Fizykalistyczny panpsychizm

• Authors: STRAWSON Galen

Title variants

EN

Physicalist Panpsychism

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W najogólniejszym sformułowaniu panpsychizm to pogląd, który głosi, że wszystko jest umysłem lub świadomością. Mimo że stanowisko to ma długą tradycję i staje się coraz popularniejsze we współczesnej debacie, wciąż ma ono wielu przeciwników. Celem tego artykułu jest dowiedzenie, że panpsychizm stanowi najlepsze metafizyczne wyjaśnienie natury tego, co stanowi ostateczne tworzywo rzeczywistości. Jest to zarazem odmiana fizykalizmu, zgodnie z którą doświadczenie (doświadczeniowość) jest budulcem wszystkich konkretnie istniejących przedmiotów.

EN

Rougly speaking, panpsychism is the view, that everything is mind or have consciousness. Although the view has a long and venerable tradition, and becomes more and more popular in the contemporary debate, it still has many opponents. The aim of this article is to prove that panpsychism is the best metaphysical account of the nature of the ultimate stuff of reality. At the same time, it is a kind of physicalism, according to which experience (experientiality) is the fundamental stuff of all concrete objects.

Keywords

PL

panpsychizm; fizykalizm; materializm; filozofia umysłu

EN

panpsychism; physicalism; materialism; philosophy of mind

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2018
• Volume: 66
• Issue: 1
• Pages: 181-205

Dates

published

2018-03-26

Contributors

author

STRAWSON Galen

translator

Jarocki Jacek

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

References

• Block, Ned. 1978. „Troubles With Functionalism”. Minnesota Studies in the Philosophy of Science 9: 261-325.
• Cavendish, Margaret. 1664. Philosophical Letters: Or, Modest Reflections Upon Some Opinions in Natural Philosophy. London: b.w.
• Chalmers, David. 2015. „Panpsychism and Panprotopsychism”. W: Consciousness in the Physical World: Perspectives on Russellian Monism. Red.
• Torin Alter i Yujin Nagasawa, 246-276. New York: Oxford University Press.
• Clarke, Desmond. 2003. Descartes’s Theory of Mind. Cambridge: Cambridge University Press.
• Eddington, Arthur. 1934. Nowe oblicze natury: światopogląd fizyki współczesnej. Tłum. Alek­san­der Wundheiler. Warszawa: Mathesis Polska.
• Frauenstädt, Julius. 1840. Studien und Kritiken zur Theologie und Philosophie. Berlin: Verlag der Voss’schen Buchhandlung.
• Freeman, Anthony, red. 2006. Consciousness and Its Place in Nature. Thorverton: Imprint Aca­demic.
• Goff, Philip. 2017. „Panpsychism”. W: The Blackwell Companion to Consciousness. Second Edition. Red. Susan Schneider i Max Velmans, 106–24. Oxford: Wiley Blackwell.
• Hanson, Norwood. 1962. „The Dematerialization of Matter”. Philosophy of Science 29 (1): 27–38.
• Hawking, Stephen. 1990. Krótka historia czasu od wielkiego wybuchu do czarnych dziur. Tłum. Piotr Amsterdamski. Warszawa: Alfa.
• Heisenberg, Werner. 1965. Fizyka a filozofia. Tłum. Stefan Amsterdamski. Warszawa: Pań–stwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Hume, David. 2005. Traktat o naturze ludzkiej. Tłum. Czesław Znamierowski. Warszawa: Ale­theia.
• James, William. 2002. Psychologia: kurs skrócony. Tłum. Michał Zagrodzki. Warszawa: Wy­daw­nictwo Naukowe PWN.
• Kant, Immanuel. 1967. Letter to Marcus Herz, February 21, 1772. W: Immanuel Kant, Philosophical Correspondence 1759–1799, 70-5. Tłum. Arnulf Zweig. Chicago: Univer­sity of Chicago Press.
• Kant, Immanuel. 2001. Krytyka czystego rozumu. Tłum. Roman Ingarden. Kęty: Antyk.
• Kartezjusz. 2001a. Medytacje o pierwszej filozofii. W: Kartezjusz. Medytacje o pierwszej filo­zofii. Zarzuty uczonych mężów i odpowiedzi autora. Rozmowa z Burmanem. Tłum. Kazi­mierz i Maria Ajdukiewiczowie, 29–102. Kęty: Antyk.
• Kartezjusz. 2001b. Rozmowa z Burmanem. W: Kartezjusz. Medytacje o pierwszej filozofii. Zarzuty uczonych mężów i odpowiedzi autora. Rozmowa z Burmanem. Tłum. Kazimierz i Maria Ajdukiewiczowie, 441–488. Kęty: Antyk.
• Lewis, David. 1999. „New Work for a Theory of Universals”. W: David Lewis. Papers in Meta­physics and Epistemology, 8–55. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lewis, David. 2008. „Redukcja umysłu”. Tłum. Marcin Iwanicki. W: Analityczna metafizyka umy­słu. Najnowsze kontrowersje. Red. Marcin Miłkowski i Robert Poczobut, 191–222. Warszawa: IFiS PAN.
• Lewis, Peter. 2016. Quantum Ontology: A Guide to the Metaphysics of Quantum Mechanics. Ox­ford: Oxford University Press.
• Livio, Mario. 2005. The Equation That Couldn’t Be Solved: How Mathematical Genius Dis­­covered the Language of Symmetry. New York: Simon & Schuster.
• Nagel, Thomas. 1997. „Panpsychizm”. W: Thomas Nagel. Pytania ostateczne, Tłum. Adam Romaniuk, 221–36. Warszawa: Aletheia.
• Nietzsche, Friedrich. 1999. Nachgelassene Fragmente 1882–1884. Berlin: de Gruyter.
• Nietzsche, Friedrich. 2003. Nietzsche: Writings from the Late Notebooks. Tłum. Kate Sturge. Cambridge: Cambridge University Press.
• Poincaré, Henri. 1908. Nauka i hipoteza. Tłum. Maksymilia Horowitz. Warszawa: Jakób Mort­kowicz.
• Quine, Willard Van. 1969. „Dwa dogmaty empiryzmu”. W: Willard Van Quine. Z punktu widzenia logiki. Tłum. Barbara Stanosz, 35–70. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Nau­kowe.
• Ramsey, Frank. 1990. „Universals”. W: Frank Ramsey. Philosophical Papers, 8–30. Cambridge: Cambridge University Press.
• Riehl, Alois. 1894. The Principles of the Critical Philosophy: Introduction to the Theory of Science and Metaphysics. Tłum. Arthur Fairbanks. London: Kegan Paul, Trench, Trübner & Co.
• Rozemond, Marleen. 1998. Descartes’s Dualism. Oxford: Oxford University Press.
• Russell, Bertrand. 1927. The Analysis of Matter. London: Kegan Paul, Trench and Trübner.
• Russell, Bertrand. 1956. „Mind and Matter”. W: Bertrand Russell. Portraits from Memory, 145–165. London: George Allen & Unwin.
• Russell, Bertrand. 1958. Wstęp do filozofii matematyki. Tłum. Czesław Znamierowski. War­sza­wa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Russell, Bertrand. 2011. Badania dotyczące znaczenia i prawdy. Tłum. Jan Wawrzyniak. Kra­ków: WAM.
• Schneider, Susan. 2010. „Why Property Dualists Must Reject Substance Physicalism”. Philo­sophical Studies 157 (1): 61–76.
• Strawson, Galen. 1994. Mental Reality. Cambridge, MA: MIT Press.
• Strawson, Galen. 2003. „Real Materialism”. W: Chomsky and His Critics. Red. Louise M. An­thony i Norbert Hornstein, 49–88. Oxford: Wiley Blackwell.
• Strawson, Galen. 2006. „Realistic Monism: Why Physicalism Entails Panpsychism”. Journal of Consciousness Studies 13 (10–11): 3-31.
• Strawson, Galen. 2008. „The Identity of the Categorical and the Dispositional”. „Analysis” 68 (4): 271-282. DOI: 10.1111/j.1467-8284.2008.00753.x.
• Strawson, Galen. 2015. „The Consciousness Myth”. Times Literary Supplement 5839 (27 lutego): 14–15.
• Strawson, Galen. 2017. „Descartes’s Mind”. W: Descartes and Cartesianism: Essays in Honour of Desmond Clarke. Red. Stephen Gaukroger i Catherine
• Wilson, 57–78. Oxford: Oxford University Press.
• Stubenberg, Leopold. 2014. „Neutral Monism”. W: The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Red. Edward N. Zalta. Dostęp 11.09.2017 http://plato.stanford.edu/archives/fall2014/entries/ neutral‐monism/.
• Whitehead, Alfred North. 1929. Process and Reality: An Essay in Cosmology. New York: Free Press.

Identifiers

DOI

10.18290/rf.2018.66.1-11