Zarys dziejów Newelskich w Wodyniach

• Authors: Kamecka Anna

Title variants

EN

Outline of the family Newelski in Wodynie

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Ród Newelskich herbu Korczak osiedlił się w Wodyniach pod koniec XIX wieku. Toteż od tego czasu aż do reformy rolnej, dane było im tam żyć, współtworząc historię trzem pokoleniom. Historiografię rodu przypomina przedstawicielka familii - Pani Katarzyna Markiewicz z domu Newelska. Zgromadziła ona bogate archiwum rodzinne, składające się z różnorakich dokumentów. Wśród archiwaliów na szczególną uwagę zasługują akta osobowe, urzędowe, sądowe, gospodarcze. Wreszcie listy i mnóstwo zdjęć. Warto również wspomnieć o zachowanych renomowanych meblach oraz przedmiotach użytkowanych niegdyś przez pradziadów Pani Katarzyny. W skład majątku Newelskich wchodził drewniany dworek, gorzelnia, staw rybny oraz kompleks leśny. Ród ten szczególny nacisk kładł na rozwój przemysłu gorzelnianego oraz uprawę roli. Niestety reforma rolna, w 1944 roku odebrała im wszystko co kochali. Zabrano im 271, 75 gruntów ornych oraz 488, 03 ha całkowitej powierzchni. Rodzina została pozbawiona dachu nad głową oraz egzystencji. Zaraz po wojnie wygnano ją z dworu. Od tego czasu towarzyszyły jej nieustanne uwięzienia, procesy sądowe i tym podobnym szykany. Do Wodyń nigdy nie wróciła, bo nie było do czego wracać. Dworek związany z dziejami rodu Newelskich, nie przetrwał burzliwych powojennych czasów. Jak do tej pory nie pojawiły się żadne fakty, które w jakikolwiek sposób pomogłyby ustalić, co rzeczywiście wydarzyło się we dworze, podczas okupacji. Jego minione dzieje wciąż pozostają owiane mgłą tajemnicy.

EN

The dynasty of Newelsky ,of Korczak crest, settled in Wodynie at the end of the XIX century. Up until the agricultural reform, the Newelsky family lived there, creating the history of three generations.The historiography of the dynasty is being told by the main representative of the family-Mrs Katarzyna Markiewicz, nee Newelska. She has acquired a very impressive number of family archives, consisting of various documents. Among those archives, the special attention should be paid to personal, offcial, juridical and agricultural files. Also, worth mentioning is the furniture and everyday objects used by the ancestors of Mrs Katarzyna.The fortune of the Newelsky family consisted of the wooden manor house, distillery, fish pond and the woodland. The dynasty paid special attention to the growth of the distillery industry and farming. Sadly, the agricultural reform in 1944 took everything, what they loved, away from them: 271,75 of the arable land was taken away, as well as 488,03 hectares of the land. The family had lost the roof over their heads and was left with no means of living. Just after the war, they were thrown out of the manor. From that time on, various members of the family experienced imprisonment, court proceedings, and all the other misfortunes. Mrs Katarzyna has never returned to Wodynie, there was nothing to go back to. The manor house connected with the Newelsky family had not withstood the difficult postwar times. Up until now, there is no evidence that could have helped to establish what had really happened in the house, under the occupation. It’s history still remains a mistery.

Keywords

PL

Newelski rodzina dobra wodyńskie historia

EN

Newelski Family domain of Wodynie history

• Publisher: Towarzystwo Nauki i Kultury Libra
• Journal: Radzyński Rocznik Humanistyczny
• Year: 2017
• Volume: 15
• Pages: 199-210

Dates

published

2017-09-08

Contributors

author

Kamecka Anna

• Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Humanistyczny

References

• Beaulieu, P.L., Nowe społeczeństwa Anglo-Saksońskie, t. I, Warszawa 1901.
• Bujno-Arctowa A., Nauka życia w przykładach, cz. II. Warszawa 1912.
• Chojnacki A., Wodynie i okolice przełomu XVIII i XIX wieku, Siedlce 2014.
• Czesław Pietrasik Cz., Ku chwale Ojczyzny, Siedlce 2012.
• Doroszuk W., Społeczeństwo Podlasia w przygotowaniach do wojny obronnej 1939 [w:] Kuźnia Młodych Historyków, tom I, Siedlce 2004.
• Gajowniczek Z.T., Historia miast prawobrzeżnej części ziemi czerskiej, Latowicz 1999.
• Golik D i in., Żołnierze wyklęci – Antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 roku, Warszawa 2013.
• Kalendarz świata 1915, red. S. Krzywoszewski, Warszawa 1915 .
• Kosobudzki P., Przez druty, kraty i kajdany. Wspomnienia partyzanckie NSZ, b.m.w.
• Newelski J.W., W obozach sowieckich [w:] Partyzanckie wspomnienia, relacje oraz dokumenty żołnierzy AK ze Stoczka Łukowskiego i okolic, Stoczek Łukowski 1996.
• Niesiecki K., Herbarz Polski, t. 6, Lipsk 1841.
• Mazowsze i Podlasie w ogniu 1944-1956. Powiat Siedlce w pierwszej dekadzie rządów komunistycznych, red. K. Krajewski, T. Łabuszewski, Warszawa 2011.
• Welik G., Działalność ziemian guberni siedleckiej w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim [w:] Na ścieżkach mazowieckiej i podlaskiej kultury, red. T. Skoczek, Warszawa 2014.