Praga jako czeski i europejski ośrodek życia intelektualnego i naukowego w XIX i XX wieku (ludzie, instytucje, inicjatywy)

• Authors: Tkaczewski Dariusz

Title variants

EN

Prague as a Czech and European centre of intellectual and scientific life in the 19th and 20th centuries (people, institutions, initiatives)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praga i jej wybitni myśliciele (naukowcy, odkrywcy i wynalazcy) wniosła swój niepozorny, lecz godny uwagi wkład nie tylko do czeskiej, ale i do światowej nauki, dziedzictwa cywilizacyjnego i kulturowego, które wywarły swój wpływ na stan XX-wiecznej nauki i współczesnej wiedzy w Europie. To nie tylko badacze i naukowcy, ale także zasłużone uczelnie i instytucje życia naukowego oraz cenne czeskie, europejskie i światowe inicjatywy intelektualne (kongresy, konferencje, szkoły teoretyczne) i wydawnicze (encyklopedie, leksykony). Niniejszy artykuł przybliży je w uporządkowany sposób (chronologicznie), obejmując swą cezurą czasową głównie wiek XIX i pierwszą połowę wieku XX, gdyż te czeskie i czechosłowackie osiągnięcia stały się przyczynkiem do współczesnych sukcesów oraz stanu czeskiej nauki i myśli wynalazczej.

EN

Prague and its ‘prominent sages’ made an in conspicuous yet in valuable contribution to the Czech and global science, cultural and civilizational heritage, which exerted a considerable impact on the state of the 20th century science and contemporary knowledge in Europe. It is not only the merit of its researchers and scientists, but also of its distinguished universities, institutions of scientific life, and valuable Czech, European and worldwide intellectual initiatives (congresses, conferences, theoretical schools) or publishing projects (encyclopaedias, lexicons). This paper presents them in an orderly manner (chronologically), encompassing mainly the 19th century and the first half of the 20th century, as these Czech and Czechoslovakian achievements gaverise to the modern success and affected the condition of the Czech science and inventive thought.

Keywords

PL

Inicjatywy; Instytucje; Ludzie; Praga; XIX i XX wiek; Życie intelektualne i nauka

EN

19th and 20th century; Initiatives; Institutions; Intellectual life and science; People; Prague

• Publisher: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Journal: Studia Ekonomiczne
• Year: 2016
• Volume: 277
• Pages: 168-197

Contributors

author

Tkaczewski Dariusz

• Uniwersytet Śląski w Katowicach. Wydział Filologiczny. Instytut Filologii Słowiańskiej w Sosnowcu

References

• Almanach České akademie císaře Františka Josefa pro vědy, slovesnost a umění. Praha: Česká akademie císaře Františka Josefa, 1891-1918, https://katalog.vsb.cz/ authorities/62511#?id=x0GK-EYfQyChU82jvnfS2Q&pageSize=10&sorting=default.
• Benešová M., Dybalska-Rusin R., Zakopalová L., 90 let pražské polonistiky - dějiny a současnost, UK, Praha 2013.
• Bohemia Docta. K historickým kořenům vědy v Českých zemích, A. Míšková, M. Franc, A. Kostlán (red.), Academia, Praha 2010.
• Československá vlastivěda, O. Hujer (red.), Sfinx/Janda Bohumil, Praha 1930-36.
• Czech A., Karol Adamiecki - sylwetka organizatora, AE, Katowice 1980.
• Dějiny exaktních věd v českých zemích do konce 19. století, L. Nový (red.), UK, Praha 1961.
• Dějiny přírodních věd v českých zemích (1. část), Elektro, čís. 10, http://www.odborne casopisy.cz/elektro/casopis/tema/dejiny-prirodnich-ved-v-ceskych-zemich-1-cast-- 12890 (dostęp: 3.03.2016).
• Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, K. Polański (red.), Ossolineum, Wrocław 1999, s. 456.
• Gruchała J., Tomasz G. Masaryk, Ossolineum, Wrocław 1996.
• Hartmanová D., Historie československé encyklopedistiky do roku 1945..., http://full. nkp.cz/nkkr/Nkkr0001/0001015.html.
• Heinz A., Dzieje językoznawstwa w zarysie, PWN, Warszawa 1978, s. 294.
• Hoskovec T., Pražský lingvistický kroužek osmdesátiletý, "Tvar" 2006, č. 19, Praha.
• Hrabová L., Pospíchal M. a kol., Palackéhocesta, Pohledy na život a činnost Františka Palackého a lidí mu blízkých, Sborník příspěvků k 200. Výročí narození Františka Palackého, UP, Olomouc 1998.
• Kalista Z., Čechové, kteří tvořili dějiny světa, Garamont, Praha 2009.
• Kořalka J., František Palacký (1798-1876). Životopis, Argo, Praha 1998.
• Kronika Českých zemí, P. Bělina (red.), Fortuna Print, Praha 2003.
• Nakonečný M., Vlajka: k historii a ideologii českého nacionalismu, Chvojkovonakladatelství, Praha 2001.
• Novák J.V., Hendrich J., Jan Amos Komenský, jehoživot a spisy, F.Topič, Praha 1932.
• Osobnosti - Česko. Ottův slovník, Ottovonakladatelství, Praha 2008.
• Pasák T., Český fašismus (1922-1945) a kolaborace (1939-1945), Práh, Praha 1999.
• Petráň J., Královská česká společnost nauk. Místo České učené společnosti v dějinách a v proudu vědy, "Vesmír" 1995, 74 (11), Praha.
• Pokorný J., Novotný J., Česká akademie věd a umění 1891-1991. Sborník příspěvků k 100. Výročí zahájení činnosti, HÚ AV ČR, Praha 1993.
• Praska szkoła strukturalna w latach 1926-1948. Wybór materiałów, M.R. Mayenowa (red.), IBL PAN, Warszawa 1966.
• První ročenka Masarykovy akademie prace (M.A.P.). Zpráva o založení a činnosti za leta 1920 až 1923, I. Vznik a ustavení M.A.P, MAP, Praha 1924.
• Ripellino A.M., Praga magiczna, PIW, Warszawa 1997.
• Šeplavý B., Česká akademie věd a umění, SN, Praha 1950.
• Sklenář K., Obraz vlasti, příběh Národního muzea, Nakl. Paseka, Praha 2001.
• Skowronek J., Tanty M., Wasilewski T., Słowianie południowi i zachodni VI-XX wiek, KiW, Warszawa 2005.
• Šlechtová A., Levora J., ČlenovéČeské akademie věd a umění 1890-1952, Academia, Praha 2004.
• Słownik wyrazów obcych PWN, E. Sobol (red.), WN PWN, Warszawa 1999.
• Tkaczewski D., "Ottův slovník naučný" na tle czeskiej tradycji leksykograficznej: encyklopedia - twórcy - język, WUŚ, Katowice 2013.
• Tomeš J. a kol., Český biografický slovník XX. století, Paseka, Praha 1999.
• Uhrová E., Anna Honzáková a jinédámy, E. Uhrová, Praha 2012.
• Vachek J., Prolegomena k dějinám pražské školy jazykovědné, H&H, Jinočany 1999.
• Vítá Vás Česká republika, CD, Ministerstvozahraničníchvěcí ČR, Praha 2005,
• http://www.cas.cz/o_avcr/historie/kralovska_ceska_spolecnost_nauk.html (dostęp: 3.03.2016).
• http://www.cas.cz/o_avcr/historie/zakladaci_listina.html (dostęp: 3.03.2016).
• http://www.czu.cz/cs/?r=298 (dostęp: 3.03.2016).
• http://www.prazskyhradarchiv.cz/archivKPR/upload/b01.pdf (dostęp: 3.03.2016).
• http://www.psp.cz/eknih/1918ns/ps/tisky/T2264_00.htm (dostęp: 3.03.2016).
• http://www.shanghairanking.com/ARWU2015.html (dostęp: 3.03.2016).
• http://www.topuniversities.com/universities/czech-technical-university-prague#wur (dostęp: 3.03.2016).
• http://www.webometrics.info/en/ranking_europe/central_eastern_europe (dostęp: 3.03.2016).
• https://www.amu.cz/cs (dostęp: 3.03.2016).
• https://www.avu.cz/ (dostęp: 3.03.2016).

Identifiers

ISSN

2083-8611