Krytyka polskiej kultury politycznej w „Egoizmie narodowym wobec etyki” Zygmunta Balickiego.

• Authors: Agnieszka Puszkow-Bańka

Title variants

EN

Criticism of Polish Political Culture in Zygmunt Balicki's "National Egoism and Ethics".

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

CEL NAUKOWY: Celem tego artykułu jest prezentacja krytyki Polski i Polaków w myśli Zygmunta Balickiego na podstawie studium Egoizm narodowy wobec etyki. Balicki ukonstytuowany w dobie romantyzmu politycznego paradygmat myślenia o wspólnocie politycznej i jednostce w polskiej kulturze politycznej nazwał „etyką ideałów” i poddał go miażdżącej krytyce. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Krytykę Polski i Polaków w myśli Balickiego można sprowadzić do pytania o pozytywną bądź negatywną ewaluację wzorców politycznej kultury polskiej zdefiniowanych w ramach kultury i ustroju I Rzeczypospolitej, w kontekście upadku polskiej państwowości, dylematów strategii przetrwania narodu polskiego na przełomie XIX i XX w. Podstawową metodę stanowi analiza tekstów źródłowych oraz ich interpretacji przez późniejszych autorów. PROCES WYWODU: Artykuł składa się z kilku części. W części pierwszej i drugiej Autorka poszukuje możliwych strategii przetrwania narodu polskiego w warunkach braku państwowości oraz prezentuje myśl Balickiego jako projekt modernizacji społeczeństwa polskiego za pomocą syntezy dwóch pozornie sprzecznych kategorii: zachowawczości i postępu. W części trzeciej i czwartej dokonana zostaje – odpowiednio – analiza etyki ideałów z perspektywy nauk humanistycznych oraz analiza etyki ideałów z perspektywy nauk społecznych – jako studium polskiego charakteru narodowego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Zasadniczym wnioskiem płynącym z analizy jest teza o wewnętrznym charakterze krytyki Polski i Polaków w myśli Zygmunta Balickiego, który wprawdzie formułuje tezę o „zapóźnieniu” Polski, a tym samym potrzebie „modernizacji”, czyli uwspółcześnienia polskiego patriotyzmu i metod prowadzenia polityki narodowej, jednakże nie znajduje adekwatnych wzorców ani na Wschodzie, ani na Zachodzie Europy, na podstawie których tej modernizacji można by dokonać. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Koncepcja etyki ideałów jest jednocześnie deskrypcją charakteru narodowego Polaków i opisem negatywnych zjawisk w polskiej przestrzeni publicznej. Artykuł może się przysłużyć refleksji nad współczesnymi przemianami modernizacyjnymi zachodzącymi w społeczeństwie polskim; z jednej strony sugeruje potrzebę zmiany cywilizacyjnej, z drugiej pokazuje granice tej zmiany.

EN

  RESEARCH OBJECTIVE: The aim of this article is to present the criticism of Poland and Poles in the thought of Zygmunt Balicki on the basis of his paper "National Egoism and Ethics". Balicki named the Ethics of ideals, a paradigm of thinking about the political community and the individual in Polish political culture. He subjects it to crushing criticism. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The criticism of Poland and Poles in Balicki's thought can be reduced to a question: about the positive or negative evaluation of the political patterns of Polish culture defined within the political culture of The First Republic. In the context based on the dilemmas of the strategy of endure concerning the Polish nation at the turn of the 19th and 20th century.  THE PROCESS OF ARGUMENTATION: Author searches for possible strategies of enduring of the Polish nation under statelessness and presents Balicki's thought as a project for the modernization of Polish society. In the third and fourth part, there is an appropriate analysis of the ethics of ideals from the perspective of humanities sciences, and an analysis from the perspective of social sciences.   RESEARCH RESULTS: The main conclusion of the analysis is the thesis about the internal character of criticism of Poland and Poles in the thought of Zygmunt Balicki. He formulates a thesis about the "backwardness" of Poland, and thus the need for "modernization”.  However, without finding adequate cultural patterns, either in Eastern or Western Europe on which it would be possible to achieve. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: The concept of ethics of ideals is at the same time a description of the national character of Poles as well as of negative phenomena in the Polish public space. The article may prompt a reflection on contemporary modernization changes taking place in Polish society. 

Keywords

PL

Balicki; narodowa demokracja; Polska i Polacy; charakter narodowy Polski; modernizacja; romantyzm polityczny; Balicki; narodowa demokracja; Polska i Polacy; charakter narodowy Polski; modernizacja; romantyzm polityczny

EN

BALICKI, NATIONAL DEMOCRACY, POLAND AND POLES, POLISH NATIONAL CHARACTER, MODERNIZATION, POLITICAL ROMANTISM.

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2019
• Volume: 10
• Issue: 33

Dates

published

2020-07-02

Contributors

author

Agnieszka Puszkow-Bańka

References

• Balicki, Z. (1914). Egoizm narodowy wobec etyki. Lwów–Warszawa: nakładem Towarzystwa Wydawniczego we Lwowie.
• Balicki, Z. (2008a). Charaktery a życie polityczne. W: Zygmunt Balicki. Parlamentaryzm. Wybór pism. Wstępem i przypisami opatrzył Piotr Koryś. Kraków: Wydawnictwo OMP.
• Balicki, Z. (2008b). Etyka i polityka. W: Zygmunt Balicki. Parlamentaryzm. Wybór pism. Wstępem i przypisami opatrzył Piotr Koryś. Kraków: Wydawnictwo OMP.
• Balicki, Z. (2008c). Niepodległość wewnętrzna. W: Zygmunt Balicki. Parlamentaryzm. Wybór pism. Wstępem i przypisami opatrzył Piotr Koryś. Kraków: Wydawnictwo OMP.
• Balicki, Z. (2008d). Przeobrażenie metod walki. W: Zygmunt Balicki. Parlamentaryzm. Wybór pism. Wstępem i przypisami opatrzył Piotr Koryś. Kraków: Wydawnictwo OMP.
• Balicki, Z. (2008e). Przepolitykowanie. W: Zygmunt Balicki. Parlamentaryzm. Wybór pism. Wstępem i przypisami opatrzył Piotr Koryś. Kraków: Wydawnictwo OMP.
• Balicki, Z. (2008f). Zawiła linia polityki narodowej. W: Zygmunt Balicki. Parlamentaryzm. Wybór pism. Wstępem i przypisami opatrzył Piotr Koryś. Kraków: Wydawnictwo OMP.
• Bończa‑Tomaszewski, N. (2001). Demokratyczna geneza nacjonalizmu. Intelektualne korzenie ruchu narodowo‑demokratycznego. Warszawa: Wydawnictwo S.K. Fronda.
• Dawidowicz, A. (2006). Zygmunt Balicki (1858‑1916). Działacz i teoretyk nacjonalizmu polskiego. Kraków: Nomos.
• Dmowski, R. (1927). Kościół, Naród i Państwo. Warszawa: Nakładem OWP.
• Grott, B. (1995). Zygmunt Balicki. Ideolog narodowej demokracji. Kraków: Arcana.
• Kizwalter, T. (2006). Modernizacja z polskiej perspektywy: wiek XIX. W: J. Kloczkowski i M. Szułdrzyński (red.), Drogi do nowoczesności. Idea modernizacji w polskiej myśli politycznej. Kraków: Ośrodek Myśli
• Politycznej.
• Kurczewska, J. (1975). Dwie postawy wobec kryzysu etosu demokratyczno‑patriotycznego: Bolesław Limanowski (1858‑1916) i Zygmunt Balicki (1858‑1916). Archiwum Historii Filozofii i Myśli Politycznej, t. 21.
• Łuczewski, M. i Sokulski, M. (2013). Trzy patriotyzmy po dekadach. Horyzonty Polityki, vol. 4, nr 6.
• Popławski, J.L. (1910). Wielkie i małe idee. W: tegoż, Pisma polityczne, t. I z przedmową Z. Wasilewskiego. Kraków–Warszawa: Druk W.L.Anczyca i Spółki.
• Ziółkowski, J. (1983). Pozytywizm, naród, niepodległość. Znak, nr 4‑6, 788‑791.

Identifiers

DOI

10.35765/HP.2019.1033.08