Ręka w rękę z niesamowitym – "Moby Dick" Hermana Melville’a

• Authors: Jan Borowicz

Abstracts

EN

The article constitutes a re-reading of classical American novel Moby Dick in terms of its implicit anthropological and psychoanalytical reactions toward the Other. The uncanny as a radical otherness is represented in the novel either by a disintegration of the subject or a risky, dangerous promise of transforming the social world. The relation toward the otherness – external and internal – is elaborated by psychoanalytical theory (Laplanche, Green, Derrida).

PL

Celem artykułu jest ponowne przyjrzenie się powieści z kanonu literatury amerykańskiej – Moby Dick – z punktu widzenia zawartych w niej koncepcji reakcji na inność. Niesamowite rozumiane jako radykalna obcość jest w powieści reprezentowana albo przez katastrofę doprowadzającą do rozpadu podmiotowości, albo przez niebezpieczną, ryzykowną obietnicę przekształcenia świata społecznego w lepszy i sprawiedliwszy. Stosunek do inności – zewnętrznej i wewnętrznej – zostaje w artykule ujęty przy pomocy myśli psychoanalitycznej (Laplanche, Green, Derrida).

Keywords

PL

Moby Dick; Inny; niesamowite; Jean Laplanche; Jacques Derrida

EN

Moby Dick; the Other; uncanny; Jean Laplanche; Jacques Derrida

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Journal: wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 85-102

Dates

published

2022

Contributors

author

Jan Borowicz

• Uniwersytet Warszawski

References

• S. Ackerman, Exploring Freud’s Resistance to The Oceanic Feeling, „Journal of the American Psychoanalytic Association” 2017, nr 1.
• J. Adamson, Melville, Shame, and the Evil Eye: A Psychoanalytic Reading, State University of New York Press, Albany NY 1997.
• J. Benjamin, Beyond Doer and Done To. Recognition Theory, Intersubjectivity and the Third, Routledge, London and New York 2018.
• Ch. Bollas, Melville’s Lost Self, „American Imago” 1974, nr 31(4).
• J. Bryant, Moby Dick jako rewolucja, przeł. A. Lipszyc, „Literatura na świecie” 2019, nr 5/6.
• J. Butler, Precarious Life, Verso, London 2004.
• J. Butler, Ramy wojny, przeł. A, Czarnacka, Książka i Prasa, Warszawa 2011.
• J. Derrida, Gościnność nieskończona, przeł. P. Mościcki, „Przegląd Filozoficzno-Literacki” 2004, nr 3.
• J. Derrida, Wrogościnność, przeł. A. Dwulit, w: Wrogościnność. Podejmowanie obcych, red. J. Lubiak, Muzeum Sztuki, Łódź 2010.
• J. Derrida, Gorączka archiwum. Impresja freudowska, przeł. J. Momro, IBL PAN, Warszawa 2016.
• Z. Freud, Objaśnianie marzeń sennych, przeł. R. Reszke, KR, Warszawa 1996.
• Z. Freud, Niesamowite, w: tegoż, Pisma psychologiczne, przeł. R. Reszke, KR, Warszawa 1997.
• Z. Freud, J. Breuer, Studia nad histerią, przeł. R. Reszke, KR Warszawa 2008.
• Z. Freud, Nieświadomość, w: Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, KR, Warszawa 2009.
• Z. Freud, „Ja” i „to”, w: Psychologia nieświadomości, przeł. R. Reszke, KR, Warszawa 2009.
• A. Green, Le silence du psychanalyste, w: Folie Privée. Psychanalyse des cas-limites, Gallimard, Paris 1990.
• A. Green, The Intuition Of The Negative in Playing and Reality, „International Journal of Psycho-Analysis” 1997, nr 78.
• A. Green, The Work of the Negative, przeł. A. Weller, Free Association Books, London 1999.
• A. Green, Life Narcissism, Death Narcissism, przeł. A. Weller, Free Association Books, London 2001.
• A. Green, Key Ideas for a Contemporary Psychoanalysis Misrecognition and Recognition of the Unconscious, przeł. A. Weller, Routledge, London and New York 2005.
• P. Jędrzejko, Pip-The Intolerable Third w: The Same, the Other, the Third, red. W. Kalaga i T. Rachwał, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2003.
• A. Kazin, Introduction to Moby-Dick, w: Herman Melville’s Moby-Dick, red. H. Bloom, Infobase Publishing, New York 2007.
• J. Laplanche, Essays on Otherness, przeł. L. Thurstron, Routledge, London and New York 2005.
• E. Lévinas, Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności, przeł. M. Kowalska, PWN, Warszawa 1998.
• A. Lipszyc, Teatr na pokładzie, jezioro na oceanie, „Literatura na świecie” 2019, nr 5-6.
• H. Melville, Moby Dick czyli biały wieloryb, przeł. B. Zieliński, Czytelnik, Warszawa 1954.
• H. Melville, Kopista Bartleby. Historia z Wall Street, przeł. A. Szostkiewicz, Sic!, Warszawa 2009.
• T. H. Ogden, Ponowne odkrywanie psychoanalizy. Myślenie i śnienie, uczenie się i zapominanie, przeł. L. Kalita, Ingenium, Warszawa 2009.

Identifiers

Biblioteka Nauki

60607792