Termin kultura fizyczna z perspektywy socjolingwistycznej

• Authors: Murrmann Julia

Title variants

EN

The term of physical culture from a sociolinguistic perspective

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The present paper addresses the issues of etymology, history, meaning and range of the term “physical culture” as well as the contemporary use of the very name in different social contexts and in chosen languages covered by the analysis (Polish, English, German, French and Italian and sporadically other languages). The research findings evidence that we may have to do with a term threatened with extinction because, for a variety of reasons, the most comprehensive term for a holistic care and improvement of human health and capacity performance, all motor activities, sport, movement therapy, physical exercises and education tend to be replaced by ‘false’ synonyms and by hyponyms whose semantic field is included within that of hypernymic physical culture.

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań nad etymologią, historią, znaczeniem i zakresem terminu kultura fizyczna, a także jego współczesnym wykorzystaniem w różnych kontekstach społecznych i w wybranych językach objętych analizą (polski, angielski, niemiecki, francuski i włoski, sporadycznie inne języki). Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdza się, że owo najbardziej kompleksowe, najbardziej pojemne semantycznie, nadrzędne pojęcie na określenie wszelkich działań podejmowanych dla rozwoju psychofizycznego oraz w ramach troski o ciało i zdrowie jest stopniowo wypierane i zastępowane przez „fałszywe” synonimy i hiponimy.

Keywords

EN

physical culture; culture; sport; language; sociolinguistics

PL

kultura fizyczna; kultura; sport; język; socjolingwistyka

• Publisher: Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk
• Journal: Socjolingwistyka
• Year: 2017
• Issue: 31
• Pages: 71–97

Dates

published

2017

Contributors

author

Murrmann Julia

• Uniwersytet Warszawski, Warszawa

References

• Adams M. 2009: Mr. America: How Muscular Millionaire Bernarr Macfadden Transformed the Nation Through Sex, Salad, and the Ultimate Starvation Diet, New York: Harper Collins.
• Bale J. 2002: Imagined Olympians: Body Culture and Colonial Representation in Rwanda, Minneapolis: University of Minnesota Press.
• Bittner I. 1995: Kultura fizyczna jako sfera psychofizycznej aktywności człowieka. Studia teoretyczno-metodologiczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Demel M. 1974: Pojęcie kultury fizycznej, [w:] Krawczyk Z. (red.), Filozofia i socjologia kultury fizycznej. Wybór tekstów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 215–218.
• Eichberg H. 1998: Body Culture: Essays on Sport, Space and Identity, London: Routledge.
• Eichberg H., Hansen J. (red.) 1989: Körperkulturen und Identität. Versuche einer alternativen Aufmerksamkeit, Münster: Lit Verlag (Association Internationale d’Anthropologie Corporelle).
• Engels D. 1985: The Length of Eratosthenes’ Stade, American Journal of Philology 106(3), 298–311.
• Ernst R. 1991: Weakness is a Crime: The Life of Bernarr Macfadden, Syracuse (NY): Syracuse University Press.
• Gaj J., Hądzelek K. 1991: Dzieje kultury fizycznej w Polsce w XIX i XX wieku. Koncepcje, uwarunkowania i efekty instytucjonalnej działalności, Poznań: AWF.
• Godlewski P. 2005: „Kultura fizyczna” — termin i system na usługach marksistowskiej ideologii, [w:] Dziubiński Z. (red.), Sport jako kulturowa rzeczywistość, Warszawa: Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, 520–527.
• Golka M. 2008: Socjologia kultury, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Griffith M.R. 2000: Apostles of Abstinence: Fasting and Masculinity during the Progressive Era, American Quarterly 52(4), 599–636.
• Grössing S. 1993: Bewegungskultur und Bewegungserziehung, Schorndorf: Hofmann.
• Haag H., Mess F., Haag G. 2012: Dictionary. Sport — Physical Education — Sport Science, Berlin: Logos Verlag.
• Heinemann K. 1998: Einführung in die Soziologie des Sports (Sport und Sportunterricht), Schorndorf: Hofmann.
• Herder J.G. 1962: Myśli o filozofii dziejów, tłum. J. Gałecki, wstęp E. Adler, t. 1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Jaczynowski L. 2000: System nauk o kulturze fizycznej (próba uporządkowania), Zagadnienia Naukoznawstwa 1, 25–43.
• Jankowski K.W. 2011: Państwo, polityka i kultura fizyczna, [w:] Dziubiński Z., Krawczyk Z. (red.), Socjologia kultury fizycznej, Warszawa: AWF, 284–297.
• Jaworski Z. 1977: Propedeutyka kultury zdrowotnej i fizycznej w systemie edukacji. Zarys przyszłościowego modelu, Warszawa: AWF.
• Jaworski Z. 2009: Transformacja pojęć: od higieny do kultury zdrowotnej, Zdrowie — Kultura Zdrowotna — Edukacja IV, 109–122.
• Jaworski Z. 2010: Imperium Sportu — refleksje niedokończone, Lider 11, 6–8.
• Kłoskowska A. 1981: Socjologia kultury, Warszawa: PWN.
• Korsgaard O. 1982: Kampen om kroppen. Dansk idræts historie gennem 200 år, Copenhagen: Gyldendal.
• Kosiewicz J. 2004: Filozoficzne aspekty kultury fizycznej i sportu, Wrocław: Wydawnictwo BK.
• Krawczyk Z. 1982: Kształtowanie się teorii kultury fizycznej, Kultura Fizyczna 10–12, 2–6.
• Krawczyk Z. 1983: O kulturze fizycznej. Studia i szkice, Warszawa: Wydawnictwo AWF.
• Krawczyk Z. 1997: Kultura fizyczna, [w:] Krawczyk Z. (red.), Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Kultura Fizyczna, sport, Warszawa: Instytut Kultury, 11–12.
• Krawczyk Z. 2011: Powstanie i rozwój socjologii kultury fizycznej, [w:] Dziubiński Z., Krawczyk Z. (red.), Socjologia kultury fizycznej, Warszawa: AWF, 19–37.
• Lipoński W. 2004: Rochwist i palant. Studium etnologiczne dawnych polskich sportów i gier ruchowych na tle tradycji europejskiej, Poznań: AWF.
• Lipoński W. 2014: Najdawniejsze tradycje i przemiany języka sportu w Europie, [w:] Dziubiński Z., Rymarczyk P. (red.), Kultura fizyczna a zmiana społeczna, Warszawa: Akademia Wychowania Fizycznego im. Józefa Piłsudskiego, Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej, 313–327.
• Mauss M. 1973: Techniques of the Body (Les techniques du corps), Economy and Society 2, 70–88.
• Mrozek D.J. 1987: The Scientific Quest for Physical Culture and the Persistent Appeal of Quackery, Journal of Sport History 14(1), 76–82.
• Nielsen N.K. 1993: Krop og oplysning. Om kropskultur i Danmark 1780–1900, Odense: Odense Universitetsforlag.
• Pawłucki A. 2015: Nauki o kulturze fizycznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Piątkowska M. 2006: Rozumienie pojęcia kultura fizyczna na świecie, Kultura Fizyczna 9–12, 83–86.
• Ragazzini G. 2002: Dizionario dello sport inglese-italiano italiano-inglese, Bologna: Zanichelli.
• Sironen E. 1995: Urheilun aika ja paikka, Jyväskylä: LIKES.
• Szymański L. 2004: Kultura fizyczna i turystyka w Polsce Ludowej 1944–1989, Wrocław: Studia i Monografie AWF we Wrocławiu 74.
• Todd J. 1987: Bernarr Macfadden: Reformer of Feminine Form, Journal of Sport History 14(1), 61–75.
• Urniaż J. 2015: Kultura fizyczna jako przedmiot naukowego poznania, Rozprawy Naukowe Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie 48, 17–24.
• Vestergård Madsen B. 2003: Oplysning i bevægelse. Kultur, krop og demokrati i den folkelige gymnastik, Århus: Klim.
• Wedemeyer-Kolwe B. 2004: „Der neue Mensch“. Körperkultur im Kaiserreich und in der Weimarer Republik, Würzburg: Königshausen & Neumann.
• Weiss O. 1999: Einführung in die Sportsoziologie, Wien: WUV-Universitätsverlag.
• Wharton J.C. 1982: Crusaders for Fitness: The History of American Health Reformers, Princeton NJ: University Press Princeton.
• Wohl A. 1974: Kultura fizyczna i jej specyfika, [w:] Krawczyk Z. (red.), Filozofia i socjologia kultury fizycznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 219–221.
• Wood C. 2003: Bernarr Macfadden: A Study in Success, Whitefish (MT): Kessinger Publishing LLC.

Identifiers

DOI

10.17651/SOCJOLING.31.5