Pieśni maryjne na pograniczu śląsko-morawskim

• Authors: Marcela Szymańska

Title variants

EN

Marian Religious Songs in the Silesian-Moravian Borderland

Abstracts

PL

Celem artykułu jest ukazanie wizerunków Matki Bożej utrwalonych w pieśniach religijnych rozpowszechnionych na pograniczu śląsko-morawskim za pośrednictwem modlitewnika „Úplný kancionál pro lid moravský v býv. pruské části arcidiecése olomucké” wydawanego na początku XX wieku. Teksty te prezentują Maryję jako opiekunkę, orędowniczkę, matkę (nie tylko Chrystusa, ale również wszystkich ludzi). Pieśni znane są wśród najstarszych mieszkańców, ale dzięki włączeniu ich do repertuaru chóru „Cecylia” działającego przy parafii pw. św. Wacława w Krzanowicach pamięć o nich ma szansę przetrwać. Dodatkowo autorka omawia skomplikowane dzieje przygranicznego obszaru badań, tj. język mówiony, przynależność państwową i kościelną. Nadto wspomina o kulcie maryjnym, który na badanym obszarze ma długą tradycję.

EN

The aim of the article is to present the image of the Mother of God recorded in religious songs popularised in the Silesian-Moravian borderland through the prayer book "Úplný kancionál pro lid moravský v býv. pruské části arcidiecése olomucké", published at the beginning of the 20th century. These texts present Mary as Protector, Advocate, Mother (not only of Christ, but also of all people). The songs are known among the oldest inhabitants, but due to their inclusion in the repertoire of the “Cecylia“ choir from the St. Wenceslas Parish in Krzanowice they may indeed survive in the memory of next generations. In addition, the author discusses the complicated history of the borderland area being the subject of research, i.e. the spoken language, national and religious affiliation. Also mentioned is the Marian cult, which has a long tradition in the research area.

Keywords

EN

Mary; Silesian-Moravian borderland; religious song; Moravian prayer book

PL

Maryja; pogranicze śląsko-morawskie; pieśń religijna; morawski modlitewnik

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2022
• Volume: 10
• Issue: 10
• Pages: 53-69

Dates

published

2022

Contributors

author

Marcela Szymańska

• Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Raciborzu

References

• Adamowski J., Matka Boża Leśniańska w pieśni ludowej i popularnej, [w:] Tam na Podlasiu III. Wierzenia i religijność, red. J. Adamowski, M. Wójcicka, Wola Osowińska 2011.
• Bartmiński J., Podstawy lingwistycznych badań nad stereotypem − na przykładzie stereotypu ,,matki”, ,,Język a Kultura” 1998, t. 12.
• Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania, Poznań 2003.
• Hanich A., ,,Język serca” ludności Śląska Opolskiego w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX wieku w świetle źródeł kościelnych, Opole 2020.
• Janicka-Krzywda U., Sposoby przedstawiania Matki Bożej w folklorze słownym Polskiego Podkarpacia, [w:] Orędowniczko nasza. Kult Matki Bożej w polskiej kulturze ludowej, red. A. Spiss, Kraków 1996.
• Kadłubiec D., Uwarunkowania cieszyńskiej kultury ludowej, Czeski Cieszyn, 1987.
• Kadłubiec D., Wpływy czeskie (morawskie) w etnokulturze Śląska, [w:] Śląsk – pogranicze kultur. Materiały z sesji popularnonaukowej zorganizowanej w dniu 15 listopada 1993 roku, red. J. Czarkowska-Pasierbińska, H. Jamry, Opole 1994.
• Krzanowice i okolice. Monografia gminy, red. N. Mika, Krzanowice 2006.
• Lijka K., Pobożność ludowa w uroczystości i święta Pańskie. Szanse i zagrożenia, „Studia Gnesnensia” 2013, t. XXVII.
• Mika N., Historia miasta i gminy Krzanowice, Kraków 2013.
• Mika N., Przejecie księstwa raciborskiego przez władcę opawskiego Mikołaja II, [w:] Opava. Sborník k dějinám města, 2, 2000.
• Napiórkowski A. A., Maryja jest piękna. Zarys mariologii i maryjności, Kraków 2016.
• Napiórkowski S. C., Matka naszego Pana (problemy – poszukiwania – perspektywy), Tarnów 1992.
• Neminář J., Lokoč R., Jung J., Witamy na ziemi hulczyńskiej, Hlučín 2019.
• Nosowski Z., Maryja w pieśniach dawnych i nowych, „Więź” 1988 (31), nr 2.
• Pałys P., Kłodzko, Racibórz i Głubczyce w stosunkach polsko-czechosłowackich w latach 1945–1947, Opole 1997.
• Pałys P., Ksiądz Josef Hlubek – morawski „budziciel” z Borucina, „Ziemia Raciborska” 2003, nr 10−12.
• Prochaska-Burek U., Bolesław, wieś na polsko-czeskim pograniczu, Bolesław 2012.
• Rutkowska J., Językowy obraz Bożej Matki w XIX- i XX-wiecznych czytankach i kazaniach majowych, Gorzów Wielkopolski 2014.
• Šimić J., Maryjna pobożność ludowa w dokumentach nauczycielskich Kościoła po Soborze Watykańskim II, [w:] Niepokalana. Kult Matki Bożej na ziemiach polskich w XIX wieku, red. B. Pylak, C. Krakowiak, Lublin 1988.
• Siwak W., Maryja jako „Córa Boga Ojca, Matka Syna Bożego i Oblubienica Ducha Świętego” według Jana Pawła II, [w:] Trójca Święta a Maryja. Materiały z sympozjum mariologicznego zorganizowanego przez Polskie Towarzystwo Mariologiczne. Częstochowa, 6-8 września 1999 roku, red. T. Siudy, K. Pek, Częstochowa 2000.
• Stehlin K., Kim jesteś, o Niepokalana?, Warszawa 2007.
• Stieber Z., Geneza gwar laskich, Kraków 1934.
• Tomicki R., Religijność ludowa, [w:] Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, t. II, red. M. Biernacka, M. Frankowska, W. Paprocka, Wrocław – Warszawa – Kraków 1981.
• Tożsamość morawska na pograniczu polsko-czeskim. Materiały z konferencji popularnonaukowej, red. M. Wasiczek, Racibórz 2012.

Identifiers

Biblioteka Nauki

37509868