Suwerenność i zwierzchnictwo ludowe: egzystencja prywatna i egzystencja polityczna

• Authors: dr Anna Krzynówek-Arndt

Title variants

EN

Popular sovereignty: private and public existences

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Cel naukowy: Celem artykułu jest rozjaśnienie wewnętrznych napięć, jakimi naznaczone są nowożytne kategorie suwerenności i zwierzchnictwa ludowego. Służy temu próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej. Problem i metody badawcze: Analiza głównych tekstów politycznych Jana Jakuba Rousseau z uwzględnieniem współczesnych kierunków interpretacyjnych pokazuje, że te – rozbieżne nieraz interpretacje – należy odczytywać w świetle przedstawionej przez Roberta Spaemanna tezy o nieodwracalnym rozbiciu politycznej całości i rozdwojeniu egzystencji prywatnej i egzystencji politycznej u Rousseau. Proces wywodu: Realizacji celu naukowego artykułu służy próba odczytania różnych znaczeń sprawowania zwierzchnictwa ludowego, jakie wywieść można z twórczości Jana Jakuba Rousseau interpretowanej z perspektyw neorepublikańskiej, humanizmu obywatelskiego, komunitarystycznej i liberalnopolitycznej. Problematyczna relacja między rozumną wolą powszechną i faktycznym konsensem większości jako jej reprezentacją wynika z prób połączenia dwóch tradycji określanych przez Spaemanna jako klasyczna i nominalistyczna. Wyniki analizy naukowej: Pozwala to ukazać we wnioskach końcowych ideę zwierzchnictwa ludowego jako instytucję naznaczoną napięciami wiążącymi się z mieszaną prywatno-polityczną egzystencją człowieka nowożytnego. Wnioski, innowacje, rekomendacje: Projekt dobrze urządzonego społeczeństwa, którego opis odnaleźć można w Umowie społecznej i Uwagach o rządzie polskim ujawnia dwuznaczności nowożytnej idei suwerenności ludu, która może być uwzględniona przy jej analizie jako naczelnej zasadzie ustrojowej państwa współczesnego.

EN

Research objective: The article is an attempt to highlight inherent tensions and mutual contradictions that popular sovereignty perceived as a category of modern political thought is marked by. The research problem and methods: Through the analyses of crucial passages of Rousseau’s political writings I show that different interpretations of popular sovereignty should be analyzed in the context of Robert Spaemann’s reading of rousseauian thesis of the irreversible disintegration of political unity and separation of public and private. The process of argumentation: I argue that the thought of Jan Jakub Rousseau may be a basis for deriving different meanings of popular sovereignty according to different and sometimes mutually exclusive interpretations typical of neorepublicanism, civic humanism, communitarianism and political liberalism. Rousseau’s idea of popular sovereignty may be perceived as combining classical and nominalist traditions (an actual consensus of the majority as a representation of the general will). Research results: The main conclusion of the article is that the tension implicit in the idea of popular sovereignty is inherently linked with a dual condition of modern man incapable of both political and private existence. Conclusions, innovations and recommendations: The idea of well-ordered society as described in The Social Contract and Considerations on the Government of Poland  shows the tensions and ambiguities in modern idea of popular sovereignty, which could be taken into consideration while analyzing it as one of the main constitutional principles.

Keywords

PL

suwerenność; zwierzchnictwo ludowe; Rousseau; Robert Spaemann; egzystencja prywatna i egzystencja polityczna; suwerenność; zwierzchnictwo ludowe; Rousseau; Robert Spaemann; egzystencja prywatna i egzystencja polityczna

EN

popular sovereignty; Rousseau; Spaemann; public and private existences

• Publisher: Akademia Ignatianum w Krakowie
• Journal: Horyzonty Polityki
• Year: 2016
• Volume: 7
• Issue: 18
• Pages: 53-71

Dates

published

2016-11-18

Contributors

author

dr Anna Krzynówek-Arndt

References

• Baczko, B. (1966). Paradoksy russoistyczne. W J.J. Rousseau, Umowa społeczna oraz Uwagi o Rządzie Polskim [i inne pisma], tłum. B. Baczko i in., oprac i wstępem opatrzył: B. Baczko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Baczko, B. (2009). Rousseau: samotność i wspólnota. Gdańsk: wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
• Bernard, F.M. (1984). Patriotism and Citizenship in Rousseau: A Dual Theory of Public Willing? The Review of Politics, Vol. 46, No. 2, pp. 244-265.
• Bertram, Ch. (2004). Rousseau and ‘The Social Contract’. London, New York: Routledge.
• Habermas, J. (2005). Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, tłum. A. Romaniuk, R. Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Kantorowicz, E.H. (2008). Pro patria mori w średniowiecznej myśli politycznej, tłum. R. Pawlik. Kronos, nr 4/2008, s. 5-22.
• MacIntyre, A. (2004). Czy patriotyzm jest cnotą?, tłum. T. Szubka. W P. Śpiewak (red.), Komunitarianie. Wybór tekstów (ss. 285-304). Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Noone, J.B. (1970). The Social Contract and the Idea of Sovereignty in Rousseau. The Journal of Politics, Vol. 32, No. 3, pp. 696-708.
• Peretiatkowicz, A. (1921). Filozofja społeczna J.J. Rousseau’a. Poznań: Fiszer i Majewski.
• Rawls, J. (1998). Liberalizm polityczny, tłum. A, Romaniuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Rawls, J. (2010). Wykłady z historii filozofii polityki, tłum. S. Szymański. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
• Rousseau, J.J. (1955). Emil czyli o wychowaniu, tom 1, tłum. W. Husarski, wstępem i komentarzem opatrzył J. Legowicz. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Rousseau, J.J. (1956). Ekonomia polityczna, tłum. H. Elzenberg. W J.J. Rousseau, Trzy rozprawy z filozofii społecznej, oprac. i wstęp: H. Elzenberg. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rousseau, J.J. (1966a). Uwagi o rządzie polskim i jego projektowanej naprawie, tłum. M. Staszewski. W J.J. Rousseau, Umowa społeczna oraz Uwagi o Rządzie Polskim [i inne pisma], tłum. B. Baczko i in., oprac. i wstępem opatrzył: B. Baczko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rousseau, J.J. (1966b). List do arcybiskupa de Beaumont, tłum. H. Rosnerowa. W J.J. Rousseau, Umowa społeczna oraz Uwagi o Rządzie Polskim [i inne pisma], tłum. B. Baczko i in., oprac. i wstępem opatrzył: B. Baczko. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Rousseau, J.J. (2002). Umowa społeczna, tłum. A. Peretiatkowicz, Kęty: Wydawnictwo Antyk.
• Shklar, J. (1969). Men and Citizens. A study of Rousseau’s social theory. Cambridge: Cambridge University Press.
• Spaemann, R. (2006). Utopia wolności od panowania. W R. Spaemann, Granice (ss. 275-302), tłum. J. Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Spaemann, R. (2011). Rousseau – człowiek czy obywatel. Dylemat nowożytności. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Viroli, M. (1988). Jean-Jacques Rousseau and the ‘well-ordered society’. Cambridge: Cambridge University Press.
• Viroli, M. (2002). Republicanism, trans. A. Shugaar. New York: Hill and Wang.
• Zaborowski, H. (2010). Robert Spaemann’s Philosophy of the Human Person. Nature, Freedom, and the Critique of Modernity. Oxford: Oxford University Press.