982). Teleologia pedagogiczna Drugiej Rzeczypospolitej. Wybrane zagadnienia. „Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego. Pedagogika, Historia wychowania”, nr 13, s. 36–41.
• Bartnicka K. (1972). Wychowanie państwowe: do dyskusji nad problemami ideologii wychowawczej sanacji. „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. 15, s. 61–132.
• Bystroń J. S. (1933c). Wychowanie państwowe, Kultura Pedagogiczna 1933, z. 2, s. 97–111.
• Bystroń J. S. (1930). Źródła kultury i zagadnienie kultury ludowej. „Zrąb”, t. 2, s. 149–164.
• Bystroń J. S. (1933a). Uspołecznienie szkoły i inne szkice Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta. Bystroń J. S. (1934). Szkoła jako zjawisko społeczne. Warszawa: Nasza Księgarnia (wydanie I).
• Bystroń J. S. (1933b). Zagadnienie programu szkolnego. „Zrąb”, t. 16, s. 3–22.
• Czerwiński S. (1929). O ideał wychowawczy szkoły polskiej. „Oświata i Wychowanie”, z. 4, s. 341–358.
• Czerwiński S. (1934). O nowy ideał wychowawczy. Warszawa: Wydawnictwo Towarzystwa Kultury i Oświaty.
• Faryś J. (1991). Piłsudski i piłsudczycy. Z dziejów koncepcji polityczno-ustrojowej 1918–1939, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Gajdamowicz H. (1991). Teoria wychowania i nauczania Kazimierza Sośnickiego w świetle założeń pedagogiki filozoficznej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Gryń F. (1935/1936), Sprawozdania. Dr Z. Mysłakowski, Państwo a wychowanie. „Praca Szkolna”, nr 1, s. 27–30.
• Hejnicka-Bezwińska T. (2015). Praktyka edukacyjna w warunkach zmiany kulturowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Jakubiak K. (1994). Wychowanie państwowe jako ideologia wychowawcza sanacji. Kształtowanie i upowszechnienie w periodycznych wydawnictwach społeczno-kulturalnych i pedagogicznych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP.
• Jakubiak K. (1999). Idea wychowania obywatelskiego w polskiej myśli pedagogicznej przełomu XIX i XX wieku oraz Okresu Drugiej Rzeczypospolitej. W: Wychowanie a polityka. Między wychowaniem narodowym a państwowym. Wojdyła W. (red.). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
• Jakubiak M. A. (2003). Ideologia wychowawcza sanacji. „Saeculum Christianum”, 10/1, s. 253–266.
• Jędrzejewicz J. (1932). Przemówienie Pana Ministra WRiOP Janusza Jędrzejewicza. „Zrąb”, t. 12, s. 64–65.
• Kamiński K. (2014). Teoria wychowania państwowego Kazimierza Sośnickiego. „Przegląd Pedagogiczny” nr 1, s. 131–140.
• Król J. (2012). Sławomir Czerwiński (1887–1931) – minister, polityk, pedagog. W: Wybrani twórcy i ich idee pedagogiczne w Drugiej Rzeczypospolitej (1918–1939). Andrukowicz W., Magiera E. (red.)., Szczecin: Wydawnictwo Zapol.
• Król J. (2016). Kontrowersje wokół ideału wychowania państwowego Sławomira Czerwińskiego (1885–1931). W: Sławomir Czerwiński i wychowanie państwowe. Gołdyn P. (red.). Kalisz: Książnica Pedagogiczna; Kaliskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
• Magiera E. (2002). Wychowanie państwowe w szkolnictwie powszechnym Drugiej Rzeczypospolitej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
• Malinowski L. (2015). Wychowanie państwowe w Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo APS.
• Mysłakowski Z. (1931a). Wychowanie państwowe a narodowe, „Muzeum”, z. 1, s. 1–13. Mysłakowski Z. (1931b). Wychowanie państwowe a narodowe, „Muzeum” 1931, z. 2, s. 65–75.
• Mysłakowski Z. (1933). Znaczenie badań nad środowiskiem dla wychowania do państwowości, „Kultura Pedagogiczna”, z. 4–5, s. 407–417.
• Mysłakowski Z. (1935). Państwo a wychowanie. Warszawa: Nasza Księgarnia.
• Nalaskowski S. (1994). Pedagogika i dydaktyka w ujęciu Kazimierza Sośnickiego. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Nawroczyński B. (1937). Zagadnienie szkoły i państwa w naszej literaturze pedagogicznej lat ostatnich. „Muzeum” 1931, z. 1, s. 14–27.
• Pohoska H. (1932). Ideowe podstawy wychowania państwowego. „Zrąb”, t. 12, s. 67–70.
• Półturzycki J. (2003). Kazimierz Sośnicki-człowiek i dzieło. W: Kazimierz Sośnicki – twórca dydaktyki polskiej. Góralska R., Półturzycki J., Wesołowska E. A., Wojdyło W. (red.). Toruń-Płock: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Novum.
• Sadowski F. (1933). Szkoła a fetyszyzm państwowy. „Zrąb”, nr 16, s. 93–98.
• Siemieniecka D. (2009). Wychowanie państwowe – wartość ponadczasowa czy przeżytek? W: Współczesne odniesienia edukacyjne do pedagogiki Kazimierza Sośnickiego. Siemieniecki B. (red.). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Sierakowski M. (2009). Koncepcja szkoły w myśli Jana S. Bystronia. „Nauczyciel i Szkoła”, nr 1-2 (42-43), s. 123–131.
• Sośnicki K. (1933). Podstawy wychowania państwowego. Lwów–Warszawa: Książnica-Atlas.
• Sośnicki K. (1934b). Prostowanie „interpretacji”. „Zrąb” 1934, t. 17, s. 85–91.
• Szmyd K. (1997). Zygmunt Mysłakowski (1890–1971) – twórczość pedagogiczna i wkład do rozwoju nauk o wychowaniu. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Szymborska K. (1934). Wychowanie państwowe, „Szkoła”, z. 7–8, s.152–153.
• Wesołowska E. A. (2003). Wychowanie państwowe według Kazimierza Sośnickiego. W: Kazimierz Sośnicki – twórca dydaktyki polskiej. Góralska R., Półturzycki J., Wesołowska E. A., Wojdyło W. (red.). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Wojtas A. (1999). Proces syntezy koncepcji wychowania państwowego i narodowego w dwudziestoleciu międzywojennym. W: Wychowanie a polityka. Między wychowaniem narodowym a państwowym. Wojdyło W. (red.). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Identifiers

DOI

10.21697/fp.2019.1.09