Rękopis z archiwum Aleksandra Mardkowicza zawierający przysłowia i maksymy w północno-zachodnim ‎dialekcie języka karaimskiego

• Authors: Anna Sulimowicz-Keruth

Title variants

EN

A handwritten collection of Karaim proverbs and adages in north-western Karaim found in the archive of Aleksander ‎Mardkowicz

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W prywatnym archiwum Aleksandra Mardkowicza (1875–1944), łuckiego działacza społecznego, pisarza i wydawcy, znajduje się niewielki rękopis w północnozachodnim dialekcie języka karaimskiego. Zawiera on osiem przysłów oraz tekst o charakterze dydaktyczno-moralistycznym skopiowany z niezidentyfikowanego źródła. Rękopis został sporządzony prawdopodobnie w początkach lat 30. XX w. przez Rafała Grygulewicza (1905–1992), karaimskiego działacza młodzieżowego z Poniewieża (Panevežys). Artykuł zawiera edycję treści manuskryptu wraz z tłumaczeniem, słowniczkiem i facsimile. Dostarcza również informacji biograficznych o kopiście, jak też o okolicznościach powstania rękopisu.

EN

The private archive of Aleksander Mardkowicz (1875–1944), a Łuck Karaite activist, writer and editor, includes a manuscript written in the north-western dialect of Karaim. It contains 8 proverbs and a didactic-moralistic text copied from an unknown source. It was composed most probably in the early 1930s by Rafał Grygulewicz (1905–1992), a Karaite youth activist from Poniewież (Panevežys). The paper is a critical edition of the manuscript augmented with a translation, glossary and facsimile. It also contains biographical information on the copyist as well as on the possible circumstances that led to the drafting of the manuscript.

Keywords

PL

dialekt północnozachodni języka karaimskiego; Karaimi w Poniewieżu; Aleksander Mardkowicz; Rafał Grygulewicz; przysłowia karaimskie; dialekt północnozachodni języka karaimskiego; Karaimi w Poniewieżu; Aleksander Mardkowicz; Rafał Grygulewicz; przysłowia karaimskie

EN

north-western Karaim; Karaites of Panevežys; Aleksander Mardkowicz; Rapolas Grigulevičius‎; Karaim proverbs; Rafal Grygulewicz

• Publisher: Bitik. Oficyna Wydawnicza Związku Karaimów Polskich
• Journal: Almanach Karaimski
• Year: 2019
• Volume: 8
• Pages: 175-201

Dates

published

2019-12-30

Contributors

author

Anna Sulimowicz-Keruth

References

• Bohak, Gideon. 2013. Rabbanite magical texts in Karaite manuscripts. „Karaite Archives” 1: 17–34.‎
• Dubiński, Aleksander. 1976. Poslovicy i pogovorki trakajskich karaimov. RO 38: 117–127. ‎
• Firkovičius, Mykolas (ed.). 2000. Šelomonun Mašallary. Ankara.‎
• Harviainen, Tapani. 1997. Three Hebrew Primers, the Pronunciation of Hebrew among the Karaims in the Crimea, and ‎Shewa. W: E. Wardini (red.), Built on Solid Rock. Studies in Honour of Professor Ebbe Egede Knudsen on the Occasion ‎of his 65th Birthday April 11th 1997. Oslo: 102–114.‎
• Jankowski, Henryk. 2014. Two Karaim religious poems by Isaac ben Abraham Troki. „Karaite Archives” 2: 35–57.‎
• Jaroszyńska, Irena. 2016. Z dziejów Karaimów północnolitewskich. „Awazymyz” 4 (53): 4–9.‎
• KA 1932 = Karyndas jirakt - dzany juwukt. 1932. KA 2 (4): 27.‎
• KA 1933a = Tirliginden Poniewież-dzymatnyn. KA 5: 17; ‎
• KA 1933b = Tirliginden Poniewież dzymatnyn. KA 6: 21–22‎
• Karaimsko-russko-pol’skij slovar’. Baskakov, N. A., Zajončkovskij, A., Šapšal, S. M. (red.). Moskva 1974.‎
• Kowalski, Tadeusz. 1929. Karaimische Texte im Dialekt von Troki. (= Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej ‎Akademji Umiejętności 11). Kraków.‎
• Lasker, Daniel J. 2011. The Life and Works of Simhah Isaac Lutski – A Preliminary Intellectual Profile of an Eighteenth-‎Century Volhynian Karaite. W: Shapira, Dan D.Y., Lasker, Daniel J. (red.). Eastern European Karaites in the Last ‎Generations, Jerusalem: 36–56.‎
• Mann, Jacob. 1931. Texts and Studies in Jewish History and Literature. Volume II: Karaitica, New York [II wydanie: New ‎York 1972].‎
• ‎[Mardkowicz, Aleksander]. 1932. Biźnin „ata sezłerimiz”. W: Łuwachłar dert jiłha (5693–5696), Łuck: 17–19. [Przekład ‎na j. polski: A. Mardkowicz. 2014. Słowa naszych przodków. Przeł. A. Sulimowicz. „Awazymyz” 1 (42): 15].‎
• ‎[Mardkowicz, Aleksander]. 1933. „Azar azar – chudzura turar”. KA 6: 13.‎
• ‎[Mardkowicz, Aleksander]. 1935. Kart da kartajmahan sezłer. KA 8: 2–7.‎
• Mardkowicz, Aleksander. 1935a. Karaj sez bitigi : Słownik karaimski. Karaimisches Wörterbuch. Łuck.‎
• Mardkowicz, Aleksander. 1935b. Karaim, jego życie i zwyczaje w przysłowiach ludowych. Łuck.‎
• ‎[Mardkowicz, Aleksander]. 1936. Garść przysłowi karaimskich. KA 1936: 21a)‎
• Mardkowicz (Kokizow), A., 1939. Okruchy ze stołu ojców: (Garść przysłów karaimskich), MK 12 (1937–1938).‎
• MK 1936 = Z życia Karaimów w Polsce. 1936. MK 11 (1935–1936): 115.‎
• Németh, Michał. 2010. North-Western and Eastern Karaim Features in a Manuscript Found in Łuck. W: Mańczak-‎Wohlfeld, E., Podolak, B. (red.). Studies on the Turkic word. A Festschrift for Professor St. Stachowski on the Occasion ‎of His 80th birthday. Kraków: 75–94.‎
• Németh, Michał. 2011. Unknown Lutsk Karaim Letters in Hebrew script (19th–20th Centuries). A Critical Edition (= ‎Studia Turcologica Cracoviensia 12). Kraków.‎
• Németh, Michał. 2012. A North-Western Karaim manuscript found in Lutsk. A case of dialect mingling?. SLUIC 129: 139–‎‎162. ‎
• Németh, Michał. 2013a. Karaim letters of Jehoszafat Kapłanowski. I. A critical edition. SLUIC 130: 237–257. ‎
• Németh, Michał. 2013b. Karaim letters of Jehoszafat Kapłanowski. II. Linguistic analysis. SLUIC 130: 259–276. ‎
• Németh, Michał. 2014a. An early North-Western Karaim Bible translation from 1720. Part 1. The Torah. „Karaite ‎Archives” 2: 109–141.‎
• Németh, Michał. 2014b. A historical phonology of western Karaim. Alveolars and front labials in the south-western ‎dialect. SLUIC 131: 247–267.‎
• Olach, Zsuzsanna. 2012. A Halich Karaim Bible Translation. Uppsala.‎
• Olach, Zsuzsanna. 2016. Emergence of a New written Culture: The use of Hebrew script among the Krimchaks and the ‎Karaim. „Acta Orientalia Vilnensia” 13: 61–78.‎
• ON 1938 = Janhy hanhala da šarajat. 1938. „Onarmach” 2, artarych aj 5698 [marzec-kwiecień 1938]: 25–26.‎
• Rudkowski, Sergiusz. 1931. Korutkan dżuwaherłer. KA 2: 19–20.‎
• SO 2015 = Sentencje ojców. 2015. Przełożył Michał Friedman. Kraków.‎
• Sulimowicz, Józef. 1968. Mistar i halicko-karaimskie surałar. „Roczniki Biblioteczne” 12: 37–49.‎
• UBG = Uwspółcześniona Biblia Gdańska. https://www.bible.com/pl/versions/2149-ubg-uwspolczesniona-biblia-‎gdanska [dostęp: 22.07.2019]‎
• Zajączkowski, Ananiasz. 1932. Sufiksy imienne i czasownikowe w języku zachodniokaraimskim (przyczynek do ‎morfologji języków tureckich). Les suffixes nominaux et verbaux dans la langue des Karaïms occidentaux ‎‎(contribution à la morphologie des langues turques). (= Prace Komisji Orjentalistycznej Polskiej Akademji ‎Umiejętności 15). Kraków.‎
• Zajączkowski, Ananiasz. 1934. Przekłady Trenów Jeremiasza w narzeczu trocko-karaimskiem. RO 8: 181–192.‎

Identifiers

DOI

10.33229/ak.2019.8.5