Służba rycerska i mieszczańska oraz jej uzbrojenie na Górnych Łużycach za czasów Luksemburgów. Stan badań

• Authors: Michał Dudziński

Title variants

EN

Military service of knights and townspeople and their armament in Upper Lusatia during the Luxembourg times. State of research

RU

Рыцарская и мещанская служба и вооружение ее воинов в Верхней Лужице во времена Люксембургов. Состояние исследования

Abstracts

EN

This article presents the state of research on the military service of knights and townspeople of Upper Lusatia and their armament during the Luxembourg reign. These considerations include not only the presentation of scientific achievements in this field, but also the justification of the intention to address this issue. The paper is a draft in nature. In terms of quantity, the source material is rich, although in terms of quality it looks less impressive. The richest archive collections can be found in Germany. The archives in Poland and the Czech Republic are also noteworthy, although they are not very large. Most attention was paid to this issue by German researchers, although the problem was often on the sidelines of main considerations. The most valuable studies were conducted by prominent Upper Lusatian historians Hermann Knothe and Richard Jecht. In Poland, the problem is not widely considered, although the research by Mateusz Goliński and Robert Heś is worthy of attention. Despite the fact that studies on this issue are not very well developed, it is justified to work on a potential publication on this subject. This need stems from the growing interest in Upper Lusatia and the inspiring works of medieval historians from Wrocław.

RU

В статье описывается состояние исследований военной службы рыцарей и мещан Верхней Лужицы и их вооружения во времена правления Люксембургов. Автором статьи представлены не только уже существующие научные достижения по этой теме, но также и обоснования актуальности данной тематики. Статья имеет эскизный характер. В количественном отношении исходный материал богат, хотя его качество не столь впечатляюще. Самые богатые архивные собрания находятся в Германии. Архивы в Польше и Чехии также заслуживают внимания, хотя они и столь объемны. Больше всего внимания тематике данной статьи уделили немецкие ученые, хотя зачастую исследуемая проблема находилась не в центре их основного поля деятельности. Самые значимые исследования проводили Герман Кнот и Ричард Йехт, выдающиеся верхнелужицкие историки. В Польше эта тема не рассматривалась столь подробно, однако исследования Матеуша Голинского и Роберта Гесиа заслуживают внимания. Несмотря на недостаточное внимание к исследованиям по этой проблеме, их возможное появление довольно оправдано. Потребность в этом продиктована растущим интересом к Верхней Лужице и воодушевляющими работами вроцлавских медиевистов.

PL

Niniejszy artykuł przybliża stan badań nad służbą wojskową rycerstwa i mieszczan Górnych Łużyc oraz jej uzbrojenia w czasach panowania Luksemburgów. Rozważania te obejmują nie tylko prezentację dorobku naukowego na tym polu, lecz także uzasadnienie zamiaru podjęcia tej tematyki. Praca ma charakter szkicu. Pod względem ilościowym materiał źródłowy jest bogaty, choć pod względem jakościowym wygląda to mniej imponująco. Najbogatsze zbiory archiwalne znajdują się w Niemczech. Warte uwagi są też archiwalia w Polsce i w Czechach, choć nie są one pokaźne. Najwięcej uwagi omawianemu zagadnieniu poświęcili niemieccy badacze, choć częstokroć problem znajdował się na uboczu głównych rozważań. Najbardziej wartościowe studia prowadzili Hermann Knothe i Richard Jecht, wybitni górnołużyccy historycy. W Polsce problem nie jest szeroko rozpatrywany, choć na uwagę zasługują badania Mateusza Golińskiego i Roberta Hesia. Mimo niezbyt rozwiniętych studiów dotyczących tego problemu stworzenie ewentualnej pracy na ten temat jest zasadne. Potrzeba ta jest dyktowana rosnącym zainteresowaniem Górnymi Łużycami oraz inspiracją dziełami wrocławskich mediewistów.

Keywords

PL

Górne Łużyce; Luksemburgowie; służba rycerska i mieszczańska; stan badań; uzbrojenie; Hermann Knothe; Richard Jecht

EN

Upper Lusatia; Luxembourg dynasty; military service of knights and townspeople; state of research; armament; Hermann Knothe; Richard Jecht

RU

Верхняя Лужица; Люксембурги; рыцарская и мещанская служба; состояние исследований; Герман Кнот; Ричард Йехт

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2019
• Volume: XX (LXXI)
• Issue: 2 (268)
• Pages: 11-27

Dates

published

2019

Contributors

author

Michał Dudziński

• Uniwersytet Wrocławski

• https://orcid.org/000000032192933X

References

• Codex diplomaticus Lusatiae superioris II, wyd. przez R. Jechta, t. I–II, Görlitz 1896– 1903.
• Codex diplomaticus Lusatiae superioris III, wyd. przez R. Jechta, Görlitz 1905–1910.
• Codex diplomaticus Silesiae, wyd. przez G. Croona, Breslau 1912.
• Fontes rerum Bohemicarum, wyd. przez J. Golla, t. 5, Praha 1893.
• Monumenta Historica Bohemiae, t. 1, Pragae 1754.
• Scriptores rerum Lusaticarum, red. Oberlausitzischen Gesellschaft der Wissenschaften, t. 1, Görlitz 1839.
• Adel in Schlesien und in der Oberlausitz: Mittelalter, Neuzeit, Gegenwart. Szlachta na Śląsku i Górnych Łużycach: średniowiecze, nowożytność, współczesność, b.m.w. 2014.
• Berkel P., Historia miasta Lubań, tłum. S. Tymicz, Wrocław 1992.
• Boetticher W. von, Der Adel des Görlitzer Weichbildes um die Wende des 14. und 15. Jahrhunderts, Görlitz 1927.
• Contamine P., Wojna w średniowieczu, tłum. M. Czajka, Warszawa 1999.
• Durdik J., Sztuka wojenna husytów, tłum. J. Chlabicz, Warszawa 1955.
• Dzieje Górnych Łużyc. Władza, społeczeństwo i kultura od średniowiecza do końca XX wieku, red. J. Bahlcke, tłum. M. Słoń, Warszawa 2007.
• Felix W., Bautzens wehrhafte Bürgerschaft in Mittelalter, Bautzen 1929.
• Firszt S., Uzbrojenie oddziałów miejskich w Środkowej Europie w okresie średniowiecza, „Mitteilungen des Zittauer Geschichts- und Museumsverein” 1997, s. 28–36.
• Goliński M., Broń palna na Śląsku do lat trzydziestych XV w. oraz jej zastosowanie przy obronie i zdobywaniu twierdz, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1988, s. 3–26.
• Goliński M., Uzbrojenie mieszczańskie na Śląsku od połowy XIV do końca XV w., „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1990, s. 3–26.
• Goliński M., Służba rycerska a potencjał militarny księstw śląskich w późnym średniowieczu. I. Księstwo nysko-otmuchowskie, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 1998, nr 1–2, s. 33–65.
• Goliński M., Służba rycerska a potencjał militarny księstw śląskich w późnym średniowieczu. II. Księstwo wrocławskie na tle innych ziem dziedzicznych Korony czeskiej, „Sobótka” 1998, nr 3–4, s. 519–545.
• Goliński M., Służba rycerska a potencjał militarny księstw śląskich w późnym średniowieczu. III. Uwagi ogólne, „Sobótka” 1999, nr 1, s. 1–17.
• Heś R., Uzbrojenie rycerskie na Śląsku w XIV wieku, Wrocław–Racibórz 2007.
• Heś R., Początki broni palnej w Zgorzelcu (Görlitz) 1393–1420, „Acta Militaria Mediae valia” 2009, s. 137–145.
• Jecht R., Der Oberlausitzer Hussitenkrieg und das Land der Sechsstädte unter Kaiser Sigmund, t. 1–2, Görlitz 1911.
• Jecht R., Geschichte der Stadt Görlitz, t. 1, Görlitz 1926.
• Katalog rękopisów obejmujący sygnatury 6268-6790: rękopisy nowożytne. Dawny zbiór Biblioteki J. G. Milicha w Zgorzelcu, oprac. L. Górecki, cz. 2, Wrocław 1990.
• Kloss J. G., Historische Nachricht von dem Hussitenkriege in der Oberlausitz seit dem Jahre 1430, „Neues Lausitzisches Magazin” 1860, s. 1–34.
• Knothe H., Das ritterliche Geschlecht der Schaff im Meißnischen und in der Oberlausitz, NLM 1868, s. 19–26.
• Knothe H., Geschichte des Oberlausitzer Adels und seiner Güter, Leipzig 1879.
• Knothe H., Geschichte der Oberlausitz unter dem Landvogte Hinko Hlawatsch von der Duba 1410 bis 1420, „Neues Lausitzisches Magazin” 1890, s. 74–113.
• Knothe H., Die ältesten Siegel der Oberlausitzischen Adels, „Neues Lausitzisches Magazin” 1891, s. 1–32.
• Korschelt G., Kriegsdrangsale der Oberlausitz zur Zeit des Hussitenkrieges, „Neues Lausitzisches Magazin” 1868, s. 173–186.
• Matušiková L., Prameny k dějinám Horní Lužice ve fondech Státniho ústředního archivu v Praze, „Mitteilungen des Zittauer Geschichts- und Museumsverein” 1997, s. 166–172.
• Müller J. G., Institutiones juris feudalis Lusatiae Superioris, t. 1, Lipsiae 1818.
• Nowak T., Z dziejów techniki wojennej w dawnej Polsce, Warszawa 1965.
• Orzechowski K., Historia ustroju Śląska 1202–1740, Wrocław 2005.
• Palacký F., Geschichte von Böhmen, t. 4, Prag 1857.
• Šmahel F., Husitská revoluce, t. I, Praha 1995.
• Szymczak J., Sprzęt i technika oblężnicza [w:] Polska technika wojskowa do 1500 roku, red. A. Nadolski, Warszawa 1994, s. 257–270.
• Tresp U., Söldner aus Böhmen: im Dienst deutschen Fürsten; Kriegsgeschäft und Heeres organisation in 15. Jahrhundert, Paderborn 2004.
• Żygulski Z. jr, Broń w dawnej Polsce na tle uzbrojenia Europy i Bliskiego Wschodu, Warszawa 1982.
• Felix Wilhelm, http://www.wilhelm-bautzen.de/personen/felix/index.html (dostęp 30 III 2018).
• Walter Boetticher – Biographisches Lexikon der Oberlausitz, https://web.archive.org/web/20140826115851/http://wiki2.olgdw.de/index.php?title=Walter_Boetticher (dostęp 21 III 2018).

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.phw.2019.2(268).0001

Biblioteka Nauki

1918439