O specyfice semioforów Uniwersytetu Wiedeńskiego z perspektywy edukacji dla pokoju. Studium etnograficzne

• Authors: Majchrzak-Ptak Kinga , Szostkiewicz Alicja

Title variants

EN

About the specificity of the University of Vienna semiophores from the peace education perspective. An ethnographic study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Materialne, tworzone intencjonalnie miejsca pamięci związane z przeszłością określonej zbiorowości stanowią nie tylko jeden z ele- mentów jej pamięci kulturowej, ale równocześnie współuczestniczą w procesie permanentnego (re)konstruowania tej pamięci poprzez stwarzanie warunków do uczenia się jej. Podążając za myślą Maurice’a Halbwachsa, można przyjąć, że indywidualne „akty pamięci” stanowiące budulec (auto) definicyjny są uzależnione od społecznie zinstytucjonalizowanych zasobów pamięci, wyselekcjonowanych przez grupy, do których należą określone jednostki. Dlatego uznać można, że prowadzenie poszukiwań dotyczących uczelnianych semioforów pozwala dokonać mappingu akademickiej pamięci zbiorowej, określić specyfikę zarówno jej, jak i instytucji, której tożsamości pamięć ta jest fundamentem i tworzywem, wyznaczając ramy myślenia i działania obcujących z nią podmiotów. Wobec tego przedmiotem opracowania są semiofory związane z przeszłością Uniwersytetu Wiedeńskiego, tj. skoncentrowano się na przedmiotach uznawanych w danej społeczności za nośniki znaczeń i wartości, łączących wymiar semiotyczny z wymiarem materialnym, a zatem obiektach, które z założenia pełnić mają rolę miejsc pamięci. Artykuł prezentuje wyniki osadzonych w schemacie etnograficznym badań, bazujących na analizie i interpretacji danych zgromadzonych dzięki m.in. (auto)obserwacji i przeszukiwaniu źródeł wtórnych, zogniskowanej wokół pytań: Jaka jest specyfika semioforów zlokalizowanych w przestrzeni Uniwersytetu Wiedeńskiego? Jakie znaczenia mają semiofory w architektonicznej, społecznej, kulturowej i dydaktycznej przestrzeni Uniwersytetu Wiedeńskiego w perspektywie założeń pedagogiki dla pokoju? Przeprowadzone poszukiwania pozwalają wnioskować, że Uniwersytet Wie- deński odznacza się odpowiedzialnym podejściem do upamiętniania swojej przeszłości oraz konstruowania ram pamięci zbiorowej, w których zachodzą określone procesy edukacyjne istotne dla praktykowania pokoju, ale także, że zbiór semioforów wiedeńskiej uczelni cechuje pewna homogeniczność zakresu upamiętnionych treści, co ma swoje implikacje edukacyjne. Skut- kuje bowiem barakiem optymalizacji w zakresie wykorzystania materialnej przestrzeni pamięci w realizacji celów wynikających z koncepcji edukacji dla pokoju.

EN

Intentionally created material spaces of memory connected with the past of a given group are not only one of the components of its cultural memory but also, they take part in the process of permanent (re)construction of this memory by creating conditions for learning it. Following Maurice Halbwachs, it can be assumed that individual ‘acts of memory’ that constitute the (auto)definition building blocks depend on socially institutionalised memory contents selected by groups that particular individuals belong to. Therefore, the examination of academic semiophores allows one to map the academic collective memory and identify characteristics of that memory as well as of the institution, the identity of which is based on and created by that memory. It thus defines frameworks of thinking and acting of individuals who are connected with it. For that reason, the subject of the paper is semiophores related to the past of the University of Vienna i.e. objects that a given community recognises as carriers of meanings and values that combine a semiotic dimension and a material dimension, and therefore objects that by definition should act as sites of memory. The paper presents results of the ethnographic study, based on the analysis and interpretation of data collected thanks to (auto) observation and searching through the secondary sources, focused on the questions such as: What is the nature of semiophores located at the University of Vienna? What is the importance of semiophores in architectural, social, cultural and educational spaces of the University of Vienna in the perspective of the assumptions of pedagogy for peace? The research carried out allows to conclude that the University of Vienna is characterised by a responsible approach to commemorating its past and constructing the framework of collective memory, in which specific educational processes important for practicing peace take place, but also that the collection of the University of Vienna’ semiophores is characterised by the homogeneity of the scope of commemorated content, which has its educational implications. It results in lack of optimisation in terms of the use of the material space of memory in achieving the goals resulting from the concept of education for peace.

Keywords

PL

semiofory; Uniwersytet Wiedeński; pamięć zbiorowa; edukacja dla pokoju

EN

semiophores; University of Vienna; collective memory; peace education

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Edukacja Dorosłych
• Year: 2023
• Volume: 2(89)
• Pages: 171-190

Contributors

author

Majchrzak-Ptak Kinga

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

• https://orcid.org/0000-0001-8616-9824

author

Szostkiewicz Alicja

• Uniwersytet WSB Merito

• https://orcid.org//0000-0002-2382-4980

References

• Assmann, A. (1995). Funktionsgedächtnis und Speichergedächtnis – Zwei Modi der Erin- nerung. W: M. Dabag, K. Platt (red.), Generation und Gedächtnis. Erinnerungen und kollektive Identitäten (s. 169–185). Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Assmann, J. (2003). Pamięć zbiorowa i tożsamość kulturowa, tłum. S. Dyroff, R. Żytyniec. „Borussia. Kultura. Historia. Literatura”, 29, s. 11–18.
• Assmann, J. (2009). Kultura pamięci, tłum. A. Kryczyńska-Pham. W: M. Saryusz-Wolska (red.), Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka (s. 59–99). Kraków: Universitas.
• Augé, M. (1998). Formy zapomnienia, tłum. A. Turczyn. Kraków: Universitas.
• Bron, A., Thunborg, C. (2015). Biographical Interviewing: The Case of Non-Traditional Students in Higher Education. Los Angeles: SAGE Publications.
• Connerton, P. (2008). Seven Types of Forgetting. Memory Studies, 1(59), 59–71. Gensburger, S., Lefran, S. (2020). Beyond Memory. Can We Really Learn from the Past? Cham: Palgrave Macmillan.
• Górniewicz, J. (2016). Memoria Universitatis – pamięć uniwersytetu. Szkice humanistyczne. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Grant, C. (2015). The University of Vienna in the Eighteenth Century. Distance from Church, Appropriation by the State, Expansion. W: D. Schweizer, J. Rüdiger (red.), Sites of Knowledge. The University of Vienna and Its Buildings: A History 1365 – 2015 (s. 85–98). Wiedeń: V&r Academic.
• Halbwachs, M. (1968). La mémoire collective. Paris: Presses Universitaires de France. Hirszowicz, M., Neyman, E. (2001). Społeczne ramy niepamięci. Kultura i Społeczeństwo, 45(3–4), 23–48.
• Maćkowicz, J., Barragán Medero. F., Szarota Z. (2016). Kultura pokoju. Trójgłos edukacyjny. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
• Majchrzak-Ptak, K. (2020a). Przywracając pamięć miejscom. O badaniu i uczeniu się w działaniu w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Majchrzak-Ptak, K. (2021a). Semaphores in University Space(s). An (Auto)ethnographic Study. W: Z. Szarota, Z. Wojciechowska (red.), Learning Never Ends... Spaces of Adult Education. Central and Eastern European Perspectives. Warszawa: WUW, s. 224–233.
• Majchrzak-Ptak, K. (2021b). Semiofory w przestrzeniach Uniwersytetu Juliusza i Maksy- miliana w Würzburgu. Studium edukacyjne, Przegląd Badań Edukacyjnych/Educa- tional Studies Review, 34, s. 43–67.
• Malewski, M. (2010), Od nauczania do uczenia się. O paradygmatycznej zmianie w andra- gogice, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Mendel, M. (2018). Pamięć, ideologia, władza. Uczenie się zapominania. Forum Oświa- towe, 30, s. 25–36.
• Mendel, M., Theiss, W. (red.) (2019). Pamięć i miejsce. Pespektywa społeczno-edukacyjna. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
• Mühlberger, K. (1995). Die Universität Wien. Kurze Blicke auf eine lange Geschichte. Wiedeń: Holzhausen.
• Mühlberger, K. (1995). The Old University Quarter. The Mediaeval University. W: D. Schweizer, J. Rüdiger (red.), Sites of Knowledge. The University of Vienna and Its Buildings: A History 1365–2015 (s. 13–42). Wiedeń: V&r Academic.
• Pomian, K. (2006). Historia. Nauka wobec pamięci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Ricœur, P. (2003). Nadużycia pamięci naturalnej: pamięć powstrzymana, pamięć manipu- lowana, pamięć narzucona, tłum. W. Bańkowski. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 1–2, s. 41–54.
• Ricœur, P. (2012). Pamięć, historia, zapomnienie, tłum. J. Margański. Kraków: Univer- sitas.
• Szostkiewicz, A. (2024). Uczenie się kultury pokoju jako ważne zadanie edukacyjne. Przy- kład serbski. Przesłane do druku.
• Szacka, B. (1995). Pamięć społeczna. Znak, 480(5), s. 68–76.
• Szacka, B. (2001). Pamięć społeczna a identyfikacja narodowa. W: A. Jasińska-Kania (red.), Trudne sąsiedztwo. Z socjologii konfliktów narodowościowych (s. 30–49). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.
• Szacka, B. (2006). Czas przeszły, pamięć, mit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Szafraniec, K., Domalewski, J., Wasielewski, K., Szymborski, P., Wernerowicz, M. (2017).
• Zmiana warty. Młode pokolenia a transformacje we wschodniej Europie i Azji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Identifiers

DOI

10.12775/ED.2023.020