Rzeczywiste, realne i psi solipsyzm etyczny. Czyli o tym, jak w złych czasach psy ratują człowieka przed niesamowitym

• Authors: Andrzej Leder

Abstracts

EN

The text is an attempt to test the experience of the uncanny as a yardstick for certain particularly evil, inhuman forms of social reality and an attempt to show animals as those who can rescue humans in the uncanny oppression . Drawing on three literary texts: Emmanuel Levinas’s The Dog, or Natural Law, Georgy Vladimov’s Faithful Ruslan, and Varlam Shalamov’s The Bitch Tamara, the author traces the phenomena and events present in them that can be captured by the category of the uncanny as psychoanalysis understands it. He notes that Lacanian structuralism brilliantly reveals how the uncanny is hidden in language practices themselves. Finally, he shows that the relationship that animals establish with humans, unmediated by language, gives them the uncanny power to fix the world in bad times.

PL

Tekst jest próbą testowania doświadczenia niesamowitości jako probierza pewnych szczególnie złych, nieludzkich form rzeczywistości społecznej i zwierząt, jako ratujących człowieka z niesamowitej opresji. Opierając się na trzech tekstach literackich: Emmanuela Levinasa Pies, albo prawo naturalne, Gieorgija Władimowa Wierny Rusłan, historia obozowego psa i Warłama Szałamowa Suka Tamara, tropi autor obecne w nich zjawiska i wydarzenia, dające się uchwycić za pomocą kategorii niesamowitego, tak jak ją rozumie psychoanaliza. Zauważa, że Lacanowski strukturalizm znakomicie odsłania to, jak bardzo niesamowitość kryje się w samych praktykach językowych. Wreszcie odkrywa, że niezapośredniczona przez język relacja, którą zwierzęta nawiązują z człowiekiem, daje im w złych czasach niesamowitą moc naprawiania świata.

Keywords

PL

niesamowite; łagry; totalitaryzm; pies; Levinas; Władimow; Szałamow; Freud; Lacan

EN

uncanny; gulags; totalitarianism; dog; Levinas; Vladimov; Shalamov; Freud; Lacan

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Journal: wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 52-68

Dates

published

2022

Contributors

author

Andrzej Leder

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN

References

• S. Freud, Niesamowite, w: tegoż, Pisma psychologiczne, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 1997.
• F. Kafka, Osiem notatników, przeł. B.L. Surowska, Wydawnictwo Atext, Gdańsk 1995.
• I. Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności, przeł. M. Wartenberg, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1953.
• E. Lévinas, Pies albo prawo naturalne, w: tegoż, Trudna wolność. Eseje o judaizmie, przeł. A. Kuryś, Wydawnictwo Atext, Gdynia 1991.
• W. Szałamow, Suka Tamara, w: tegoż, Opowiadania kołymskie, przeł. S. Wodnik, Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA, Warszawa 1987.
• G. Władimow, Wierny Rusłan. Historia obozowego psa, przeł. A. Drawicz, Arkana, Kraków 1999.
• S. Žižek, Patrząc z ukosa. Do Lacana przez kulturę popularną, przeł. J. Margański, Wydawnictwo KR, Warszawa 2003.
• S. Žižek, Przekleństwo fantazji, przeł. A. Chmielewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998.

Identifiers

Biblioteka Nauki

60607611