Przygotowanie wojskowe młodzieży szkolnej i obozy letnie przysposobienia wojskowego ogólnego męskiego na Pomorzu pod koniec lat dwudziestych i w latach trzydziestych XX wieku

• Authors: Piotr Saja

Title variants

EN

Civil defense training of school youth and men’s general civil defense summer camps in Pomerania at the end of the 1920s and in the 1930s

RU

Военная подготовка (ВП) школьной молодежи и летние лагеря ВП общего типа для юношей в Померании в конце 20-х гг. и в 30-х гг. ХХ века

Abstracts

EN

In the first part of the article, the purpose of which is to introduce the subject matter to the reader, the author has made a brief description of the changes aimed at popularizing civil defense training in educational institutions in the second half of the 1920s and 1930s. A general outline of the institutions responsible for the defense training of the young generation has been presented, and a characteristics of the objectives and tasks in the preparation of young people in this field in school scout troops has been made. The author has also discussed the organizational structure of the school scout troops of civil defense, and briefly presented the curriculum for the different civil defense ranks. However, the core of the publication concerns general civil defense summer camps. In short subsections, basing mainly on archival sources, the author has attempted to present the issues related to the organization and course of these camps in Pomerania. Recruitment methods and requirements for camp participants have been described in the article. The author has presented the organizational structure of the civil defense summer camps, the military training they covered, the daily agenda and disciplinary requirements. He also described the role of civilian counsellors and educators in the process of patriotic education of young people, as well as the final exams for the 2nd rank in civil defense.

RU

В первой части статьи, цель которой – ознакомить читателя с темой, автор представил краткую характеристику изменений, которые должны были привести к распространению военной подготовки в образовательных учреждениях во второй половине 20-х гг. и в 30-х гг. ХХ в. Также в статье в общих чертах представлены учреждения, отвечающие за образование молодого поколения в сфере обороны, составлена характеристика целей и заданий, используемых при подготовке молодежи по соответствующим дисциплинам в школьных отрядах. Кроме того, описана организационная структура отрядов ВП, а также кратко представлена программа обучения с разделением на отдельные уровни ВП. Однако основное содержание публикации касается собственно летних лагерей ВП общего типа. В коротких подразделах, материал которых базируется преимущественно на архивных источниках, автор попытался описать проблемы, связанные с организацией и устройством летних лагерей ВП в Померании. Также в статье были описаны условия приема и требования к участникам лагеря, представлена организационная структура летних лагерей, описаны занятия по военной подготовке, расписание дня и дисциплинарные требования. Кроме того, автор описывает роль гражданских педагогов-воспитателей в процессе патриотического воспитания молодежи, а также выпускные экзамены на 2-ю степень ВП.

PL

Autor w pierwszej części artykułu, mającej wprowadzić czytelnika w tematykę, dokonał krótkiej charakterystyki zmian mających na celu upowszechnienie szkolenia z przysposobienia wojskowego (PW) w placówkach oświatowych w drugiej połowie lat dwudziestych i w latach trzydziestych XX w. W ogólnym zarysie przedstawił instytucje odpowiedzialne za edukację obronną młodego pokolenia. Dokonał charakterystyki celów i zadań w przygotowaniu młodzieży z tej dziedziny w hufcach szkolnych. Omówił również strukturę organizacyjną hufców PW oraz w zwięzłej formie przedstawił program nauczania na poszczególne stopnie PW. Jednak zasadnicza treść publikacji dotyczy obozów letnich PW ogólnego. W krótkich podrozdziałach, na podstawie głównie źródeł archiwalnych, autor starał się ukazać problematykę związaną z organizacją i przebiegiem obozów letnich PW na Pomorzu. W artykule opisał sposób rekrutacji i wymagania stawiane uczestnikom obozów. Przedstawił strukturę organizacyjną obozów letnich PW, szkolenie wojskowe w czasie ich trwania, obowiązujący porządek dnia i wymagania dyscyplinarne. Opisał też rolę cywilnych wychowawców-pedagogów w procesie edukacji patriotycznej młodzieży, a także egzaminy końcowe na II stopień PW.

Keywords

PL

DOK; PW; OUWFiPW; PUWFiPW; KOSP; hufiec szkolny PW; junak; obozy letnie; grupa obozów; turnus

EN

DOK; civil defense training; OUWFiPW; PUWFiPW; KOSP; school scout troop of civil defense; junak; summer camps; camp group; turnus

RU

Окружное Командование корпусами; военная подго- товка; Государственное и Районное Управление физической культуры и военной подготовки; Управление школьного образования Поморского округа; школьный отряд ВП; юнак; летние лагеря; группа лагерей; лагерь

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2019
• Volume: XX (LXXI)
• Issue: 2 (268)
• Pages: 28-54

Dates

published

2019

Contributors

author

Piotr Saja

• Bydgoska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy

• https://orcid.org/0000000211156786

References

• Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i Ministra Spraw Wojskowych z 1 XII 1922 r. w sprawie organizacji przysposobienia wojskowego w szkołach średnich i zawodowych (Dz. U. M. W. R. i O. P. 1923, nr 1, poz. 2). Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z 5 I 1923 r. w sprawie przysposobienia wojskowego młodzieży szkolnej (Dz. U. M. W. R. i O. P. 1923, nr 1, poz. 3).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 I 1927 r. w sprawie utworzenia Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego oraz wojewódzkich, powiatowych i miejskich komitetów wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego (M. P. 1927, nr 26, poz. 59).
• Fularski M., Przysposobienie wojskowe w Polsce, Warszawa 1929.
• Kęsik J., Naród pod bronią. Społeczeństwo w programie polskiej polityki wojskowej, 1918–1939, Wrocław 1998.
• Obozy przysposobienia wojskowego DOK nr VIII w Cetniewie, „Młody Gryf” 1931, nr 19.
• Rada Naukowa Wychowania Fizycznego, „Wychowanie Fizyczne” 1927, z. 4, s. 100–101.
• Rada Naukowa Wychowania Fizycznego (dokończenie), „Wychowanie Fizyczne” 1927, z. 6, s. 156–158.
• Rozwadowski P., Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego, Warszawa 2000.
• Saja P., Komitety Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w województwie pomorskim w okresie Drugiej Rzeczypospolitej, Toruń 2012.
• Saja P., „Naród pod bronią”. Obozy letnie przysposobienia wojskowego dla młodzieży szkolnej i pozaszkolnej na Pomorzu w latach 1922–1925, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 2009, nr 4 (229), s. 25–40.
• Saja P., „Naród pod bronią”. Obozy letnie przysposobienia wojskowego dla młodzieży męskiej w województwie pomorskim w latach 20-tych i 30-tych XX w., „Zeszyty Naukowe Toruńskiej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości” 2014, t. 1.
• Saja P., Organizacja władz przysposobienia wojskowego na obszarze DOK nr VIII na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku [w:] Materiały z III międzynarodowej konferencji naukowej p.h. Od armii komputowej do narodowej. Problemy organizacyjne sił zbrojnych od XVI do XX wieku, red. J. Centek i M. Krotofil, Toruń 2009, s. 303–314.
• Wojtycza J., Przysposobienie wojskowe w odrodzonej Polsce do 1926 roku, Kraków 2001.
• Wyszczelski L., Ministerstwo Spraw Wojskowych (1918–1939), Warszawa 2010.
• Zakończenie obozu WF i PW w Lidzbarku, „Młody Gryf” 1931, nr 21, s. 15.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.phw.2019.2(268).0002

Biblioteka Nauki

1918433