Tylko obcy może nas uratować: Freud i Niesamowite

• Authors: Ewa Kobylińska-Dehe

Abstracts

EN

The essay is a series of reflections around Freud’s discourse, his ideas of the uncanny, the double and the alien, his theory of the death drive, and the problem of the intergenerational transmission of trauma. The author sees the uncanny of Freud’s discourse in its ability to maintain a shaky position between the perspective of positive knowledge and the constant transgression of that perspective, which creates an atmosphere of fundamental unease. She shows with Freud and against him that the alien is not a projection of familiarity but a real, decentering experience. According to the author, The Uncanny foreshadows Freud’s Copernican revolution in his Beyond the Pleasure Principle, in which he renounces libido as the basis of the economy of psychic lif, introduces an anti-economy of death and anticipates the contemporary non-economic understanding of trauma. The essay closes with a reflection around the uncanny in our time as the lack of lack and forgetfulness of forgetfulness.

PL

Esej jest serią refleksji wokół dyskursu Freuda, jego koncepcji niesamowitego, sobowtóra i obcego, teorii popędu śmierci i problemu międzypokoleniowego przekazu traumy. Autorka dostrzega niesamowitość dyskursu Freuda w zdolności utrzymania chwiejnej pozycji pomiędzy perspektywą wiedzy pozytywnej a nieustannym przekraczaniem tej perspektywy, co stwarza atmosferę zasadniczego zaniepokojenia. Pokazuje wraz z Freudem i zarazem przeciwko niemu, że obcość nie jest projekcją swojskości, ale realnym, decentrującym nas doświadczeniem. Esej Niesamowite zapowiada, zdaniem autorki, rewolucję kopernikańską Freuda dokonującą się w rozprawie Poza zasadą przyjemności, w której rezygnuje on z libido jako podstawy ekonomii życia psychicznego, wprowadza antyekonomię śmierci i antycypuje współczesne nieekonomiczne rozumienie traumy. Esej zamyka refleksja wokół niesamowitego w naszych czasach jako braku braku i zapomnienia zapomnienia.

Keywords

PL

niesamowite; obcy; sobowtór; trauma; przekaz transgeneracyjny; krypta; fantom; telescoping

EN

uncanny; alien; doppelganger; trauma; transgenerational transmission; crypt; phantom; telescoping

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• Journal: wunderBlock. Psychoanaliza i Filozofia
• Year: 2022
• Issue: 1
• Pages: 5-29

Dates

published

2022

Contributors

author

Ewa Kobylińska-Dehe

• Instytut Filozofii i Socjologii PAN
• International Psychoanalytic University w Berlinie

References

• N. Abraham, Aufzeichnungen über das Phantom. Ergänzung zu Freuds Metapsychologie, „Psyche” 1991, nr 8.
• N. Abraham, M. Török, Kryptonymie. Das Verbarium des Wolfsmanns, Ullstein Verlag, Berlin 1984.
• L. Andreas-Salomé, Sigmund Freud – Lou Andreas-Salomé. Briefwechsel, S. Fischer Verlag, Frankfurt 1966.
• M. Bachtin, Probleme der Poetik Dostoevskijs, przeł. Adelheid Schramm, Frankfurt, Ullstein 1985.
• W. Benjamin, Berliner Kindheit um 1900, Suhrkamp Verlag, Frankfurt 2010.
• M.J. Blechner, The Dream Frontier, The Analytic Press, Hillsdale 2001.
• H. Cixous, Die Fiktion und ihre Geister. Eine Lektüre von Freuds Das Unheimliche, w: K. Herding i G. Gehring (red.), Orte des Unheimlichen, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2006.
• J. Derrida, Dem Archiv verschrieben. Eine Freudsche Impression, Brinkman+Bose, Berlin 1977.
• J. Derrida, Fora. „Kanciaste” słowa Nicolasa Abrahama i Márii Török, przeł. B. Brzezicka, „Teksty Drugie” 2016, nr 2, s. 122-168.
• J. Derrida, Gorączka archiwum: impresja freudowska, przeł. J. Momro, Instytut Badań Literackich PAN, Warszawa 2016.
• J. Derrida, Seelenstände der Psychoanalyse, przeł. H.-D. Gondek, Suhrkamp Verlag 2002.
• M. Dolar, „Będę przy Tobie w Twoją noc poślubną”: Lacan i Niesamowite, przeł. K. Rapacki, „Wunderblock: Psychoanaliza i Filozofia / czasopismo” 2021, nr 1.
• H. Faimberg, Teleskoping. Die intergenerationelle Weitergabe narzisstischer Bindungen, Brandes & Apsel Verlag, Frankfurt 2009.
• T. Fontane, Effi Briest, Diogenes Verlag, Zürich 1983.
• G. Haeuptner, Über die Zeitkonserve und das Problem des Revenants, „Psyche” 1949, nr 1.
• S. Freud, Das Unheimliche, w: Psychologische Schriften. Studienausgabe, t. IV, Fischer Verlag, Frankfurt 1970. s. 92-169.
• S. Freud, Der Wahn und die Träume in W. Jensens „Gradiva”, w: tegoż, Gesammelte Werke, t. VII, S. Fischer Verlag, Frankfurt 1999.
• S. Freud, Gesammelte Werke, t. X, S. Fischer Verlag, Frankfurt 1999.
• S. Freud, Poza zasadą przyjemności, w: tegoż, Psychologia nieświadomości. Dzieła, t. VIII, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2009.
• S. Freud, Żałoba i melancholia w: tegoż, Psychologia nieświadomości. Dzieła, t. VIII, przeł. R. Reszke, Wydawnictwo KR, Warszawa 2009.
• Y. Gampel, Kinder der Shoah. Die transgenerationelle Weitergabe seelischer Zerstörung, PsychosozialVerlag, Gießen 2009.
• G.A. Goldschmidt, Freud wartet auf das Wort, Amman Verlag, Zürich 2006.
• M. Heidegger, Sein und Zeit, Max Niemeyer Verlag, Tübingen 1986.
• E.T.A. Hoffmann, Piaskun, w: tegoż, Opowieści niesamowite, przeł. B. Leśmian, S. Wyrzykowski, Wyd. Literackie, Kraków 1984.
• F. Kafka, Die Sorge des Hausvaters, w: tegoż, Die Erzählungen aus dem Nachlass. Gesammelte Werke, Anaconda Verlag 2012.
• F. Kafka, Prometheus, w: tegoż, Die Erzählungen aus dem Nachlass. Gesammelte Werke, Anaconda Verlag 2012.
• E. Kobylinska-Dehe, Freud und flüchtige Moderne, „Psyche. Zeitschrift für Psychoanalyse und ihre Anwendungen” 2012, nr 8, s.702-728.
• E. Kobylińska-Dehe, Scena i pamięć ciała – o przekazach międzypokoleniowych, w: tejże (red.), Psychoanaliza w cieniu wojny i Zagłady, Universitas, Kraków 2020.

Identifiers

Biblioteka Nauki

60607612