Ponowoczesne społeczeństwo wiedzy - kilka uwag porządkujących

• Authors: Jacek Kochanowski

Title variants

EN

Post-modern knowledge society. A few organising comments

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przełom roku 1989 postawił nowe wyzwania przed polskim szkolnictwem wszystkich stopni oraz przed polityką edukacyjną i naukową państwa. Transformacja polityczna (odnowienie instytucji i procedur demokratycznych oraz zainicjowanie procesu tworzenia społeczeństwa obywatelskiego) i gospodarcza (unikatowe w historii gospodarczej świata przejście od niewydolnej gospodarki „realnego socjalizmu” do modelu gospodarki kapitalistycznej) wymagała powiązanej z nimi transformacji polskiego systemu edukacyjnego oraz reformy polityki naukowej, tak aby powstały narzędzia i warunki do stworzenia w naszym kraju społeczeństwa opartego na wiedzy. Autor wskazuje powody, dla których budowanie zrębów społeczeństwa wiedzy uważa za immanentny element procesów transformacji oraz podstawowe problemy wiążące się z kształtowaniem przestrzeni społecznej, w której podstawowym kapitałem społecznym staje się wiedza i powiązane z nią umiejętności. W drugiej części artykułu wskazuje na różnicę między społeczeństwem nowoczesnym, w którym wiedza jest przede wszystkim funkcją władzy, a społeczeństwem ponowoczesnym, w którym wiedza staje się coraz wyraźniej także funkcją oporu przeciw władzy. W przekonaniu autora dopiero uwzględnienie owej drugiej perspektywy umożliwia adekwatne ujęcie problematyki społecznej funkcji wiedzy.

EN

The 1989 breakthrough posed new challenges for all levels of Poland’s education and for education and science policy. The political transformation (reinstatement of democratic institutions and procedures, initiation of civic society building) as well as economic transition (historically unique transition from ineffective economy of ‘real socialism’ to the model of capitalist economy) called for a similar transformation within Poland’s educational system and for a reform of science policy in order to build tools and conditions for knowledge society building in Poland. The author identifies reasons why laying the foundations of knowledge society is an inherent part of the transformation process. He also identifies essential problems associated with the shaping of social space where knowledge and related skills become the core social capital. In the second part of his article the author points out the difference between the modern society, where knowledge is essentially a function of authority, and post-modern society, where knowledge is more clearly associated with resistance against authority. The author believes that the social role of knowledge cannot be adequately described without reference to the latter perspective.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2006
• Issue: 1(27)
• Pages: 83-94

Dates

published

2016-02-11

Contributors

author

Jacek Kochanowski

• Uniwersytet Warszawski

References

• Bauman Z. 1996 Etyka ponowoczesna, przekład J. Bauman, J. Tokarska-Bakir, przekład przejrzał Z. Bauman, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bauman Z. 1990 Socjologia, Zysk, Poznań.
• Bauman Z. 2000 Ponowoczesność jako źródło cierpień, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
• Beck U. 2002 Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, przekład S. Cieśla, Scholar, Warszawa.
• Bourdieu R. 1991 Language and Symbolic Power, przekład G. Raymond, M. Adamson, Blackwell, Oxford.
• Bourdieu R. Wacquant L.J.D. 2001 Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, przekład A. Sawisz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Bourdieu R. 2004 Męska dominacja, przekład L. Kopciewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Foucault M. 1987 Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, przekład H. Kęszycka, wstęp M. Czerwiński, Czytelnik, Warszawa.
• Foucault M. 1998 Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, przekład T. Komendant, Aletheia, Warszawa.
• Giddens A. 2001 Nowoczesność i tożsamość.: „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przekład A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Habermas J. 2002 Teoria działania komunikacyjnego, 1.1: Racjonalność działania a racjonalność społeczna; t. 2: Przyczynek do krytyki rozumu funkcjonalnego, przekład A. Kaniowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Jawłowska A, Kempny M., Tarkowska E. (red.) 1993 Kulturowy wymiar przemian społecznych, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Kempny M. 1994 Antropologia bez dogmatów - teoria społeczna bez iluzji, Instytut Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
• Markowski R. (red.) 2002 System partyjny i zachowania wyborcze. Dekada polskich doświadczeń (1989/1991 - 2001), Instytut Studiów Politycznych PAN, Warszawa.
• Nietzsche F. 2003 Wola mocy: próba przemiany wszystkich wartości, przekład S. Frycz i K. Drzewiecki, posłowie B. Banasiak. Zielona Sowa, Kraków.
• Raciborski J. 1997 Polskie wybory. Zachowania wyborcze społeczeństwa polskiego 1989-1995, Scholar, Warszawa.
• Rawls J. 1994 Teoria sprawiedliwości, przekład M. Panufnik, J. Pasek, A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Rawls J. 1998 Liberalizm polityczny, przekład A. Romaniuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Seidman S. 1994 Contested Knowledge. Social Theory in the Postmodern Era, Oxford - Cambridge.
• Seidman S. 1994 The End of Sociological Theory, w: S. Seidman (red.): The Postmodern Tum. New Perspectives on Social Theory, Cambridge.
• Solarczyk-Ambrozik E. 2003 Kształcenie ustawiczne w procesie tworzenia społeczeństwa uczącego się i gospodarki opartej na wiedzy, „E-mentor. Czasopismo internetowe Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie”, nr 2 (http;//www.e-mentor.edu.pl/artykul.php?numer=2&id=12&czesc=0).
• Zybertowicz A. 1995 Przemoc i poznanie. Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń.