Multi-Aspect Analysis of Flint Materials from Suchodółka, Site 3, the Świętokrzyskie Voivodeship

• Authors: Grużdź Witold , Pyżewicz Katarzyna , Migal Witold , Przeździecki Michał

Title variants

PL

WIELOASPEKTOWA ANALIZA MATERIAŁÓW KRZEMIENNYCH ZE STANOWISKA SUCHODÓŁKA 3, WOJ. ŚWIĘTOKRZYSKIE

• Languages of publication: EN PL

Abstracts

PL

W artykule podjęto próbę scharakteryzowania schyłkowopaleolityczej technologii wiórowej, której elementy odnotowano na stanowisku Suchodółka 3 (woj. świętokrzyskie). zabytki poddane szczegółowej analizie pochodziły z pracowni krzemieniarskiej, w której wytwarzano półsurowiec wiórowy pozyskany z rdzeni dwupiętowych. W wyniku przeprowadzonych badań ukazane zostały poszczególne etapy rdzeniowania; podjęto także próbę identyfikacji technik debitażu, które zastosowano do rozszczepiania poszczególnych brył. W celu scharakteryzowania procesu redukcji rdzeni posłużono się metodą składanek, która umożliwiła zaobserwowanie poszczególnych stadiów produkcji oraz potwierdziła zwarty charakter zespołu. W wyniku podjętych badań stwierdzono m.in. znaczną ilość odpadów produkcyjnych, związanych zarówno z wczesnymi etapami formowania obłupni i produktów będących efektem odnawiania i świeżenia pięt, a także z korygowaniem kształtu odłupni. Ponadto, w celu identyfikacji sposobów obróbki posłużono się analizami eksperymentalnymi i mikroskopowymi. Przeprowadzone doświadczenia polegały na odtworzeniu zaobserwowanych w składankach sekwencji przy zastosowaniu narzędzi z surowców mineralnych (tłuki z piaskowca) i organicznych (pośredniki z poroża). Porównując serie produktów debitażu eksperymentalnego i oryginalnego, wykorzystano analizy mikroskopowe. Na podstawie badań porównawczych stwierdzono, że sposobem, którym posłużono się podczas obróbki brył krzemiennych na stanowisku w Suchodółce, była najprawdopodobniej technika uderzenia bezpośredniego tłukiem kamiennym. W efekcie tych prac można było również skonfrontować pozyskane dane z tezami przedstawionymi w literaturze przedmiotu. Wnioski z przeprowadzonych badań dobrze korespondują z danymi pozyskanymi na podstawie innych zespołów związanych z kręgiem kultur z liściakami, które to analizowano za pomocą metody składanek. Stosunkowo duży udział wiórów nie poddanych użytkowaniu, zarejestrowanych w Suchodółce, jak i na pozostałych schyłkowo-plejstoceńskich stanowiskach, skłania do interpretacji, że półsurowiec wiórowy zapewne poddawany był przez wytwórców selekcji związanej z preferowaniem określonych parametrów morfologicznych. Na podstawie analizy nielicznie odnotowanych w pracowni krzemieniarskiej narzędzi można przypuszczać, że głównym celem produkcji było uzyskanie relatywnie dużych, prostych i regularnych wiórów o ostrym wierzchołku. Półsurowiec ten, niekiedy nazywany „preferencyjnym”, zwykle przeznaczany był - jak się wydaje - do dalszego użytkowania poza miejscem jego pro¬dukcji. Większość badaczy skłania się ku interpretacji, według której opisany wyżej typ wiórów przekształcano w liściaki pełniące funkcję grotów strzał. Podczas badań zwrócono uwagę, że sposób zastosowania okazów spełniających opisane kryteria morfologiczne mógł zależeć od wielu czynników. W analizowanym zespole odnotowano wyłącznie jedną formę wykonaną z wióra „preferencyjnego”, którą przekształcono w rylec klinowy. Jest to sytuacja odmienna niż w przypadku pozostałych narzędzi wiórowych, wykonanych z półsurowca właściwego dla zaawansowanego debitażu wiórowego, jednak będącego jednocześnie odpadem w badanych składankach.

• Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
• Journal: Światowit
• Year: 2012
• Volume: Tom IX (L), fasc. B
• Pages: 245-258

Contributors

author

Grużdź Witold

author

Pyżewicz Katarzyna

author

Migal Witold

author

Przeździecki Michał

References

• ATAMAN K., 1989, A Functional Study of the Upsilon Blade Tools from Hayaz Hoyuk, “Anatolica” 16,197-207.
• BYRNE L., OLLE A., VERGES J.M., 2006 Under the Hammer: Residues Resulting from Production and Microwear on Experimental Stone Tools, “Archaeometry” 48/4, 549-564.
• DZIEWANOWSKI M., 2006 flint Assemblage Dręstwo 37. A Preliminary Analysis of Predetermined swiderian Debitage, (in:) A. Wiśniewski, T. Płonka, J. Burdukiewicz (eds.), the stone: technique and technology, Wrocław, 149-166.
• FIEDORCZUKJ., 2006, final Paleolithic camp organization as seen from the Perspective ofLithic Artifacts Refitting, Warszawa.
• GINTER B., 1974, Wydobywanie, przetwórstwo i dystrybucja surowców i wyrobów krzemiennych w schyłkowym paleolicie północnej części europy środkowej, “Przegląd Archeologiczny” 22, 5-122.
• GINTER B., KOZŁOWSKI J.K., 1975, technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu i mezolitu, Kraków.
• IBANEZ J.J. ET AL., 1990, J.J. Ibańez, J.E. Gonzales, M.A. Laguera, C. Gutierrez, Knapping traces: their characteristics According to the Hammerstone and the technique Used, (in:) R. Seronie-Vivien, M. Lenoir (eds.), Le silex de sa genese a l'outil. Actes du Ve Colloque Internationalsur le Silex, 1987, Cahiers du Quaternaire 17, 547-553.
• INIZAN M.L., ROCHE H., TIXIERJ., 1992 technology of Knapped Stone, Meudon.
• KEELEY L.H. 1980, Experimental Determination of Stone TOOI Uses. A Microwear Analysis, Chicago.
• MERY S. ET AL., 2007, S. Mery, P. Anderson, M.-L. Inizan, M. Lechevallier, J. Pelegrin, A Pottery Workshop with flint tools on Blades Knapped with Copper at Nausharo (Indus Civilisation, ca. 2500 BC), “Journal of Archaeological Science” 34, 1098-1116.
• MIGAL W., 2007, On Preferential Points of the final Paleolithic in the Central European Lowland, (in:) M. Kobusiewicz, J. Kabaciński (eds.), Studies in the final Paleolithic Settlement of the Great European Plain, 185-200.
• PELEGRIN J., 2000, Les techniques de debitage laminaire au tardiglaciaire: criteres de diagnose et quelques reflexions, (in:) T. Valentin, P. Bodu, M. Christensen (eds.), L'Europe centrale et septentrionale au tardiglaciaire. Confronta¬tion des modeles regionaux depeuplement, Actes de la table-ronde de Nemours, mai 1997, APRAIF. Memoire du Musee de Prehistoire d’lle-de-France 7, Nemours, 73-86.
• PRZEŹDZIECKI M., 2002 Schyłkowopaleolityczna pracownia krzemieniarska z wykopu „Jabłoń”, na stanowisku Wołkusz 5, gm. Lipsk n/Biebrzą, woj. podlaskie, w świetle metody składanek, Warszawa (M.A. typescript in IA UW).
• SCHILD R., 1969 Próba ustalenia list form związanych z procesem przygotowania obłupni i rdzeniowaniem w cyklu mazowszańskim, (in:) R. Jamka (ed.), III Sympozjum paleolityczne, vol. 2: Dyskusja, Kraków, 3-15.
• SCHILD R., 1975 Późny paleolit, (in:) W. Chmielewski, W. Hensel (eds.), Prahistoria ziem polskich, vol. I: Paleolit i mezolit, Wrocław - Warszawa - Kraków - Gdańsk, 159-338.
• SZYMCZAK K., 2000 late Glacial in Poland - Culture Differentiation, (in:) T. valentin, P. Bodu, M. Christensen (eds.), L’Europe centrale et septentrionale au Tardiglaciaire. Confrontation des modeles regionaux de peuplement, Actes de la table-ronde de Nemours, mai 1997, APRAIF. Memoire du Musee de Prehistoire d’lle-de-France 7, Nemours, 273-286.
• VAUGHAN P.C., 1985 Use-Wear Analysis of Flaked stone tools, Tucson.
• WILKE P.J., QUINTERO L.A., 1994, naviform core-and-Blade technology: Assemblage character as determined by Replicative experiments, (in:) G. Gebel, S.K. Kozłowski (eds.), neolithic chipped stone Industries of the fertile crescent, Berlin, 33-60.