Archiwalne gry planszowe dla dzieci w wieku przedszkolnym z terenu Prus Wschodnich – potencjał edukacyjny z historią w tle

• Authors: Małgorzata Sławińska , Barbara Sapała

Title variants

EN

German Board Games for Preschool Children in Inter- war German East Prussia – Their Educational Potential and Historical Background

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest rozpoznanie potencjału edukacyjnego dwóch oryginalnych niemieckich gier planszowych dla dzieci, zaprojektowanych i wykonanych w latach 1935–1936 przez anonimowe uczennice Wyższego Seminarium dla Przedszkolanek i Ochroniarek w Olsztynie, działającego pod patronatem Stowarzyszenia Caritasu dla Diecezji Warmińskiej. Tematem gier jest region Warmii i Mazur, będący dawniej częścią Prus Wschodnich. Analiza treści gier dotyczy fabuły, określonej w instrukcjach, oraz obiektów zaprezentowanych na planszach, w tym głównie zabytków i instytucji użyteczności publicznej oraz elementów naturalnego krajobrazu Warmii i Mazur. Przyjmując, że podłoże kulturowe jest kluczowym źródłem praktyk dydaktycznych, kontekstem dla rozważań nad celami i możliwym zastosowaniem badanych pomocy dydaktycznych uczyniono sytuację społeczno-polityczną Niemiec w okresie międzywojennym. Interpretacja potencjału edukacyjnego tytułowych materiałów obejmuje rozpoznanie ich walorów poznawczych, wskazując na zastosowanie w obrębie dziedzin określanych we współczesnej dydaktyce jako edukacja patriotyczna, przyrodnicza, społeczna i regionalna, a także odkrywa potencjalne propagandowe znaczenie gier dla krzewienia obecnych wówczas w niemieckiej edukacji ideałów narodowego socjalizmu.

EN

The aim of this article is to allow one to discover the educational potential of two original German board games for children, based on a regional theme, which were designed and made during the period 1935-1936 by students at the Preschool Teacher Training College in Olsztyn (Allenstein), which, at that time, was under the patronage of the Caritas charitable association working for the Roman Catholic Diocese of Warmia. The theme of the games included the region of Warmia (Ermland) and Masuria (Masuren), which were a part of the German East Prussia (Ostpreußen). The analysis of the content of the games includes the storylines outlined in the instructions, as well as the sites and buildings presented on the boards, mainly the historic monuments  and  public  institutions,  along  with  natural  features of the landscape of Warmia and Masuria. Assuming that a society’s cultural basis is the key source of teaching practices, the context for these deliberations on the aims and possible application of the didactic aids being examined was created by the socio-political situation in Germany during the inter-war period. Interpreting the educational potential of the above-mentioned materials covers recognizing their cognitive values pointing towards their use within fields defined by modern didactics as patriotic, social and regional education, as well as nature studies. However, it also reveals the potential propagandistic significance of the games for the ideals of National Socialism which was being promoted in German education at that time.

Keywords

PL

gry planszowe; wychowanie przedszkolne; Prusy Wschodnie; Heimat; Trzecia Rzesza; gry planszowe; wychowanie przedszkolne; Prusy Wschodnie; Heimat; Trzecia Rzesza

EN

board games; preschool education; East Prussia; Heimat; Third Reich

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2020
• Volume: 15
• Issue: 2(56)
• Pages: 111-126

Dates

published

2020-07-16

Contributors

author

Małgorzata Sławińska

author

Barbara Sapała

References

• Achremczyk S. (2016). Olsztyn: stolica Warmii i Mazur, Olsztyn: Edytor Wers.
• Berd T. (2009). Der Sachunterricht und seine Konzeptionen. Historische und aktuelle Entwicklungen, Bad Heilbrunn: Klinkhardt.
• Berger M. (2019). Der Kindergarten im Nationalsozialismus. „Drum beten wir deutschen Kinder: Den Führer erhalte uns Gott”. Ein Beitrag zur Geschichte der öffentlichen Klein-kinder-/Kindergartenpädagogik in den Jahren 1933 bis 1945, Darmstadt: Cuvillier.
• Bętkowski R. (2010). Olsztyn jakiego nie znacie, Olsztyn: Imago Mundi.
• Billig M. (2008). Banalny nacjonalizm, tłum. M. Sekerdej, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Brzezińska A. I. (2006). Dzieciństwo i dorastanie: korzenie tożsamości osobistej i społecznej, [w:] A. I. Brzezińska, A. Hulewska, J. Słomska (red.), Edukacja regionalna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 47-77.
• Burdzik T. (2012). Przestrzeń jako składnik tożsamości w świecie globalizacji. „Kultura. Historia. Globalizacja”, nr 11, s. 13-27.
• Faehndrich J. (2010). Entstehung und Aufstieg des Heimatbuchs, [w:] M. Beer (red.), Das Heimatbuch: Geschichte, Methodik, Wirkung, Gottingen: V&R unipress, s. 55-84.
• Funk A. (1955). Die Geschichte der Stadt Allenstein 1348–1943, Leer: Kurt Maeder.
• Gawrecki L. (1987). Gry dydaktyczne w nauczaniu początkowym, Kalisz: Wydawnictwo ODN.
• Gruszczyk-Kolczyńska E., Dobosz K., Zielińska E. (1996). Jak nauczyć dzieci sztuki konstruowania gier. Metodyka, scenariusze zajęć oraz wiele ciekawych gier i zabaw, Warszawa: WSiP.
• Kobiela E. (2003). Praca wychowawcza Sióstr św. Katarzyny Dziewicy i Męczennicy w latach 1939–1945, „Studia Warmińskie”, nr 40, s. 369-392.
• Konrad F.-M. (2012). Der Kindergarten: seine Geschichte von den Anfängen bis zur Gegenwart, Freiburg in Breisgau: Lambertus.
• Kupisiewicz C. (2006). Szkoła XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kupisiewicz C. (2012). Dydaktyka, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Kuźniewski B. (2014). Tannenberg-Denkmal. Wielkość i upadek, [w]: 100. Jubiläum der Tannenbergschlacht. Materiallien zur Konferenz in Olsztynek am 30. Und 31. August 2014, Olsztyn, Verband der deutschen Gesellschaften in Ermland und Masuren, s. 95-102.
• Mosse G. (1972). Kryzys ideologii niemieckiej. Rodowód intelektualny Trzeciej Rzeszy, tłum. T. Evert, Warszawa: Czytelnik.
• Napiórkowska M. (1996). Działalność wychowawcza i oświatowa Zgromadzenia Sióstr św. Katarzyny w diecezji warmińskiej w latach 1870–1939, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 4, s. 539-558.
• Nowak W. (1978). Szkoła totalitarna. „Roczniki Socjologii Rodziny”, tom X, s. 17-28.
• Paleczny T. (2008). Socjologia tożsamości, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.
• Palmer C. (1998). From Theory to Practice. Experiencing the Nation in Everyday Life, „Journal of Material Culture”, vol. 3(2), s. 175-199.
• Pine L. (2010). Education in Nazi German, Oxford–New York: Berg.
• Richtlinien des Preußischen Ministeriums für Wissenschaft, Kunst und Volksbildung für die Lehrpläne der Volksschulen: mit den erläuternden Bestimmungen der Art. 142-150 der Reichsverfassung und der Reichs-Grundschulgesetze sowie den wichtigsten Bestim. (1923), Breslau: Kirt.
• Salmina N.G., Tihanova I.G. (2011). Pedagogical and Psychological Expertise of Board Games. „Psychological Science and Education”, No 2, s. 8-25.
• Steinki J. (1931). Katolische Caritas und Katolisches Vereinswesen in der Diozese Ermland, Braunsberg: wydawnictwo nieznane.
• Śliwińska B. (1994). Udział Sióstr św. Katarzyny w edukacji dzieci i młodzieży żeńskiej na Warmii w latach 1571–1877, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 1, s. 23-33.
• Tajfel H. (1982). Social Psychology of Intergroup Relations, „Annual Review of Psychology”, vol. 33, s. 1-39, DOI:10.1146/annurev.ps.33.020182.000245.
• Tajfel H., Turner J.C. (1986). The social identity theory of intergroup behaviour, [w:] S. Worchel, W.G. Austin (red.), „Psychology of Intergroup Relations”, Chicago: Nelson-Hall, s. 7-24.
• v. Thoma, M. (2008). Zur politischen Dimension der Entstehung des „Kindergartens”, Darmstadt: Civillier.

Identifiers

DOI

10.35765/eetp.2020.1556.08