Budowanie dobrostanu dziecka poprzez rozwijanie uważności: mindful eating – doświadczanie uważnego jedzenia

• Authors: Justyna Kosz-Szumska

Title variants

EN

Building Child’s Well-being through Developing Mindfulness. Mindful Eating

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przybliża problematykę rozwijania uważności (mindfulness) u dzieci w młodszym wieku szkolnym, ze szczególnym zwróceniem uwagi na kategorię uważnego jedzenia (mindful eating). Ujęto rozważania teoretyczne – definiowanie i rozumienie pojęć kluczowych, skuteczność praktykowania uważności w świetle przeglądu dotychczasowych wyników badań, podjęto namysł wokół zasadności włączania elementów mindfulness do praktyki edukacyjnej oraz zarysowano badania empiryczne podjęte w paradygmacie badawczym action research. Przyjmując procedurę gromadzenia danych z różnych źródeł i kojarzenia ich w całości (tzw. myślenie sieciowe), stosując różne metody i techniki badawcze (m.in. obserwacja, samoobserwacja, analiza wytworów, dokumentacji, swobodne rozmowy), podjęto próbę osiągnięcia celu badań, jakim było dokonanie oceny efektów wprowadzonego do systemu edukacji innowacyjnego działania, opartego na wdrażaniu elementów treningu uważności. Autorka przedkładanego artykułu występowała w roli zarówno badacza współpracującego z nauczycielami, realizującymi projekt, jak i nauczyciela-innowatora. Analiza zebranego materiału badawczego wskazuje na aspekty, mogące stanowić podstawę do podjęcia szerszej dyskusji i wyłonienia wątków do dalszych badań oraz doskonalenia rozwijania uważności w praktyce edukacyjnej. W konkluzji próba odpowiedzi na pytanie, czy praktyka mindfulness ma szansę na systemowe lub mniej sformalizowane włączenie do polskiego systemu oświaty. 

EN

The paper addresses the issue of mindfulness in children of younger school age, with particular attention to the category of mindful eating. It includes theoretical deliberations – defining and understanding key concepts, effectiveness of practicing mindfulness in the light of a review of the research results obtained so far, it also considers the validity of including elements of mindfulness in educational practice and outlines empirical research conducted in the action research paradigm. By adopting the procedure of collecting data from various sources and associating them in their entirety (so-called network thinking), using various research methods and techniques (e.g. observation, self-observation, analysis of products, documentation, free conversation), an attempt was made to achieve the research objective, which was to assess the effects of innovative action introduced into the education system, based on the implementation of mindfulness training elements. The author of this paper was both a researcher cooperating with the teachers implementing the project and a teacher-innovator. The analysis of collected research material indicates the aspects that may constitute a basis for wider discussion and identify issues for further research as well as for improvement of the mindfulness development in educational practice. In conclusion, the question was raised whether the mindfulness practice has a chance for systemic or less formal inclusion in the Polish educational system.  

Keywords

PL

mindfulness; uważne jedzenie (mindful eating); badania w działaniu (action research); praktyka uważności; edukacja; świadomość; edukacja wczesnoszkolna; mindfulness; uważne jedzenie (mindful eating); badania w działaniu (action research); praktyka uważności; edukacja; świadomość; edukacja wczesnoszkolna

EN

mindfulness; action research; education; awareness; early school education; mindful eating; mindfulness practice

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie, Instytut Nauk o Wychowaniu, ul. Kopernika 26, 31-501 Krakow, Poland
• Journal: Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
• Year: 2020
• Volume: 15
• Issue: 4(58)
• Pages: 65-84

Dates

published

2020-11-21

Contributors

author

Justyna Kosz-Szumska

References

• Afzal U. (2020). Mindfulness dla dzieci, tłum. M. Ryżewska, Łódź: Studio Koloru.
• Albrecht N.J. (2018). Teachers Teaching Mindfulness with Children: Being a Mindful Role Model, „Australian Journal of Teacher Education”, nr 43(10), s. 1-23 <https://ro.ecu.edu.au/ajte/vol43/iss10/1/> [dostęp: 09.07.2020].
• Czerepaniak-Walczak M. (2010). Badanie w działaniu, [w:] S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Dębska A., Jacennik B. (2016). Programy nauczania uważności dla dzieci i młodzieży – z perspektywy szkolnictwa polskiego, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, nr 23(2), s. 195-210.<https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/PBE/article/view/PBE.2016.079/11287> [dostęp 09.07.2020]
• Davis T.S. (2012). Mindfulness-Based Approaches and their potential for educational
• psychology practice, „Educational Psychology in Practice” Vol. 28, No. 1, s. 31–46 <https://greatergood.berkeley.edu/images/uploads/Davis-Mindfulness_Potential_on_Education_Psych.pdf> [dostęp: 22.06.2020]
• Durukan A., Gül A. (2019). Mindful eating: Differences of generations and relationship of mindful Eaton with BMI, „International Journal of Gastronomy and Food Science”, nr 18 (2019) 100172, s. 1-6 <https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1878450X19300617> [dostęp: 21.06.2020].
• Elias M.J., Tobias S.E., Friedlander B.S. (1998). Dziecko emocjonalnie inteligentne, tłum. P. Szulgit, Poznań: Wydawnictwo Moderski i S-ka.
• Germer Ch.K. (2015). Czym jest uważność? Dlaczego ma znaczenie?, [w:] Ch.K. Germer, R.D. Siegel, P.R. Fulton (red.), Uważność i psychoterapia, tłum. M. Cierpisz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 29-63.
• Goleman D. (1999). Inteligencja emocjonalna w praktyce, tłum. A. Jankowski, Poznań: Media Rodzina Sp. z o.o.
• Goleman D., Davidson R.J. (2018). Trwała przemiana, tłum. P. Szymczak, Poznań: Media Rodzina Sp. z o.o.
• Goodman T.A. (2015). Praca z dziećmi, [w:] Ch.K. Germer, R.D. Siegel, P.R. Fulton (red.), Uważność i psychoterapia, tłum. M. Cierpisz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 278-296.
• Góralska R. (2019). Uważność: technika uczenia się czy droga wspierania (samo)rozwoju? „Rocznik Andragogiczny”, t. 26, s. 109-124 <https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/RA/article/view/RA.2019.006/25175> [dostęp 07.07.2020].
• Greenland S.K. (2017). Zabawa w uważność. Mindfulness i medytacja dla dzieci, młodzieży i rodzin, tłum. J. Bokłażec, Łódź: Galaktyka sp. z o.o.
• Hạnh T.N. (2004). Czym się żywimy, [w:] A.H. Badiner (red.), Uważność na targowisku. Globalny rynek i masowa konsumpcja a świadome życie, tłum. J.P. Listwan, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co, s. 91-98.
• Hawn G., Holden W. (2013). 10 minut uważności. Jak pomóc dzieciom radzić sobie ze stresem i strachem, tłum. M. Lipa, Warszawa: Wydawnictwo Laurum.
• Khan Z., Zadeh Z.F. (2014). Mindful Eating and It’s Relationship with Mental Well-Being, „Procedia – Social and Behavioral Sciences”, nr 159, s. 69-73 <https://cyberleninka.org/article/n/589406/viewer> [dostęp: 28.06.2020].
• Lozoff B. (2004). Uczta z zatrutego tortu, [w:] A.H. Badiner (red.), Uważność na targowisku. Globalny rynek i masowa konsumpcja a świadome życie, tłum. J.P. Listwan, Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co, s. 130-141.
• Palka S. (2006). Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Radoń S. (2014). Pięciowymiarowy kwestionariusz uważności: polska adaptacja, „Roczniki Psychologiczne”, nr XVII(4), s. 711-735 <https://www.kul.pl/files/1024/Roczniki_Psychologiczne/2014/4/RadonPL_711-735.pdf> [dostęp 07.07.2020].
• Roman C.P., Albertson-Wren J.R. (2020). Mindfulness dla dzieci. Poczuj radość, spokój i kontrolę, tłum. J. Sugiero, Gliwice: Sensus.
• Salzberg S., Kabat-Zinn J. (1999). Uważność jako lek. [w:] D. Goleman (red.), Uzdrawiające emocje. Rozmowy z Dalajlamą o uważności, emocjach i zdrowiu, tłum. R. Bartołd, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c., s. 120-160.
• Schaffer H.R. (2013). Psychologia dziecka, tłum. A. Wojciechowski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Snel E. (2015). Uważność i spokój żabki, tłum. M. Falkiewicz, Warszawa: CoJaNaTo Blanka Łyszkowska.
• Stahl B., Goldstein E. (2015). Uważność. Trening redukcji stresu metodą mindfulness, tłum. A. Sawicka-Chrapkowicz, Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Sp. z o.o.
• Szymańska M., Ciechowska M., Pieróg K., Gołąb S. (2018), Badania w działaniu w praktyce pedagogicznej. Wybrane przykłady. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum <https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/sites/wydawnictwo/files/publikacje_pdf/badania_w_dzialaniu_w_praktyce_pedagogicznej_online.pdf> [dostęp 03.06.2020].
• Tabak I. (2014). Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży. Wsparcie dzieci i młodzieży w pokonywaniu problemów, „Studia BAS”, nr 2(38), s. 113-138 <http://orka.sejm.gov.pl/wydbas.nsf/0/AE219B7023B6C528C1257D07003F5F95/%24File/Strony%20odStudia_BAS_38-6.pdf > [dostęp 09.07.2020].
• Wegner E., Wojciechowska L. (2016). Uważność rodzicielska oraz jej aspekty teoretyczne i aplikacyjne, „Polskie Forum Psychologiczne”, nr 1(21), s. 23-33 <https://pfp.ukw.edu.pl/page/pl/archive/article-full/268/wegner_uwaznosc_rodzicielska/> [dostęp 08.07.2020].
• Mindfulness&Compassion – treningi uważności w edukacji: https://www.facebook.com/mindfulnessdladzieci.gozdzicka/

Identifiers

DOI

10.35765/eetp.2020.1558.05