Instytucjonalne ramy polskiej polityki - ćwierć wieku porządkowania zamętu

• Authors: Artur Wołek
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł spogląda na polską politykę po 1989 roku z perspektywy instytucjonalnej. Wychodząc z teoretycznych przesłanek neoinstytucjonalizmu, broni tezy, że obecny stan polskiej polityki stanie się zrozumiały, gdy opowieść o jego ramach instytucjonalnych będzie przedstawiona na dwóch poziomach. Poziom pierwszy to reguły konstytucyjne, które strukturyzują konflikt polityczny i sprawiają, że Polska uznawana jest za skonsolidowaną demokrację. W tym wymiarze głównym wątkiem ostatniego ćwierćwiecza była udana próba stworzenia z rządu dominującego ośrodka podejmowania wiążących decyzji publicznych. Reguły konstytucyjne są jednak korodowane przez operacyjne reguły działania administracji i tworzenia prawa. To ten poziom kształtowania ram instytucjonalnych, analizowany w artykule na przykładzie rządowego procesu legislacyjnego, odpowiada za jakość polskiej demokracji. Na tym właśnie poziomie konstytucyjnie silny rząd traci możliwość wyznaczania strategicznych celów polityki państwa, strategicznego alokowania zasobów, koordynowania działań swoich jednostek organizacyjnych. The article is an attempt to interpret the developments of Polish politics after 1989 from an institutionalist perspective. In order to understand the current state of Polish politics the narrative on the institutional framework of politics has to be presented on two levels. On the first level, constitutional rules structure political conflict and make Poland a consolidated democracy. The main line of development of this narrative of the last 25 years is a successful attempt to make the government the dominating pole of taking binding political decisions. However, constitutional rules are weakened by the rules at the second level – operating rules of administration and lawmaking. This level of the institutional framework of politics, analyzed in the article as an example of the governmental legislative process, is responsible for the quality of Polish democracy. This is the level where the constitutionally powerful government loses the capacity to make strategic policy choices, strategically allocate resources or coordinate the activities of its sub-units.

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2014
• Volume: 5
• Issue: 11
• Pages: 51-71

Dates

published

2014-06-30

Contributors

author

Artur Wołek

References

• Alexander, G., 2001, Institutions, Path Dependence and Democratic Consolidation, „Journal of Theoretical Politics”, nr 3.
• Antoszewski, A., 2012, System polityczny RP, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Brusis, M., Dimitrov, V., 2001, Executive Configuration and Fiscal Performance in Post-communist Central and Eastern Europe, „Journal of European Public Policy”, nr 6.
• Dudek, A., 2013, Historia polityczna Polski 1989-2013, Znak, Kraków.
• Ekiert ,G., 2003, The State after State Socialism: Poland in Comparative Perspective, w: Paul, T.V., Ikenberry, G.J., Hall, J.A., (red.), The Nation-State in Question, Princeton University Press, Princeton.
• Ganev, V.I., 2001, The Separation of Party and State as a Logistical Problem: a Glance at the Causes of State Weakness in Postcommunism, „East European Politics and Societies”, nr 2.
• Goetz, K.H., 2003, Four Images of Government, w: Governing Europe, red. J. Hayward, A. Menon, Oxford University Press, Oxford.
• Goetz, K.H., 2004, Regierung und Verwaltung, w: Politische Theorie und Regierungslehre, red. L. Helms, U. Jun, Campus, Frankfurt.
• Izdebski, H., 1993, Centrum rządu w Polsce – stan obecny i kierunek zmian. Materiał roboczy – wersja końcowa, w: Funkcjonowanie i aparat Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów. Materiały Reformy Administracji Publicznej. Reforma „Centrum Rządu”, zeszyt 1, Urząd Rady Ministrów, Warszawa.
• Kamiński, A.Z., 2014, Dezercja elit. Konsolidacja ustroju politycznego w pokomunistycznej Polsce, ISP PAN, Warszawa.
• Kopijkowski-Gożuch, A., 2010, Reforma regulacji w Polsce – stan obecny i perspektywy zmian, w: Sakowicz, M., (red.), Ocena skutków regulacji w świetle doświadczeń wybranych krajów Unii Europejskiej, Krajowa Szkoła Administracji Publicznej, Warszawa.
• Matyja, R., 2010, Centrum władzy wykonawczej w praktyce rządów Prawa i Sprawiedliwości 2005-2007, w: Drzonek, M., Wołek, A. (red.), Władza wykonawcza w Polsce i Europie, OMP – WSB-NLU, Kraków-Nowy Sącz.
• Malinowska-Misiąg, E., Misiąg, W., 2006, Finanse publiczne w Polsce, LexisNexis, Warszawa.
• Marody, M., 1991, Co nam zostało z tamtych lat… Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej, Aneks, Londyn.
• Miller, L., 2011, Szukając instrumentów władzy – rozmowa z Leszkiem Millerem, „Europa”, nr 7.
• Miller, L., 2013, Anatomia siły. Rozmowa z Robertem Krasowskim, Czerwone i Czarne, Warszawa.
• Mojak, R., 1995, Instytucja Prezydenta RP w okresie przekształceń ustrojowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• O’Donnell, G., 1996, Another Institutionalization: Latin America and Elsewhere, The Helen Kellogg Institute for International Studies Working Paper, nr 222.
• Osiatyński, J., 2006, Finanse publiczne. Ekonomia i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Peters, B.G., 1999, Administracja publiczna w systemie politycznym, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Polacy o demokracji. Komunikat z badań CBOS BS/125/2013, 2013, Warszawa.
• Pierson, P., 2004, Politics in Time: History, Institutions and Social Analysis, Princeton University Press, Princeton.
• Przeworski, A., 1991, Democracy and the Market: Political and Economic Reforms in Eastern Europe and Latin America, Cambridge University Press, Cambridge.
• Reforma procesu stanowienia prawa, 2004, „Zeszyty BRE Bank – CASE”, nr 72.
• Rokita, J., 1998, Batalia o rząd, w: Nelicki, A., (red.), O naprawę III Rzeczypospolitej, Platan, Kraków.
• Rychard, A., 1996, Czy transformacja się skończyła? Powstawanie nowego ładu w perspektywie socjologii zmiany instytucjonalnej, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.
• Rychard, A., 1998, Aktorzy społeczni i instytucje: strategie adaptacji, w: Adamski, W., (red.), Polacy ’95. Aktorzy i klienci transformacji, IFiS PAN, Warszawa.
• Rychard, A., 2005, Rozproszona Polska. Wstępna próba bilansu socjologicznego, w: Domański, H., Rychard, A., Śpiewak, P., Polska jedna czy wiele?, Trio, Warszawa 2005.
• Sarnecki, P., 1995, Senat RP i jego relacje z Sejmem (lata 1989-1993), Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa.
• Skocpol, T., 1985, Bringing the State Back In: Strategies of Analysis in Current Research, w: Evans, P.B., Rueschemeyer, D., Skocpol, T., (red.), Bringing the State Back In, Cambridge University Press, Cambridge.
• Staroňová, K., 2010, Regulatory Impact Assessment: Formal Institutionalization and Practice, „Journal of Public Policy”, nr 1 (30).
• Szułdrzyński, M., 2012, W butach Kaczyńskiego, „Rzeczpospolita”, 25.05.2012.
• Tusk, D., 2010, Tracę zaszczyt, żyrandol, Pałac i weto. Rozmawiali Renata Grochal, Jarosław Kurski, Łukasz Lipiński, „Gazeta Wyborcza”, 30.01.2010.
• Uchwała nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów, Monitor Polski, poz. 979.
• Wołek, A., 2012, Słabe państwo, Ośrodek Myśli Politycznej, Kraków.
• Zagórski, K., Strzeszewski, M. (red.), 2000, Nowa rzeczywistość. Oceny i opinie 1989-1999, Dialog, Warszawa.
• Zalasiński, T., 2010, Planowanie działalności legislacyjnej Rady Ministrów – stan obecny i proponowane kierunki zmian, w: Jak poprawić rządzenie Polską w XXI wieku?, V Kongres Obywatelski, Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Gdańsk.
• Zubek, R., 2006, A Core Ascendant?, w: Dimitrov, V. i in., (red.), Governing after Communism: Institutions and Policymaking, Rowman&Littlefield, Lanham.
• Zubek, R. i in., 2011, Barometr legislacyjny: analiza wykonania programu prac legislacyjnych Rady Ministrów na II półrocze 2010 r., Program „Sprawne Państwo” Ernst&Young, Warszawa.
• Zubek, R., Goetz, K.H., 2005a, Wpływ reguł legislacyjnych na jakość ustawodawstwa, „Forum Prawa i Podatków”, listopad.
• Zubek, R., Goetz, K.H., 2005b, Stanowienie prawa w Polsce. Reguły legislacyjne a jakość ustawodawstwa, Program „Sprawne Państwo” Ernst&Young, Warszawa.
• Zubek, R., Goetz, K.H., Lodge, M., 2007, Planowanie legislacyjne w Europie Środkowej. O strategicznym zarządzaniu legislacją rządową, Program „Sprawne Państwo” Ernst&Young, Warszawa.