Ochrona małżeństwa i rodziny w prawie polskim oraz prawie wewnętrznym kościołów chrześcijańskich

• Authors: Anna Tunia

Title variants

EN

Protection of Marriage and Family in Polish Law and Internal Laws of Christian Churches

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Problematyka dotycząca ochrony małżeństwa i rodziny stanowi przedmiot zainteresowania zarówno państwa jak i związków wyznaniowych. Celem artykułu jest ukazanie zakresu tej ochrony w prawie polskim oraz porównanie go z ochroną tych instrukcji w prawie wewnętrznym wybranych kościołów chrześcijańskich Przepisy prawa polskiego zawierają szeroki zakres instrumentów mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa tych instytucji. W odniesieniu do małżeństwa są to głównie normy, które dotyczą ochrony jego trwałości. Za takie zaś uznać można: określone przesłanki rozwodu, unieważnienia małżeństwa oraz ustalenia jego nieistnienia, tryb postępowania rozwodowego przewidujący instytucję mediacji oraz zawieszenia postępowania, w razie pojawienia się widoków na utrzymanie pożycia małżeńskiego, jak też instytucję separacji małżeńskiej. Instrumentami ochrony rodziny są z kolei określone przepisy prawa rodzinnego, podatkowego, ubezpieczeniowego, procesowego (karnego, cywilnego, administracyjnego) oraz przepisy o pomocy społecznej i przeciwdziałaniu patologiom (narkomanii, alkoholizmowi oraz przemocy w rodzinie). Przepisy te mają na celu zabezpieczenie podstawowych potrzeb rodziny oraz zapewnienia jej pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych lub kryzysowych. Ponadto w niejednokrotnym przypadku przewidują one możliwość współpracy organów władzy publicznej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w zakresie zagwarantowania podstawowych praw rodzinie. Z kolei przepisy prawa wewnętrznego związków wyznaniowych odnoszą się przede wszystkim do ochrony małżeństwa, poprzez zachowanie jego nierozerwalności, natomiast do ochrony rodziny prawo powszechne kościołów chrześcijańskich nie odnosi się w sposób bezpośredni. Gwarantowana jest ona jednak w normach prawa partykularnego.

EN

The problem of protection of marriage and family attracts particular attention both of the state and religious associations. The article demonstrates the scope of this protection in Polish law and juxtaposes it with the protection of these institutions offered by internal laws of selected Christian churches. Polish rules and regulations furnish a broad range of instruments safeguarding these institutions. As far as marriage is concerned, these are primarily norms governing the protection of its durability. These are: specific grounds for divorce, nullification of marriage and determination of its invalidation, divorce proceedings allowing for conciliation, in case conjugal life is likely to be sustained, as well as the institution of separation. The instruments of family protection are: specific provisions of family law, tax law, insurance law, rules of procedure (civil, penal, administrative) and regulations on social assistance and prevention of social pathologies (drug addiction, alcohol addiction and domestic violence). These regulations are intended to safeguard basic family needs and pro vide assistance in emergency or crisis circumstances. Furthermore, oftentimes they provide for cooperation between public authorities, churches and religious associations in securing most fundamental family rights. On the other hand, internal regulations of religious associations protect the conjugal bond by securing its indissolubility; however, when it comes to family protection, the universal law of Christian churches fails to govern it directly. Still, it is guaranteed by the norms of particular laws.

Keywords

PL

prawo kanoniczne; rozwód; Kościół katolicki; prawo wyznaniowe; związek wyznaniowy; Konkordat

EN

Concordat; religious freedom; religious organizations; churches and other religious denominations

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
• Journal: Studia z Prawa Wyznaniowego
• Year: 2010
• Volume: 13
• Pages: 97-116

Contributors

author

Anna Tunia

• Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin

References

• Adamowicz L., Wprowadzenie do prawa o sakramentach świętych według Kodeksu Prawa Kanonicznego oraz Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich, Lublin 1999.
• Bielecki M., Ewolucja wolności religijnej dziecka w Polsce w latach 1989-2009, w: Prawo wyznaniowe w Polsce (1989-2009). Analizy – dyskusje – postulaty, red. D. Walencik, Katowice – Bielsko-Biała 2009.
• Bielecki M., Godność dziecka jako przesłanka korzystania z prawa do wolności religijnej, w: Dziecko. Studium interdyscyplinarne, red. E. Słowińska, E. Szczurko, T. Guz, P. Marzec, Lublin 2008.
• Dobrowolski M., Status prawny rodziny w świetle nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sejmowy” 1999, nr 4.
• Funkcje publiczne związków wyznaniowych. Materiały III Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny, 16-18 maja 2006 r.), red. A. Mezglewski, Lublin 2007.
• Garlicki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2002.
• Góralski W., Małżeństwo, w: Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r., red. P. Hemperek, W. Góralski, F. Przytuła, J. Bakalarz, Lublin 1986.
• Góralski W., Wstęp do prawa wyznaniowego, Płock 2003.
• Grzybowski S., Prawo rodzinne. Zarys wykładu, Warszawa 1980.
• Hrycuniak S., Prawosławne pojmowanie małżeństwa, Białystok 1994.
• Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, Warszawa 2005.
• Krukowski J., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2006.
• Małżeństwo i rodzina w prawie kanonicznym, polskim i międzynarodowym. Księga pamiątkowa dedykowana ks. prof. Ryszardowi Sztychmilerowi, red. T. Płoski, J. Krzywkowska, Olsztyn 2008.
• Meyendorff J., Małżeństwo w Prawosławiu. Liturgia, teologia, życie, Lublin 1995.
• Winiarz J., Gajda J., Prawo rodzinne, Warszawa 1999.
• Mezglewski A., Tunia A., Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego, Warszawa 2007.
• Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2008.
• Ochrona funkcji prokreacyjnej rodziny. Materiały z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej zorganizowanej przez Stowarzyszenie Kanonistów Polskich, Kurię Diecezjalną w Sandomierzu i Wydział Nauk Prawnych Towarzystwa Naukowego KUL, red. A. Dzięga, J. Krukowski, M. Sitarz, Sandomierz 2006.
• Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2010.
• Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal, P. Stanisz, Lublin 2003.
• Pawluk T., Prawo kanoniczne według Kodeksu Jana Pawła II, t. 13: Prawo małżeńskie, Olsztyn 1984.
• Sitarz M., Słownik Prawa Kanonicznego, Warszawa 2004.
• Smyczyński T., Ochrona rodziny w Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1994, z. 2.
• Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze. Analiza i wykładnia, Warszawa 2001.
• Smyczyński T., Rodzina i prawo rodzinne w świetle nowej Konstytucji, „Państwo i Prawo” 1997, z. 11-12.