Biskup Wincenty Urban sufragan gnieźnieński jako wrocławski biskup pomocniczy i jego praca naukowa, biblioteczna i archiwistyczna

• Authors: Natan Korsak-Kędzierski

Abstracts

EN

Bishop Wincenty Urban (1911-1983), through his pastoral, scholarly and didactic activities in the archdiocese of Wrocław, made an enormous contribution to the development of the Church and science in the postwar period. He thus went down in history as an outstanding researcher. Shortly after the end of the Second World War, he became pastorally and scientifically attached to Lower Silesia, where, with a considerable amount of work, he revived the Diocesan Archives and Museum and the Chapter Library after the war damage. Over the years of running these institutions as a priest, and later as a Bishop and Chapter Vicar during the long period of vacancy in the Wrocław Episcopal See, he combined his duties with scholarly and teaching activities, which resulted, among other things, in numerous scholarly publications. He not only gave lectures and seminars but also prepared textbooks for students and edited scholarly materials. He provided spiritual support for the Sisters of the Congregation of St Elizabeth, and later, as bishop of a large diocese, he often visited the parishes of Lower Silesia on various occasions, also preaching, which resulted in more than 20,000 homilies, sermons and conferences. For almost two years he administered the diocese, making himself known as a good administrator. He was always diligent and hard-working so none of his duties were neglected. Looking at the biography of Bishop Wincenty Urban, we can see a man who dedicated his whole life to God, the Church, people and science.

PL

Biskup Wincenty Urban (1911–1983) przez swoją działalność duszpasterską, naukową i dydaktyczną w archidiecezji wrocławskiej wniósł ogromny wkład w rozwój Kościoła i nauki w okresie powojennym. Zapisał się przez to w historii jako wybitny badacz. Krótko po zakończeniu II wojny światowej związał się duszpastersko i naukowo z Dolnym Śląskiem, gdzie przy niebagatelnym wkładzie pracy podniósł z wojennych zniszczeń Archiwum i Muzeum Diecezjalne oraz Bibliotekę Kapitulną. Przez lata prowadzenia tych instytucji jako kapłan, a później biskup i wikariusz kapitulny w długim okresie wakatu wrocławskiej stolicy biskupiej łączył wykonywane obowiązki z działalnością naukową i dydaktyczną, co owocowało m.in. licznymi publikacjami naukowymi. W ramach działalności dydaktycznej oprócz prowadzenia wykładów i seminarium naukowego przygotowywał dla studentów podręczniki i redagował materiały naukowe. W ramach duszpasterstwa otaczał duchową opieką siostry ze Zgromadzenia św. Elżbiety, później natomiast jako biskup dużej diecezji przez swoją pasterską troskę często przybywał z wizytami do dolnośląskich parafiach przy różnych okazjach, często także i z posługą kaznodziejską, wynikiem czego było przeszło 20 tys. wygłoszonych homilii, kazań i konferencji. Przez prawie dwa lata zarządzał diecezją, dając się poznać jako dobry administrator. Pełniąc wiele funkcji, zawsze wykazywał się starannością i pracowitością, dzięki czemu żadne z jego obowiązków nie były zaniedbane. Przyglądając się biografii biskupa Wincentego Urbana, widzimy człowieka, który poświęcił całe swoje życie Bogu, Kościołowi, ludziom i nauce.

Keywords

PL

bp Wincenty Urban; archidiecezja wrocławska; Biblioteka Kapitulna; Muzeum Diecezjalne; Archiwum Archidiecezjalne

EN

Bishop Wincenty Urban; archdiocese of Wrocław; Chapter Library; Diocesan Museum; Archdiocesan archives

• Publisher: Stowarzyszenie Archiwistów Kościelnych
• Journal: Archiva Ecclesiastica
• Year: 2023
• Issue: 16
• Pages: 55-78

Dates

published

2023

Contributors

author

Natan Korsak-Kędzierski

References

• Archiwum Archidiecezji Wrocławskiej (AAW), W. Urban, Urywki z mego życia, rękopis, bez sygnatury.
• Cembrowicz Paweł, Prace konserwatorskie w katedrze wrocławskiej przy pomniku nagrobnym biskupa Jerina w latach 2016-2017, [w:] Biskup Andreas Jerin i jego ołtarz we wrocławskiej katedrze pw. św. Jana Chrzciciela, red. S. Araszczuk, Wrocław 2020.
• Kaczorowski Bogdan, Działalność naukowo-dydaktyczna Księdza Biskupa Wincentego Urbana (1911-1983), [w:] Misericordia et Veritas, red. J. Mandziuk, J. Pater, Wrocław 1986.
• Kopiec Jan, Biskup Wincenty Urban (1911-1983), historyk Kościoła, „Nasza Przeszłość”, 62 (1984).
• Kopiec Jan, Śp. Księdza Biskupa Wincentego Urbana związki z Opolszczyzną, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, 10 (1983).
• Kopiec Jan, Wronka Andrzej, [w:] Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, red. M. Pater, Katowice 1996.
• Krukowski Józef, Uprawnienia nadzwyczajne Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski, wobec zagrożeń Kościoła ze strony reżimu komunistycznego, „Studia Prymasowskie”, 5 (2011).
• Kuc Leszek, Biskup Wincenty Urban – kaznodzieja w latach 1946-1971, „Studia Theologica Varsoviensia”, 2 (1972).
• Kumor Bolesław, Historia Kościoła, cz. 8, Lublin 2004.
• Kumor Bolesław, Nad trumną ks. biskupa Wincentego Urbana, [w:] Misericordia et Veritas, red. J. Mandziuk, J. Pater, Wrocław 1986.
• Kurdybelski Jan, Z okazji święta Patrona Bpa Wincentego Urbana, [w:] Niestrudzony Siewca. Biskup Wincenty Urban i jego działalność kaznodziejsko - duszpasterska, red. C. Szakoła, Wrocław 1985.
• Mandziuk Józef, Bibliografia prac ks. biskupa prof. dra hab. Wincentego Urbana, [w:] Misericordia et Veritas, Wrocław 1986.
• Mandziuk Józef, Biskupi pomocniczy (Archi)Diecezji Wrocławskiej, Wrocław 2021.
• Mandziuk Józef, Choroba, śmierć i pogrzeb ks. biskupa Wincentego Urbana, [w:] Misericordia et Veritas, red. J. Mandziuk, J. Pater, Wrocław 1986.
• Mandziuk Józef, Dzieje Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie 1954-1999, Warszawa 1999.
• Mandziuk Józef, Historia Kościoła Katolickiego na Śląsku, t. IV, cz. 1, Warszawa 2013.
• Mandziuk Józef, Historia Kościoła Katolickiego na Śląsku, t. IV, cz. 2, Warszawa 2014.
• Mandziuk Józef, Ks. Biskup Wincenty Urban, Człowiek – Uczony – Bibliofil, „Roczniki Biblioteczne”, 1-2 (1984).
• Mandziuk Józef, Rządcy (Archi)Diecezji Wrocławskiej na przestrzeni wieków, Wrocław 2018.
• Mandziuk Józef, Słownik księży pisarzy w Archidiecezji Wrocławskiej 1945-1992, Wrocław 1995.
• Mandziuk Józef, Urban Wincenty, [w:] Słownik Polskich Teologów Katolickich, t. 8, red. J. Mandziuk, Warszawa 1995.
• Marek Ryszard, Kościół rzymsko-katolicki wobec ziem zachodnich i północnych, Warszawa 1976.
• Matwijowski Karol, Biskup Wincenty Urban – historyk Kresów, „Dolny Śląsk”, 8 (2000).
• Pater Józef, Archiwum Archidiecezjalne i Biblioteka Kapitulna we Wrocławiu, „Dolny Śląsk”, 8 (2000).
• Pater Józef, Archiwum, Biblioteka i Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu w latach 1976-1994, [w:] Patientia et Caritas, red. I. Dec, Wrocław 1995.
• Pater Józef, Biskupi na Ziemiach Zachodnich i Północnych jako wikariusze generalni Prymasa Wyszyńskiego, [w:] Stefan Kardynał Wyszyński wobec ziem zachodnich i północnych oraz stosunków polsko-niemieckich, [w:] 100-lecie urodzin Prymasa Tysiąclecia, red. T. Dzwonkowski, Z. Osękowski, Warszawa–Poznań–Zielona Góra 2001.
• Pater Józef, Bp Profesor Wincenty Urban (13 II 1911-13 XII 1983), „Archeion”, 79 (1985).
• Pater Józef, Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 54 (1987).
• Pater Józef, Muzeum Archidiecezjalne we Wrocławiu, „Dolny Śląsk”, 4 (1997).
• Pater Józef, Poczet biskupów wrocławskich, Wrocław 2000.
• Pater Józef, Życie i działalność Ks. Biskupa Prof. Wincentego Urbana (1911-1983), [w:] Misericordia et Veritas, red. J. Mandziuk, J. Pater, Wrocław 1986.
• Przybyła Alfons, Wspomnienia wrocławskie 1946-1947, „Chrześcijanin w świecie”, 5 (1970).
• Przybyszewski Bolesław, Działalność organizacyjna księdza biskupa Wincentego Urbana w Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnym oraz w Bibliotece Kapitulnej we Wrocławiu, „Studia Theologica Varsoviensia”, 2 (1972).
• Raina Peter, Kardynał Wyszyński, t. I, Londyn 1979.
• Raina Peter, Sprawa obsadzenia metropolii wrocławskiej. Eskapady władz PRL, Pelplin 2003.
• Soluch Aniceta, Mandziuk Józef, Rys biograficzny, [w:] Niestrudzony Siewca. Biskup Wincenty Urban i jego działalność kaznodziejsko-duszpasterska, red. C. Szakoła, Wrocław 1985.
• Swastek Józef, Działalność naukowa Księdza Biskupa Wincentego Urbana, [w:] Niestrudzony Siewca. Biskup Wincenty Urban i jego działalność kaznodziejsko-duszpasterska, red. C. Szakoła, Wrocław 1985.
• Swastek Józef, Kapłan wielki, „Biuletyn Papieskiego Fakultetu Teologicznego we Wrocławiu”, 13 (2002/2003).
• Swastek Józef, Przeszłość i teraźniejszość Kościoła na Dolnym Śląsku, [w:] Synod Archidiecezji Wrocławskiej 1985-1991, red. R. Drozd, Wrocław 1995.
• Szetelnicki Wacław, Kapituła metropolitalna we Wrocławiu w latach 1962-1993, Wrocław 1994.
• Urban Wincenty, 41. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny w Filadelfii 1976 roku, „Colloquium Salutis”, 8 (1976).
• Urban Wincenty, Archiwum Archidiecezjalne we Wrocławiu, „Archeion”, 25 (1956).
• Urban Wincenty, Archiwum – Muzeum Archidiecezjalne i Biblioteka Kapitulna we Wrocławiu w latach 1945-1970, „Sobótka”, 2 (1970).
• Urban Wincenty, Duszpasterski wkład księży repatriantów w archidiecezji wrocławskiej w latach 1945-1970, Wrocław 1970.
• Urban Wincenty, Katalog dokumentów Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu, cz. 1, Rzym 1970.
• Urban Wincenty, Katalog Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu. Rękopisy, Lublin 1965.
• Urban Wincenty, Pielgrzymka wiernych z Archidiecezji Wrocławskiej do Rzymu w Roku Świętym 1975, Rzym 1975.
• Urban Wincenty, Szkice z dziejów rzymsko-katolickiej parafii w Biłce Szlacheckiej i jej duszpasterstwa, Rzym 1964.
• Urban Wincenty, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie i jego znaczenie dla nauki polskiej w okresie międzywojennym oraz jej organizacji w Polsce Ludowej, „Studia Lubaczoviensia”, 1 (1983).76 Archiva Ecclesiastica nr 16/2023
• Urban Wincenty, Zarys dziejów Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu, [w:] Verbum Crucis: kardynałowi Bolesławowi Kominkowi w hołdzie, red. J. Krucina, Wrocław 1974.
• Urbanek Donwina, Istota duchowości zakonnej w ujęciu ks. biskupa Wincentego Urbana, [w:] Niestrudzony Siewca. Biskup Wincenty Urban i jego działalność kaznodziejsko-duszpasterska, red. C. Szakoła, Wrocław 1985.
• Włodarczyk Tadeusz, Konkordaty. Zarys historii ze szczególnym uwzględnieniem XX wieku, Warszawa 1974.
• Wójcik Stefan, Biskup Wincenty Urban (1911-1938) – nauczyciel, wychowawca, przyjaciel, [w:] Ludzie Kościoła katolickiego na Ziemi Śląskiej, red. K. Matwijowski, Wrocław 1994.
• Wójcik Stefan, Biskup Wincenty Urban. Życie i działalność 1911-1983, Lublin 2001.
• „Wrocławskie Wiadomości Kościelne” (WWK): 12 (1957), Zarządzenie w sprawach archiwalnych, bibliotecznych i muzealnych.
• „Wrocławskie Wiadomości Kościelne” (WWK): 15 (1960), Kazanie Stefana Kardynała Wyszyńskiego wygłoszone w dniu 7 lutego 1960 r. w katedrze wrocławskiej po konsekracji biskupa W. Urbana.
• „Wrocławskie Wiadomości Kościelne” (WWK): 15 (1960), Konsekracja J.E. Ks. Biskupa Wincentego Urbana.
• „Wrocławskie Wiadomości Kościelne” (WWK): 16(1961), Wystawa Maryjna.
• „Wrocławskie Wiadomości Kościelne” (WWK): 30 (1975), W. Urban, Rok Święty 1975 w Archidiecezji Wrocławskiej.
• „Wrocławskie Wiadomości Kościelne” (WWK): 34 (1979), J. Swastek, Śp. profesor Tadeusz Silnicki (1889-1968).
• „Wrocławskie Wiadomości Kościelne” (WWK): 37 (1984), H. Gulbinowicz, Homilia wygłoszona podczas Mszy św. pogrzebowej za śp. Ks. Biskupa Wincentego Urbana, sufragana archidiecezji wrocławskiej w katedrze wrocławskiej 17 grudnia 1983 r.
• Wyczawski Hieronim Eugeniusz, 25 lat pracy ks. biskupa Wincentego Urbana nad dziejami Kościoła na Śląsku, „Studia Theologica Varsoviensia”, 2 (1972).
• Wyszyński Stefan, Pro Memoria, t. 4, 1956-1957, red. M. Białkowski, Warszawa 2020.
• Zieliński Zygmunt, Biskup Wincenty Urban – pasterz i uczony, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne”, 49 (1984).

Identifiers

Biblioteka Nauki

59414628