Potestas i auctoritas w rozumieniu władzy Konstantyna Wielkiego

• Authors: Kazimierz Ilski

Title variants

EN

Potestas and Auctoritas in the Context of Power of Constantine the Great

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

CEL NAUKOWY: Celem jest rozszerzenie argumentacji w badaniach nad koncepcją Konstantyna Wielkiego. Na początku IV w. wraz ze zmianami społecznymi i religijnymi poszukiwano nowych uzasadnień dla monarchicznej władzy cesarzy. Chrześcijaństwo stawało się podstawą kształtowania autorytetu zarównow strukturach Kościoła, jak i w strukturach państwa. Ten problem badamy z punktu widzenia pojęć potestas i auctoritas. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem należy do kilku dyscyplin naukowych: historii, filologii klasycznej, teologii, socjologii, politologii. Analiza źródeł wynika z metod filologicznych, ale interpretacja zachowuje charakter interdyscyplinarny. PROCES WYWODU: Po ustaleniu zakresu semantycznego głównych pojęć i wskazaniu na ryzyko rozmijania się tych pól w różnych językach, analiza „teologii politycznej” odbywa się z rozróżnieniem poglądów łacińskiego Zachodu i greckojęzycznego Wschodu. Punkt ciężkości położony jest na Vita Constantini Euzebiusza z Cezarei. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Euzebiusz, działając z pełnym przekonaniem od początku swej pisarskiej aktywności, a ostatecznie, być może pod wpływem tegoż biskupa, także Konstantyn Wielki, współtworzyli ideę politycznego monoteizmu jako podstawy funkcjonalnej monarchii. Upowszechniali ideę „ludu Bożego” pozostającego w relacji z jednym Bogiem i poddanego jednemu prawu oraz jednemu cesarzowi. Dla ukształtowania idealnego obrazu cesarza nie cofnięto się przed przedstawieniem także jego apoteozy na podstawie teologii chrześcijańskiej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Mimo ogromu literatury i rozmaitości hipotez badanie pism Euzebiusza z Cezarei nie jest zamkniętym procesem. Rozróżnianie jego poglądów od praktyki politycznej Konstantyna Wielkiego jest obiecującym zadaniem badawczym.

EN

RESEARCH OBJECTIVE The goal is to expand the arguments in research on the concept of "political theology" of Eusebius of Caesarea and the religious policy of Constantine the Great. At the beginning of the 4th century, along with social and religious changes, new justifications were sought for the monarchical power of emperors. Christianity was becoming the basis for shaping authority both in the structures of the Church and in the structures of the state. We examine this problem from the point of view of the concepts of potestas and auctoritas. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS The problem belongs to several scientific disciplines: history, philology, classical theology, sociology, political science. The analysis of references is drawn from philological methods, but the interpretation retains interdisciplinary character. THE PROCCESS OF ARGUMENTATION After determining the semantic scope of key concepts and pointing to the risk of their divergence in different languages, the analysis of "political theology" takes place with a distinction between the views of the Latin West and the Greek-speaking East. The main focus is placed on Vita Constantini by Eusebius of Caesarea. RESEARCH RESULTS Eusebius, acting with full conviction from the beginning of his writing activity and ultimately, Constantine the Great, perhaps under Eusebius’ influence, co-founded the idea of ​​political monotheism as the basis of a functional monarchy. Eusebius disseminated the idea of ​​"God's people" in a relationship with One God and subject to one law and one emperor. To shape the ideal image of the emperor, even the emperor’s apotheosis was presented based on the Christian theology. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS Despite the enormity of literature and a variety of hypotheses, studying the writings of Eusebius of Caesarea is not a completed task. Distinguishing his views from the political practice of Constantine the Great is a promising research task.

Keywords

PL

teologia polityczna; Euzebiusz z Cezarei; Konstantyn Wielki; potestas; auctoritas; teologia polityczna; Euzebiusz z Cezarei; Konstantyn Wielki; potestas; auctoritas

EN

Political Theology; Eusebius of Caesarea; Constantine the Great; Potestas; Auctoritas

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2019
• Volume: 10
• Issue: 33

Dates

published

2020-04-28

Contributors

author

Kazimierz Ilski

References

• Bibliografia
• Źródła i przekłady
• Augustyn, De civ. Dei
• Augustyn św. (1977). O państwie bożym. Przełożył i opracował Wiktor Kornatowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Aurelii Augustini (1955). De civitate dei. Curaverunt B. Dombart et A. Kalb. Turnholti.
• Eusebius (1902). Werke. Band 1. Laus Constantini, hrsg. I.A. Heikel [Die grischische christlichen Schriftsteller]. Leipzig.
• Eusebius (1955). Kirchengeschichte, hrsg. Ed. Schwartz. Leipzig.
• Eusebius (1975). Werke. Band 1.1. Über das Leben des Kaisers Konstantin, hrsg. F. Winkelmann [Die griechischen christlichen Schriftsteller]. Berlin.
• Eusebius (1999). Life of Constantine. Introducion, translation and commentary by Averil Cameron and Stuart G. Hall. Oxford: Oxford University Press, Commentary, 215‑216.
• Euzebiusz, HE
• Euzebiusz, LC
• Euzebiusz, VC.
• Euzebiusz z Cezarei (1924). Historia kościelna. Tłum. A. Lisiecki. Poznań:
• Fiszer i Majewski.
• Euzebiusz z Cezarei (2007). Życie Konstantyna. Tłum. T. Wnętrzak. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Kodeks Teodozjusza Księga Szesnasta (2014). Tłum.A. Cabała, oprac. M. Ożóg, M. Wójcik, wstęp M. Stachura [Synodi i kolekcja praw t. VII]. Kraków.
• Opracowania
• Altaner, B. i Stuiber, A. (1990). Patrologia. Życie, pisma i nauka Ojców Kościoła. Przeł. P. Pachciarek. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Assmann, J. (2000). Herrschaft und Heil. Politische Theologie in Altaegypten. Israel und Europa. Wien.
• Balmaceda, C. (2017). Virtus Romana. Politics and Morality in the Roman Historians. Chapel Hill, NC: University of North Carolina Press.
• Barns, T.D. (1989). Panegyric, history and hagiography in Eusebius’Life of Constantine. W: R. Williams (red.), The Making of Orthodoxy: Essays in Honour of Henry Chadwick. Cambridge: Cambridge Univeristy Press, 94‑124.
• Potestas i auctoritas w rozumieniu władzy Konstantyna Wielkiego
• Bralewski, S. (2014). Przełom konstantyński a religijność Rzymian w wie‑
• kach IV i V – wybrane zagadnienia. W: Z. Kalinowski i D. Próchniak
• (red.), Bitwa przy Moście Mulwijskim. Konsekwencje. Poznań: Wydaw‑
• nictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 115‑143.
• Bralewski, S. (2019). Symmachia cesarstwa rzymskiego z Bogiem chrześcijan (IV‑VI wiek). T. I „Niezwykła przemiana” – narodziny nowej epoki. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Brandt, H. (2006). Konstantin der Grosse. Der erste christliche Kaiser. Munchen: C.H. Beck Verlag.
• Brieger, Th. (1880). Constantin der Grosse. Gotha: Perthes.
• Chlewicka, A. (2016). Starożytna koncepcja trzech teologii. Studia Europaea Gnesnensia, 14, 9‑29.
• Coppola, G. (2006). Scritti papirologici efilologici con una bibliografia di Goffredo Coppola publicista, a cura di V. Maraglina, prefazione di L. Canfora. Edizione Dedalo Bari.
• Dajczak, W. (2013). Authority of the Roman Iurist. W: K. Ilski i K. Marchlewicz (red.), Authority in the Past and Present. Sources and Social Function. Poznań: Instytut Historii UAM, 39‑49.
• Guidetti, M. (2013). Constantino e il suo secolo. L’ «editto di Milano» e lereligioni. Mediolan.
• Hermann‑Otto, E. (2007). Konstantin der Grosse. Darmstadt: Primus Verlag.
• Hollingworth, M. (2013). Saint Augustine of Hippo. An Intellectual Biography. London: Bloomsbury.
• Ilski, K. (2014). Gods of Constantine. W: K. Twardowska i in. (red.), Within the Circle of Ancient Ideas and Virtues. Kraków: Historia Iagellonica, 275‑286.
• Ilski, K. (2014 [2015]). Prawne aspekty chrystianizacji Imperium Romanum. W: J. Dobosz i J. Strzelczyk (red.), Chrystianizacja Europy.
• Kościół na przełomie I i II tysiąclecia. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 37‑48.
• Ilski, K. (2015). Chrzest Konstantyna Wielkiego. W: A.M. Wyrwa i J. Górecki (red.), Teologia i liturgia chrztu od starożytności chrześcijańskiej do czasów nowożytnych. Poznań: PTPM, 137‑151.
• Kantorowicz, E.H. (2007). Dwa ciała króla. Studium ze średniowiecznej teologii politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Koep, L. (1958). Die Konsekrationsmuenzen Kaiser Konstantins und ihre religionspolitische Bedeutung. Jahrbuch fuer Antike und Christentum, 1, 94‑102.
• Kolb, F. (2001). Herrscherideologie in der Spaetantike. Berlin: Akademie Verlag.
• Kotłowska, A. (2009). „Obraz dziejów” w „Chronici Canones” Euzebiusza z Cezarei. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
• Lenski, N. (2016). Constantine and the Cities. Imperial Authority and Civic Politics. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Mielcarek, K. (2013). The Authority of the New Testament. W: D. Ilski i K. Marchlewicz (red.), Authority in the Past and Present. Sources and Social Function. Poznań: Instytut Historii UAM, 11‑23.
• Naumowicz, J. (2014). Kult chrześcijański po 312 roku. Nowe warunki rozwoju. W: Z. Kalinowski i D. Próchniak (red.), Bitwa przy Moście Mulwijskim. Konsekwencje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego To‑
• warzystwa Przyjaciół Nauk, 183‑193.
• Rapp, C. (1998). Imperial Ideology in the Making: Eusebius of Caesarea on Constantine as’ Bishop. The Journal of Theological Studies, 49, 685‑695.
• Rebenich, S. (2000). Vom dreizehnten Gott zum Apostell? Der tote Kaiser in der christlichen Spätantike, Zeitschrift für Antikes Christentum, 4, 300‑324 = in: Konstantin und das Christentum, Hg. H. Schlange‑Schoeringen, Darmstadt 2007, s. 216‑244.
• Ruhbach, G. (1933). Die Kirche Angesicht der Knstantinischen Wende. Darmstadt.
• Runciman, S. (1982). Teokracja biznatyjska. Przeł. M. Radożycka. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
• Sacler, B., Teologia polityczna – zarys problemu. Pozyskano z: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/2882/1/Teologia%20polityczna_Secler.pdf (dostęp: 05.02.2020).
• Spychała, D. (2014). Konstantyn Wielki – święty cesarz czy tyran? Chrześcijański kult władcy na ziemiach wschodnich i zachodnich cesarstwa. W: Z. Kalinowski i D. Próchniak (red.), Bitwa przy Moście Mulwijskim. Konsekwencje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 30‑35.
• Vinzent, M. (2019). Offener Anfang. Die Entstehung des Christentums im. 2. Jahrhundert. Freiburg im Breisgau: Herder Verlag.
• Wallraff, M. (1997). Der Kirchenhistoriker Socrates. Untersuhungen zu Geschichtsdarstellung, Methode und Person. Getynga.
• Winkelmann, F. (1991). Euseb von Kaisareia. Der Vater der Kirchengeschichte. Berlin.
• Wnętrzak, T. (2002). Znaczenie pojęć filozoficzno‑politycznych w „De civitate dei” św. Augustyna. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• Wołodkiewicz, W. (red.) (1986). Prawo rzymskie. Słownik encyklopedyczny. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Potestas i auctoritas w rozumieniu władzy Konstantyna WielkiegoZiółkowski, A. (2014). Polityka religijna cesarstwa – „wynalazek” przełomu konstantyńskiego. W: Z. Kalinowski i D. Próchniak (red.), Bitwa przy Moście Mulwijskim. Konsekwencje. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 47‑51.

Identifiers

DOI

10.35765/HP.2019.1033.02