Wyniki uczniów szkół podstawowych a zróżnicowanie społeczno-przestrzenne Warszawy

• Authors: Maciej Smętkowski , Katarzyna Wojnar

Title variants

EN

Primary School Students’ Exam Results and Socio-Spatial Differentiation in Warsaw

Abstracts

EN

The article examines the relationship between the exam results of primary school students and the socio-spatial diversity in Warsaw. Over the past two decades of dynamic transformation and significant social changes in the city, the overall scale of socio-spatial segregation has remained relatively stable. However, studies have revealed a persistent polarisation in exam results, with students from certain districts consistently performing below average. Local educational and economic capital as well as access to non-public schools have significantly influenced both the level and changes in these results. The research provides evidence of some – albeit often weak – correlations between the quality of public education, the availability of non-public education, and the socio-spatial structure of the city. These findings form the basis for public-policy recommendations aimed at addressing the existing inequalities and ensuring access to high-quality public education in all districts of Warsaw.

PL

Artykuł analizuje związek między wynikami uczniów szkół podstawowych a zróżnicowaniem społeczno-przestrzennym w Warszawie. Ostatnie dwie dekady dynamicznej transformacji i znaczących zmian społecznych dotyczących Warszawy przebiegły przy stosunkowo stabilnej skali segregacji społeczno-przestrzennej. Badania ujawniały jednak utrzymującą się polaryzację wyników szkolnych, która przejawia się tym, że uczniowie z niektórych dzielnic regularnie osiągali gorsze wyniki egzaminacyjne niż przeciętnie. Istotny wpływ na poziom i zmianę tych wyników miał przy tym lokalny kapitał edukacyjny i ekonomiczny oraz dostępność szkół niepublicznych. Wyniki badań dostarczyły dowodów na istnienie pewnych – choć często słabych – zależności między jakością edukacji publicznej i dostępnością edukacji niepublicznej a strukturą społeczno-przestrzenną miasta. Stanowi to podstawę do sformułowania rekomendacji dla polityk publicznych, które powinny przeciwdziałać występującym nierównościom i zapewniać dostęp do wysokiej jakości edukacji publicznej we wszystkich dzielnicach Warszawy.

Keywords

PL

szkolnictwo podstawowe; wyniki szkolne; nierówności społeczno-przestrzenne; efekt sąsiedztwa; metropolizacja

EN

primary education; exam results; socio-spatial inequalities; the neighbourhood effect; metropolisation; Warsaw

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Instytut Ameryk i Europy. Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG)
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2025
• Volume: 99
• Issue: 1
• Pages: 29-46

Dates

published

2025

Contributors

author

Maciej Smętkowski

• Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/000000023978192X

author

Katarzyna Wojnar

• Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych EUROREG, Warszawa, Polska

• https://orcid.org/0000000286839020

References

• Bajerski, A. (2014). Lokalne konflikty wokół rejonizacji kształcenia na obszarach wiejskich w Polsce. Studia Regionalne i Lokalne, 4(58), 125–143. https://doi.org/10.7366/1509499545807
• Bifulco, R., Ladd, H.F. (2006). The Impacts of charter schools on student achievement: Evidence from North Carolina. Education Finance and Policy, 1(1), 50–90. https://doi.org/10.1162/edfp.2006.1.1.50
• Black, S.E. (1999). Do better schools matter? Parental valuation of elementary education. The Quarterly Journal of Economics, 114(2), 577–599. https://doi.org/10.1162/003355399556070
• Boterman, W.R. (2022). School choice and school segregation in the context of gentrifying Amsterdam. Housing Studies, 37(5), 720–741. https://doi.org/10.1080/02673037.2020.1829563
• Boterman, W., Musterd, S., Pacchi, C., Ranci, C. (2019). School segregation in contemporary cities: Socio-spatial dynamics, institutional context and urban outcomes. Urban Studies, 56(15), 3055–3073. https://doi.org/10.1177/0042098019868377
• Brunello, G., De Paola, M. (2017). School segregation of immigrants and its effects on educational outcomes in Europe (EENEE Analytical Report No. 30). European Commission. https://data.europa.eu/doi/10.2766/224795
• Chetty, R., Hendren, N., Kline, P., Saez, E. (2014). Where is the land of opportunity? The geography of intergenerational mobility in the United States. The Quarterly Journal of Economics, 129(4), 1553–1623. https://doi.org/10.1093/qje/qju022
• Drayton, E., Greaves, E., Rossi, G. (2023). School and Neighbourhood Segregation in Scotland and England. The IFS. https://doi.org/10.1920/re.ifs.2023.0276
• Dronkers, J., Avram, S. (2009). A cross-national analysis of the relations between school choice and effectiveness differences between private-dependent and public schools, MPRA Paper, No. 23911.
• Fjellborg, A., Forsberg, H. (2023). Even in preschools: Analysing the preschool and neighbourhood segregation gap in Swedish municipalities. European Sociological Review, 39(5), 677–691. https://doi.org/10.1093/esr/jcad004
• Galster, G.C. (2012). The mechanism(s) of neighbourhood effects: Theory, evidence, and policy implications. W: M. Van Ham, D. Manley, N. Bailey, L. Simpson, D. Maclennan (red.), Neighbourhood Effects Research: New Perspectives (s. 23–56). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-007-2309-2_2
• Gorzelak, G., Smętkowski, M. (2005). Rozwój metropolii w gospodarce informacyjnej: znaczenie układu globalnego i regionalnego. Studia Regionalne i Lokalne, 2(20), 5–23.
• Greaves, E. (2024). Segregation by choice? School choice and segregation in England. Education Economics, 32(1), 1–19. https://doi.org/10.1080/09645292.2023.2181748
• Harvey, D. (2013). Rebel Cities: From the Right to the City to the Urban Revolution. Verso.
• Herbst, M. (2004). Zróżnicowanie jakości kapitału ludzkiego w Polsce. Od czego zależą wyniki edukacyjne? Studia Regionalne i Lokalne, (3), 93–104.
• Herbst, M., Zając, T. (2023). Towards a better understanding of self-selection to teacher training programmes: A case study of a renowned public university in Poland. Central European Economic Journal, 10(57), 371–390.
• Holme, J.J. (2002). Buying homes, buying schools: School choice and the social construction of school quality. Harvard Educational Review, 72(2), 177–206. https://doi.org/10.17763/haer.72.2.u6272x676823788r
• Jähnen, S., Helbig, M. (2023). The dynamics of socio-economic segregation: What role do private schools play? Urban Studies, 60(4), 734–751. https://doi.org/10.1177/00420980221119385
• Kuyvenhoven, J., Boterman, W.R. (2021). Neighbourhood and school effects on educational inequalities in the transition from primary to secondary education in Amsterdam. Urban Studies, 58(13), 2660–2682. https://doi.org/10.1177/0042098020959011
• Łaszczyca, P. (2022). Czy i jak udało nam się aż tak spartolić. Nauki płynące z pandemii. W: M. Kaczmarzyk (red.), Siła różnorodności: VII Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe Neurodydaktyki (s. 102–111). EduAkcja.
• Marcińczak, S., Gentile, M., Stępniak, M. (2013). Paradoxes of (post)socialist segregation: Metropolitan sociospatial divisions under socialism and after in Poland. Urban Geography, 34(3), 327–352. https://doi.org/10.1080/02723638.2013.778667
• Marcińczak, S., Musterd, S., Stępniak, M. (2012). Where the grass is greener: Social segregation in three major Polish cities at the beginning of the 21st century. European Urban and Regional Studies, 19(4), 383–403.
• Massey, D.S., Denton, N.A. (1988). The dimensions of residential segregation. Social Forces, 67(2), 281–315.
• Musterd, S., Marcińczak, S., van Ham, M., Tammaru, T. (2017). Socioeconomic segregation in European capital cities. Increasing separation between poor and rich. Urban Geography, 38(7), 1062–1083. https://doi.org/10.1080/02723638.2016.1228371
• Owens, A. (2020). Unequal opportunity: School and neighborhood segregation in the USA. Race and Social Problems, 12(1), 29–41. https://doi.org/10.1007/s12552-019-09274-z
• Papapolydorou, M. (2010). Educational inequalities in Greece, Sweden and the United Kingdom: A comparative analysis of the origins. W: D. Mattheou (red.), Changing Educational Landscapes (s. 119– 134). Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-90-481-8534-4_8
• Prokopczuk, M., Stancu, A., Symeonidis, L. (2019). The economic drivers of commodity market volatility. Journal of International Money and Finance, 98. https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2019.102063
• Ramos Lobato, I. (2021). From catchment areas to parental choice: Education policy reforms and their effects on school segregation. On Education. Journal for Research and Debate, 4(11). https://doi.org/10.17899/on_ed.2021.11.4
• Ramos Lobato, I., Bernelius, V. (2023). Divided cities – Divided schools? School segregation and the role of needs-based resource allocation in Finland. W: M. Thrupp, P. Seppänen, J. Kauko, S. Kosunen (red.), Finland’s Famous Education System (s. 227–242). Springer Nature Singapore. https://doi.org/10.1007/978-981-19-8241-5_14
• Sampson, R.J. (2012). Great American city: Chicago and the enduring neighborhood effect. The University of Chicago Press.
• Sampson, R.J., Morenoff, J.D., Gannon-Rowley, T. (2002). Assessing “neighborhood effects”: Social processes and new directions in research. Annual Review of Sociology, 28(1), 443–478. https://doi.org/10.1146/annurev.soc.28.110601.141114
• Schreurs, Z.E.A., Chang Rundgren, S.N. (2021). Neighborhood, segregation, and school choice.
• Multidisciplinary Journal of School Education, 10(2[20]), 111–133. https://doi.org/10.35765/mjse.2021.1020.06
• Smętkowski, M. (2009). Zróżnicowania społeczno-przestrzenne Warszawy – inercja czy metamorfoza struktury miasta?. Przegląd Geograficzny, 81(4), 461–481. https://doi.org/10.7163/PrzG.2009.1.2
• Stanilov, K. (red.) (2007). The Post-Socialist City: Urban Form and Space Transformations in Central and Eastern Europe after Socialism. Springer Netherlands. https://doi.org/10.1007/978-1-4020-6053-3
• Tammaru, T., Strömgren, M., Van Ham, M., Danzer, A.M. (2016). Relations between residential and workplace segregation among newly arrived immigrant men and women. Cities, 59, 131–138. https://doi.org/10.1016/j.cities.2016.02.004
• Tiebout, C.M. (1956). A pure theory of local expenditures. The Journal of Political Economy, 64(5), 416–424.
• Ubareviciene, R., van Ham, M., Tammaru, T. (2024). Comparative study of socio-economic segregation in European cities: 2001–2011–2021, The 12th International Conference on Population Geographies – Queen’s University Belfast. United Kingdom.
• Van Ham, M., Tammaru, T., De Vuijst, E., Zwiers, M. (2016). Spatial segregation and socio-economic mobility in European cities (IZA Discussion Paper No. 10277). Available at SSRN. https://doi.org/10.2139/ssrn.2861022
• Węcławowicz, G. (1988). Struktury społeczno-przestrzenne w miastach Polski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich; IGiPZ PAN.
• Zhang, C.H., Ruther, M. (2021). Contemporary patterns and issues of school segregation and white flight in U.S. metropolitan areas: Towards spatial inquiries. GeoJournal, 86(3), 1511–1526. https://doi.org/10.1007/s10708-019-10122-1

Identifiers

DOI

10.7366/1509499519903

Biblioteka Nauki

63161946