Nadciśnienie tętnicze w ujęciu neuropsychologicznym

• Authors: Witkowska Marta , Naumczyk Patrycja , Jodzio Krzysztof

Title variants

EN

Neuropsychology of hypertension

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Nadciśnienie tętnicze (hypertension, HTN) jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych przewlekłych problemów zdrowotnych wśród osób dorosłych w społeczeństwach uprzemysłowionych. Ponad 68 milionów ludzi na świecie ma zbyt wysokie ciśnienie krwi i jedynie 50% spośród nich znajduje się pod kontrolą lekarską. Na uwagę zasługuje obszerność literatury potwierdzająca wpływ czynników behawioralnych, psychologicznych i społecznych na częstość występowania i utrzymania choroby wieńcowej oraz nadciśnienia tętniczego. W ciągu minionych 50 lat szeroko zakrojone badania udokumentowały wpływ stresu i czynników dyspozycyjnych w etiologii obu chorób. Ponadto, coraz częściej podkreślane są te następstwa nadciśnienia tętniczego, które w sposób bezpośredni oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), a w konsekwencji na szeroko rozumiane funkcjonowanie poznawcze. Niestety przegląd obszernej literatury przedmiotu skłania do wniosku, że problemy neuropsychologiczne osób z HTN rozpatruje się często w nadmiernie wycinkowy sposób. Artykuły w głównej mierze koncentrują się na tradycyjnych aspektach psychosomatycznych choroby, takich jak emocje czy stres, a pomijają potencjalne konsekwencje poznawcze HTN. Funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego rozpatruje się wyłącznie na tle chorób naczyniowych mózgu. W rezultacie niedocenia się negatywnego wpływu HTN na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, a tym samym na przedwczesny proces starzenia się mózgu, którego wyrazem są naczyniowe ograniczenia poznawcze. Z tego powodu treść niniejszego artykułu koncentrując się przede wszystkim na współczesnych badaniach, podsumowuje bieżącą wiedzę na temat behawioralnych, psychologicznych i mózgowych korelatów chorób układu sercowo-naczyniowego, ze szczególnym uwzględnieniem nadciśnienia tętniczego.

EN

Hypertension (HTN) is one of the most prevalent chronic health problems among adults in industrialized societies. More than 68 million people worldwide have high blood pressure, and only 50% of them are under medical supervision. Noteworthy is voluminous literature confirming the impact of behavioral, psychological and social factors on the incidence and maintenance of coronary artery disease and hypertension. Over the past 50 years, extensive research has documented the impact of stress and dispositional factors in the etiology of those both diseases. The consequences of high blood pressure, which directly affect the central nervous system, and thus the cognitive functioning, are emphasized. Unfortunately, a comprehensive review of the literature leads to the conclusion that the neuropsychological problems of patients with HTN are insufficiently highlighted. Articles mainly focus on the traditional aspects of psychosomatic issues, such as emotions or stress, and ignore the potential cognitive consequences of HTN. The functioning of the central nervous system is considered in context of various cerebrovascular diseases. Consequently, the negative impact of the HTN on functioning of the central nervous system as well as premature ageing of the brain reflected by vascular cognitive impairment are underestimated. The content of this article focuses primarily on contemporary research. It also summarizes the current knowledge about the behavioral, psychological and brain correlates of dysfunctions of the cardiovascular system, with a particular emphasis on hypertension.

Keywords

EN

hypertension; psychology; brain; cognitive functioning

• Publisher: Interdyscyplinarne Centrum Genetyki Zachowania (ICGZ) Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Psychologia-Etologia-Genetyka
• Year: 2015
• Volume: 31
• Pages: 7-22

Contributors

author

Witkowska Marta

• Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Psychologii, Gdańsk, Poland

author

Naumczyk Patrycja

• Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Psychologii, Gdańsk, Poland

author

Jodzio Krzysztof

• Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Psychologii, Gdańsk, Poland