Ile jest pisarza w jego książkach? Na przykładzie wyboru z twórczości Jana Józefa Szczepańskiego

• Authors: Agnieszka Niewdana

Title variants

EN

How much is the writer in his books? Based on the example of a selection from the works by Jan Józef Szczepański

Abstracts

EN

How much is the author in his text, painting or sculpture? It would seem that such a question should not be asked, because here it is the work itself that counts. The author could be completely ignored or only mentioned; a short biographical note did not really bring anything relevant in the context of the discussed piece of his work. However, for me, the figure behind the signature on a book or under a photograph always mattered. A special case in this situation is the Krakow-based writer Jan Józef Szczepański. A few years ago, an expert and researcher of Conrad, but also of the author of Polish Autumn [Polska jesień], proposed an autobiographical reading of Szczepański’s work. The four keys to help in reading, understanding and interpreting the widely understood work are as follows: generational, biographical, experience of life under totalitarian systems and Joseph Conrad‑Korzeniowski. As a whole, they relate to the extremely colorful biography of the author of Icarus [Ikar]. However, they present a kind of reading, research challenge, and new light has been shed on Zabierowski’s proposal by Szczepański’s Diaries [Dziennik], published since 2011.

PL

Ile jest autora w jego tekście, obrazie czy rzeźbie? Wydawać by się mogło, że takie pytanie nie powinno być stawiane, bo oto liczy się samo dzieło. Autor mógł być całkowicie pomijany lub jedynie wzmiankowany; krótka notka biograficzna nie wnosiła tak naprawdę niczego istotnego w kontekście omawianego wytworu jego pracy. Jednak dla mnie zawsze postać kryjąca się za podpisem na książce czy pod fotografią miała znaczenie. Szczególnym przypadkiem w tej sytuacji jest krakowski pisarz Jan Józef Szczepański. Już kilka lat temu znawca i badacz Conrada, ale i autora Polskiej jesieni, zaproponował właśnie autobiograficzne odczytywanie twórczości Szczepańskiego. Sześć kluczy, mających pomóc w czytaniu, rozumieniu i interpretowaniu szeroko rozumianej twórczości, jest następujących: pokoleniowy, autobiograficzny, conradowski, koncepcji pisarza i literatury, zagadnienia totalitaryzmu, metafizyczny. Całościowo odnoszą się one do niezwykle barwnego życiorysu autora Ikara. Jednak stanowią one swego rodzaju wyzwanie czytelnicze, badawcze, a nowe światło na propozycję Zabierowskiego rzuciły wydawane od 2011 roku Dzienniki Szczepańskiego.

Keywords

EN

Jan Józef Szczepański; autobiography; biography; author; writer; Portki Odyssa

PL

Jan Józef Szczepański; autobiografizm; biografia; autor; pisarz; Portki Odyssa

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
• Journal: Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Year: 2024
• Volume: 10
• Pages: 261-274

Dates

published

2024

Contributors

author

Agnieszka Niewdana

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0009000690446736

References

• Abramowska J., Jednak autor! Skromna propozycja na okres przejściowy, „Teksty Drugie” 1994, nr 2 (26).
• Czermińska M., Autobiografia i powieść, czyli pisarz i jego postacie, Gdańsk 1987.
• Dąbrowska M., Szkice o Conradzie, Warszawa 1959.
• im [pseud.], Kornel Filipowicz. „Dotrzeć do niewidocznej strony człowieka”, Kornel Filipowicz. „Dotrzeć do niewidocznej strony człowieka” – Historia – polskieradio.pl.
• Kjw [Kazimierz Wyka], Zarażeni śmiercią, „Odrodzenie” 1947, nr 7.
• Kowalczyk J.R., Jerzy Pilch, Jerzy Pilch – Życie i twórczość | Artysta | Culture.pl.
• Lem S., O Janie Józefie Szczepańskim, „Odra” 1981 (R. XXI), marzec, nr 3 (241).
• Lem S., Szczepański J.J., Rozmowa na koniec wieku, rozmowę przeprowadzali T. Fiałkowski, M. Okoński, „Tygodnik Powszechny” 1994, nr 8.
• Michnik A., Szlak Conrada, [w:] A. Michnik, Z dziejów honoru w Polsce i inne szkice, Warszawa 2019.
• Niewdana A., Jan Józef Szczepański. Listy od czytelników, „artPAPIER” 2020 (406), 15 listopada, https://www.artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=405&artykul=8168.
• Sławiński J., Myśli na temat: biografia pisarza jako jednostka procesu historycznoliterackiego, [w:] Biografia – geografia – kultura literacka, red. J. Ziomek, J. Sławiński, Wrocław 1975.
• Szczepański J.J., Buty, „Tygodnik Powszechny” 1947, nr 6 (99), 9 lutego.
• Szczepański J.J., Conrad mojego pokolenia, „Życie Literackie” 1957, nr 49.
• Szczepański J.J., Dziennik, t. 1: 1945-1956, Kraków 2009.
• Szczepański J.J., Manekin, [w:] J.J. Szczepański, Opowiadania dawne i dawniejsze, Kraków 1973.
• Szczepański J.J., Portki Odyssa, Warszawa 1956.
• „Trzeba wierzyć, że życie coś znaczy”. Z Michałem Szczepańskim rozmawiają Anna Mateja i Anna Spiechowicz, „Konteksty Kultury” 2019 (R. 16), z. 3.
• Trzupek K., Dom na górze Lubogoszcz – miejsce, w którym pisał Jan Józef Szczepański, „Gazeta Krakowska” 21.10.2022.
• Zabierowski S., Klucze do Szczepańskiego, [w:] Twórczość literacka i filmowa Jana Józefa Szczepańskiego, red. S. Zabierowski, Katowice 1995.
• Zabierowski S., W kręgu Conrada, Katowice 2009.

Identifiers

DOI

10.61827/fp2024a8

Biblioteka Nauki

57102148