PL
Z całą pewnością można stwierdzić, że jednym z najznakomitszych wyrazicieli starożytnej myśli społecznej był Jan Chryzostom. Jego pełne ekspresji kazania kierowane do wiernych są niezwykłe pod względem nasycenia treściami o charakterze społecznym. Odnajdujemy w nich zarejestrowany obraz codziennego życia społecznego starożytnej Antiochii i Konstantynopola w 2. poł. IV i na początku V wieku. Przedstawione w kazaniach i homiliach obrazy stanowią dowód niezwykłej wnikliwości obserwatora ustosunkowującego się do zjawisk zachodzących w ówczesnym społeczeństwie. W niniejszym opracowaniu postanowiono poddać analizie niektóre homilie Jana Chryzostoma, w których Antiocheńczyk odnosi się do pijaństwa (mšqh), które było istotnym problemem społecznym dotykającym chrześcijan (zwłaszcza mężczyzn). Chryzostom bardzo często występował przeciw nadużywaniu alkoholu, a samo pijaństwo uważał za poważne wykroczenie. Odnosząc się do istoty spożywania posiłków podkreślał, że człowiek nie żyje po to, aby jeść i pić, lecz je po to, aby żyć. W przekonaniu naszego autora pijaństwo jest też przyczyną i źródłem wielu innych wad, grzechów oraz wszelkiego zła pojawiającego się w społeczeństwie. Pijaństwo i obżarstwo rujnują też życie duchowe i są przeszkodą w zdobywaniu owoców postu, a nawet mogą zniweczyć to, co zostało już zdobyte przez jego praktykowanie. Z tego względu Chryzostom często kreśli w kazaniach negatywny obraz pijaka oraz wzywa swych wiernych do porzucenia pijaństwa i obżarstwa.