Czasowniki czasu przeszłego w kitabie Aiszy Smolskiej

• Authors: Marija Konickaja

Title variants

EN

Past Tense Verbs in Aisha Smolska’s Kitab

Abstracts

EN

This article is devoted to the study of past tense verb forms from two texts of the kitab by Aisha Smolska (kept in the collection of the National Museum of Lithuania, R13-032), which was written in the territory of contemporary Belarus in the first half of the 19th century. The interest in the texts analyzed below stems from the fact that each of them represents, respectively, the Polish and Belarusian verb systems. Despite the quantitative differences, the forms occurring in the text allow for the presentation of two different verbal paradigms, and the analysis of the forms reveals the features of each of them. The specificity of each of the established paradigms is consistent with other features of both texts, representing, respectively the Polish (borderland Polish) and Belarusian (Russian [Ruthenian]) languages.

PL

Niniejszy artykuł został poświęcony badaniu form czasownikowych czasu przeszłego pochodzących z dwóch tekstów kitabu Aiszy Smolskiej, przechowywanego w zbiorach Muzeum Narodowego Litwy (sygnatura R13-032). Kitab powstał na terenie współczesnej Białorusi w pierwszej połowie XIX wieku. Zainteresowanie analizowanymi poniżej tekstami wynika z faktu reprezentacji w każdym z nich odpowiednio polskiego oraz białoruskiego systemu czasownikowego. Pomimo różnic ilościowych występujące w tekście formy pozwalają na przedstawienie dwóch różnych paradygmatów werbalnych, a analiza form ujawniła cechy każdego z nich. Specyfika ustalonych paradygmatów jest zgodna z innymi cechami obu tekstów, reprezentujących odpowiednio język polski (polszczyzna kresowa) i białoruski (ruski).

Keywords

PL

polszczyzna kresowa; fleksja werbalna; kitabistyka; kitab; Tatarzy

EN

borderland Polish; kitabistics; Tatars; verbal inflection; kitab

• Publisher: Wydawnictwo Księży Werbistów Verbinum
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2024
• Issue: 1
• Pages: 181-197

Dates

published

2024

Contributors

author

Marija Konickaja

References

• Akty izdavaemye Vilenskoju Archeografičeskoju Kommissieju, t. I-IX, Wilno 1865-1878.
• Grek-Pabisowa I. i Maryniakowa I., 1997, Język polski na Kresach północno-wschodnich dawniej i dziś, w: Grek-Pabisowa I. (red.) Historia i współczesność języka polskiego na kresach wschodnich, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa, s. 27-109.
• Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.), 1984, Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, PWN, Warszawa.
• Jankowiak M., 2009, Gwary białoruskie na Łotwie w rejonie krasławskim, Instytut Slawistyki PAN, Warszawa.
• Kulwicka-Kamińska J., 2013, Przekład terminologii religijnej islamu w polskich tłumaczeniach Koranu na tle biblijnej tradycji translatorycznej, WN UMK, Toruń.
• Kurzowa Z., 2006, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI-XX w., Universitas, Kraków.
• Łapicz Cz., 1986, Kitab tatarów litewsko-polskich. Paleografia. Grafia. Język, WN UMK, Toruń.
• Sawaniewska Z., 1982, Osobliwości fonetyczne i fleksyjne dialektu północno kresowego zachowane w mowie mieszkańców okolic Bartoszyc, w: Acta Universitatis Nicolai Copernici, Filologia Polska, nr 20, s. 65-83.
• Zielińska A., 1995, Cechy fonetyczne i fleksyjne polszczyzny staroobrzędowców rosyjskich z Wodziłek koło Suwałk, w: Rieger J. (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. 8, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa, s. 131-153.
• Адомавичюте И., Чекмонас В., 2017, Образование и морфологический статус форм на –(f)šy в «польшизне виленской», w: Kalėdienė L. (red.), Čekmonas, Valerijus: kalbų kontaktai ir sociolingvistika, Vilnius, s. 509-524.
• Антонович А.К., 1968, Белорусские тексты, писанные арабским письмом, и их графико-орфографическая система, Вильнюс.
• Бурак I.Л., 1985, Сучасная беларусская мова, Вильнюсский гос. ун-т им. В. Капсукаса, Мiнск.
• Веренич В.Л., 1982, Говор села Яшуны Литовской ССР (к характеристике этно-языковой системы на Виленщине), w: Rieger J. i Werenicz W. (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. 1, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa, s. 139-150.
• Мишкинене Г., Намавичюте С., Покровская К., 2005, Каталог арабскоалфавитных рукописей литовских татар, Вильнюс.
• Паршута Ю.М., 1973, Глаголы в польской речи жителей деревни Дарвиниеки Мадонского района Латвийской ССР, w: Мартынов В.В. (red.), Польские говоры в СССР, Минск, с. 97-113.
• Цыхун Г., 2016, Сляды беларускамоўнага субстрату ў тэфсiрах, створаных на тэрыторыi былога ВКЛ, w: Krajewska M., Kulwicka-Kamińska J., Szulc A. (red.), Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym, WN UMK, Toruń, s. 161-168.
• Projekt Tefsir, 2018 [on-line], http://www.tefsir.umk.pl/ [dostęp: 25.04.2024].

Identifiers

Biblioteka Nauki

63513585