Mieszkanie na wsi – dobrodziejstwo czy fatum czyhające na sędziów i adwokatów na ziemiach byłej dzielnicy pruskiej?

• Authors: Bogusław Gąszcz

Title variants

EN

Living in the countryside – a blessing or Fate lurking for judges and Lawyers on the lands of the former Prussian Quarter?

Abstracts

EN

The interwar period constituted an era of integration for the young Polish state. Migrations of Polish intelligentsia representatives in the field of law to the lands of the former Prussian Quarter due to enormous staff shortages, in both town and the countryside, were one of its key aspects . Prussian Quarter lands were made of industrialized areas (Upper Silesia/Gorny Slask), as well as rural areas (Greater Poland, Pomerania/Wielkopolska, Pomorze). The study’s objective is to demonstrate that, in the given time period, the countryside could not afford the constant accommodation of people within the Polish legal intelligentsia. This state of matter was due to the regulations bounding judges and lawyers to live in the place of their legal settlement and where the courthouse was located. Therefore, only a city could do so. However, legal intelligentsia was still bound to the province because of the services they provided (eg. notarial contracts, criminal defense). Coming to post-Prussian grounds, lawyers could not meet their rental needs by living in the countryside, which would be substantially cheaper. On the other hand they could not be sure if they would be directed to the bigger industrial regions that would offer potentially higher earnings. This work presents potential issues with settling down in the province from the perspective of lawyers who were stationed on the lands of the former Prussian Quarter during the interbellum. For some, the province represented a fate they wanted to avoid at all costs; for others - a perspective of legal career growth and decent living conditions.

PL

Okres dwudziestolecia międzywojennego stanowił okres integracji młodego państwa polskiego. Jednym z jego aspektów były migracje przedstawicieli polskiej inteligencji prawniczej na tereny byłej dzielnicy pruskiej ze względu na ogromne braki kadrowe, które dotyczyły zarówno miast, jak i wsi. Na terenie byłej dzielnicy pruskiej znajdowały się obszary zindustrializowane (Górny Śląsk) oraz obszary wiejskie (Wielkopolska i Pomorze). Celem referatu będzie wykazanie, że w interesującym nas okresie wieś nie mogła liczyć na stałe zamieszkanie inteligencji prawniczej. Wynikało to bowiem z regulacji, zobowiązujących sędziów i adwokatów do zamieszkiwania w miejscowości, w której siedzibę miał sąd. Zatem mogło to być wyłącznie miasto. Nie oznaczało to oczywiście, że inteligencja prawnicza nie była z prowincją związana, co wynikało z zakresu świadczonych usług prawniczych (np. kontrakty notarialne, obrony w sprawach karnych). Przybywając na tereny popruskie, prawnicy nie mogli zaspokoić swoich potrzeb mieszkaniowych przez zamieszkanie na wsi, co byłoby znacznie tańsze. Z drugiej strony nie mogli mieć pewności, że zostaną skierowani do dużych ośrodków miejskich, gdzie potencjalne dochody mogły być najwyższe. W pracy zostaną przedstawione problemy z osiedlaniem się na prowincji z perspektywy prawników, którzy pełnili służbę na terenach byłej dzielnicy pruskiej w latach dwudziestolecia międzywojennego. Dla jednych prowincja stanowiła fatum, którego za wszelką cenę chcieli uniknąć. Dla innych zaś perspektywę rozwijania kariery prawniczej i życia na przyzwoitym poziomie.

Keywords

PL

Inteligencja; sędzia; adwokat; sędzia komisoryjny; siedziba; miasto; prowincja

EN

Intelligentsia; judge; lawyer; commissary judge; headquarters (courthouse); city (industrial region); province; countryside

• Publisher: Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Journal: Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"
• Year: 2024
• Volume: 12
• Issue: 12
• Pages: 74-88

Dates

published

2024

Contributors

author

Bogusław Gąszcz

• Sąd Rejonowy w Cieszynie

• https://orcid.org/0009000274714981

References

• Bień A., Bóg jest wyżej, dom jest dalej, Warszawa 1986.
• Chmielewska G., Bydgoszcz na otarcie łez. Polscy uchodźcy z ziem wschodnich w 1920 r., „Kronika Bydgoska”, 2021 r., R. XLII.
• Grabski W., Kultura wsi polskiej i nauczanie powszechne, Warszawa 1929.
• Grzybowski A., Periculum in mora, „Głos sądownictwa” 1929, nr 3.
• Malec D., Notariat Drugiej Rzeczpospolitej, Kraków 2002
• Rompolt L., Tych lat nie można zapomnieć…, Wojnicz 2004.
• Wanatowicz M.W., Inteligencja na Śląsku w okresie międzywojennym, Katowice 1986.
• Zieliński F., Do polskiej inteligencji III, „Słowo Kujawskie” nr 65 z 22.03.1923 r.
• Zieliński F., Do polskiej inteligencji IV, „Słowo Kujawskie” nr 66 z 23.03.1923 r.
• Wywiad z wiceministrem sprawiedliwości Zbigniewem Rymowiczem, „Ilustrowany Magazyn Tygodniowy Świat”, nr 44, z 4.11.1922 r., s. 4.

Identifiers

Biblioteka Nauki

60821149