Bezplanowość i nieład w polskiej przestrzeni – uwarunkowania polityczno-prawne, historyczne i kulturowe

• Authors: Włodzimierz Anioł

Title variants

EN

The lack of planning and disorder of Polish space – legal, political, historical and cultural determinants

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Bezplanowość i nieład w polskiej przestrzeni wynikają zarówno z bieżących uwarunkowań polityczno-prawnych, jak też z dużo ogólniejszych i trwalszych – związanych z narodową tożsamością i dziejami – czynników historycznych i kulturowo-mentalnych, które można zaliczyć do procesów „długiego trwania”. Celem artykułu jest pokazanie, jak splot owych różnych zmiennych oddziałuje na kształt przestrzeni miejskiej, ze specjalnym uwzględnieniem przypadku współczesnej Warszawy i niektórych doświadczeń skandynawskich jako tła porównawczego. Autor zwraca uwagę na możliwy wpływ dwóch najnowszych aktów ustawodawczych – tzw. ustawy krajobrazowej z 2015 r. oraz tzw. lex deweloper z 2018 r. – na krajowy system polityki przestrzennej oraz na obciążony przeszłością i określonymi wzorcami kulturowymi chaotyczny pejzaż polskich miast.

EN

The lack of planning and disorder of Polish space results from the current political and legal as well as cultural determinants. The latter are strongly associated with deeply-rooted factors such as national identity and past, collective mentality. One can recognize them as long term factors. The aim of the article is to show how the series of various above-mentioned variables affect the shape of urban space including modern Warsaw and selected Scandinavian experiences as the context. The author also pays attention to two latest pieces of legislation – so called Urban Landscape Act (2015) as well as the lex developer case (2018) and analyses their influence on the national spatial policy system as well as – burdened by the past and certain cultural patterns – chaotic landscape of Polish cities.

Keywords

PL

polityka publiczna; polityka miejska; polityka przestrzenna; zagospodarowanie przestrzenne

EN

public policy; urban policy; spatial policy; spatial planning; public policy; urban policy; spatial policy; spatial planning

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
• Journal: Studia z Polityki Publicznej
• Year: 2019
• Volume: 6
• Issue: 1(21)
• Pages: 9-37

Dates

published

2019-01-02

Contributors

author

Włodzimierz Anioł

• Uniwersytet Warszawski, Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych

• https://orcid.org/0000-0003-0929-292X

References

• Książki i artykuły w czasopismach naukowych
• Anioł, W. (2016). Kształtowanie przestrzeni miejskiej jako mikrokosmos polityki publicznej. Przypadek Warszawy. Studia z Polityki Publicznej 2(10): 12–14.
• Anioł, W. (2018). Szlak Norden. Modernizacja po skandynawsku. Warszawa: Elipsa. 189–216.
• Hernik J., Olejniczak, G. (2006). Planowanie przestrzenne w RFN. Bydgoszcz–Poznań: Branta.
• Jałowiecki, B. (1988). Społeczne wytwarzanie przestrzeni. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Karwińska, A. (2008). Gospodarka przestrzenna. Uwarunkowania społeczno-kulturowe. Warszawa: WN PWN.
• Kajdanek, K. (2012). Suburbanizacja po polsku. Kraków: Nomos.
• Kajdanek, K., Pietraszewski, I., Pluta, J. (red.) (2018). City and Power – Postmodern Urban Spaces in Contemporary Poland. Koeln–New York: Peter Lang.
• Kolipiński, B. (2011). Planowanie przestrzenne w Polsce – analiza krytyczna, w: Markowski, T., Żuber, P. (red.) (2011). System planowania przestrzennego i jego rola w strategicznym zarządzaniu rozwojem kraju. Studia KPZK PAN, t. 134: 83.
• Kopeć, M. (2017). Rozwój miasta przez pryzmat procesów rewitalizacji. Przykład Krakowa 2004–2017. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Kudłacz, T. (2015). Problemy integracji planowania przestrzennego i społeczno-gospodarczego na poziomie lokalnym, w: Kudłacz, T., Lityński, P. (red.) Gospodarowanie przestrzenią miast i regionów – uwarunkowania i kierunki. Studia KPZK PAN, t. 161.
• Kusiak J. (2018). Chaos Warszawa. Porządki przestrzenne polskiego kapitalizmu. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Markowski, T. (2006). Zintegrowane planowanie rozwoju – dylematy i wyzwania, w: Kukliński, A.: 341.
• Markowski, T., Drzazga, D. (2015). Koncepcja systemu zintegrowanego planowania rozwoju w Polsce, w: Klasik, A., Kuźnik, F. (red.) Rozwój obszarów miejskich w polityce regionów. Studia KPZK PAN, t. 164.
• Montgomery, Ch. (2015). Miasto szczęśliwe. Jak zmienić nasze życie, zmieniając nasze miasta. Kraków: Wysoki Zamek.
• Lorens, P., Martyniuk-Pęczek, J. (red.) (2010). Zarządzanie rozwojem przestrzennym miast. Gdańsk: Urbanista.
• Nowak, M. (2012). Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w gospodarowaniu i zarządzaniu przestrzenią. Warszawa: CeDeWu.
• Nowak, M., Skotarczak, T. (red.) (2012). Zarządzanie przestrzenią miasta. Warszawa: CeDeWu.
• Nowak, M. (2017). Niesprawność władz publicznych a system gospodarki przestrzennej. Studia KPZK PAN, t. 175.
• Olbrycht J. (2014). Dewaluacja myślenia strategicznego, w: Kukliński, A., Woźniak, J. (red.)
• Przyszłość wolności. Wymiar krajowy – regionalny – międzynarodowy. Kraków: UMWM: 65.
• Pawłowska, K. (red.) (2010). Idea i metody partycypacji społecznej w ochronie krajobrazu i kształtowaniu przestrzeni. Kraków: Fundacja Partnerstwo dla Środowiska.
• Regulski, J. (1985). Planowanie przestrzenne. Warszawa: PWE.
• Sarzyński, P. (2012). Wrzask w przestrzeni. Dlaczego w Polsce jest tak brzydko?. Warszawa: Wydawnictwo Polityka.
• Springer, F. (2013a). Zaczyn. O Zofii i Oskarze Hansenach. Kraków–Warszawa: Karakter: 245–247.
• Springer, F. (2013b). Wanna z kolumnadą. Reportaże o polskiej przestrzeni. Wołowiec: Czarne.
• Springer, F. (2016). Miasto Archipelag. Polska mniejszych miast. Kraków: Karakter.
• Szmytkowska, M. (2017). Kreacja współczesnego miasta. Uwarunkowania i trajektoria rozwojowa polskich miast średnich. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
• Stasiuk, A. (2015). Rozmowa z Dorotą Wodecką. Wołowiec: Czarne: 111–112.
• Trzcińska, D. (2018). Prawo planowania i zagospodarowania przestrzennego z perspektywy środowiska i jego ochrony. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Wysocka, Z. (2011). Kształtowanie ładu przestrzennego – doświadczenia francuskie, Studia Regionalne Mazowsze, 6.
• Zachariasz, I. (red.) (2012). Kierunki reformy prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Artykuły prasowe
• Buczek G. (2018). Wywiad. Polityka, 39.
• Bartoszewicz, D. (2013). Czy metro ma dojechać do Białołęki?. Gazeta Wyborcza, 30.12.2013.
• Chutnik, S. (2017). Wywiad. Gazeta Wyborcza, 3.11.2017.
• Gurgul, A. (2015). Rewitalizacja po szwedzku łączy mieszkańców. Gazeta Wyborcza, 23.12.2015.
• Jałowiecki, B. (2017). Wywiad. Gazeta Wyborcza, 27.12.2017.
• Kajdanek, K. (2018). Wywiad. Twoje miasto, twój wybór. Polityka, wydanie specjalne, 2.
• Karpieszuk, W. (2016). Luka w ustawie? Wieszajcie reklamy. Gazeta Wyborcza, 13.04.2016.
• Karpieszuk, W. (2018). Kiedy znikną nielegalne reklamy?. Gazeta Wyborcza, 29.10.2018.
• Kokoszkiewicz, M. (2018). Specustawa zniszczy planowanie. Gazeta Wyborcza, 12.06.2018.
• Kosiński, J. (2018). Wywiad. Gazeta Wyborcza, 7.08.2018.
• Łazarczyk, G. (2018). Łatanie „Mieszkania plus”. Gazeta Wyborcza, 7.11.2018.
• Rudeńska, M. (2015). Co może architektura?. Gazeta Wyborcza, 26.11.2015.
• Smarzowski, W. (2018). Wywiad. Newsweek, 41.
• Śpiewak, J. (2018). Wywiad. Gazeta Wyborcza, 21.09.2018.
• Wantuch, D. (2016). A płoty osiedlowe niech runą. Gazeta Wyborcza, 8.03.2016.
• Wojtczuk, M. (2017a) Jak długo Polska będzie brzydka, Gazeta Wyborcza, 7.06.2017.
• Wojtczuk, M. (2017b) Niech Warszawa wyjrzy wreszcie zza reklam. Gazeta Wyborcza, 6.06.2017.
• Wojtczuk, M. (2017c), Reklamowa rewolucja. Gazeta Wyborcza, 15–16.04.2017.
• Wojtczuk, M. (2018). „Lex deweloper” krytykują nawet… deweloperzy. Gazeta Wyborcza, 10.07.2018.
• Wojtczuk, M. (2018). PiS zmieni miasta na gorsze. Gazeta Wyborcza, 9.07.2018.
• Wojtczuk, M. (2018). Wojewoda sprzyja reklamom. Gazeta Wyborcza, 8.01.2018.
• Wojtczuk M., Zatrzymać „lex deweloper”. Gazeta Wyborcza, 1–2.09.2018
• Akty prawne
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. 2003, nr 80, poz. 717.
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, tekst jedn. Dz. U. 2018, poz. 1945.
• Ustawa z 5 lipca 2018 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji mieszkaniowych oraz inwestycji towarzyszących, Dz. U. 2018, poz. 1496.
• Ustawa z 9 października 2015 r. o rewitalizacji, tekst jedn. Dz. U. 2018, poz. 1398.
• Ustawa z 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości, tekst jedn. Dz. U. 2018, poz. 2363.
• Ustawa z 25 kwietnia 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, Dz. U. 2015, poz. 774.

Identifiers

DOI

10.33119/KSzPP.2019.1.1