Monologowa forma reportażowa Swietłany Aleksijewicz. Reprezentacja bliskiego Innego w Czasach secondhand

• Authors: Horodecka Magdalena

Title variants

EN

Monologue in Literary Journalism by Swietlana Aleksijewicz. Representation of Close Other in Second-hand Time

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

This article proposes an analysis of the Soviet people’ image in Second-hand Time by Svetlana Alexievich. It discusses the category of the “close Other” (Czapliński). Particular attention is paid to the role of the aesthetics of spontaneity (Czermińska). The techniques of narrative polyphony (Bachtin) were also described. The article proposes the hypothesis, that the motivation of this model of narrative is strenghtening the characters’ point of view. Simultaneously the reporter appears as involved in the process of transformation of witnesses’ consciousness. Reportage thus seems to be a genre which is not only reproducing the story, but also has the performative power. One of its aspects is the psychotherapeutic function of the textual and metatextual communication. The image of the Other in the text thus appears as an identity in the process, which can be seen as a an antiorientalistic strategy of the narrator.

Keywords

EN

Alexievich Svetlana; literary journalism; homo sovieticus; polyphonic narration

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Zagadnienia Rodzajów Literackich
• Year: 2017
• Volume: 60
• Issue: 2 (122)
• Pages: 127-142

Dates

published

2017

Contributors

author

Horodecka Magdalena

• Katedra Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej, Instytut Filologii Polskiej Wydział Filologiczny Uniwersytetu Gdańskiego

References

• Adamowicz Aleksander, Bryl Janka, Koleśnik Włodzimierz (1978), Ja ze spalonej wsi…: świadectwa ocalonych, przeł. M. J. Kononowicz, J. Litwiniuk, Pax, Warszawa.
• Aleksijewicz Swietłana (2001), Urzeczeni śmiercią, Świat Książki, Warszawa.
• Aleksijewicz Swietłana (2010), Wojna nie ma w sobie nic z kobiety, Czarne, Wołowiec.
• Aleksijewicz Swietłana (2012), Czarnobylska modlitwa, Czarne, Wołowiec.
• Aleksijewicz Swietłana (2013), Ostatni świadkowie. Utwory solowe na głos dziecięcy, Czarne, Wołowiec.
• Aleksijewicz Swietłana (2014), wywiad dla Radia Svaboda, http://www.svaboda.org/a/27295914.html [dostęp: 10.12.2016].
• Aleksijewicz Swietłana (2015a), Cynkowi chłopcy, Czarne, Wołowiec.
• Aleksijewicz Swietłana (2015b), Czasy secondhand. Koniec czerwonego człowieka, Czarne, Wołowiec.
• Aleksijewicz Swietłana (2015c), mowa noblowska, https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/2015/
• presentation-speech.html [dostęp: 16.12.2016].
• Aleksijewicz Swietłana (2015d), Trudno być człowiekiem, ze Swietłaną Aleksijewicz rozmawia Wacław Radziwinowicz, „Książki”, dodatek do „Gazety Wyborczej”, nr 4(19).
• Bachtin Michaił (2009), Polifoniczna powieść Dostojewskiego (zarys problemu) [w:] Ja-Inny. Wokół Bachtina. Antologia, tom 1, red. D. Ulicka, Universitas, Kraków.
• Benech Sophie (2015), An Opera With a Chorus, trans. A. Kaplan, „The Nation”, 14.12.
• Bernatowicz Joanna (2014), The Solitary Voice, “New Eastern Europe”, October 2014 r., https://www.neweasterneurope.eu [dostęp: 15.06.2016].
• Białoszewski Miron (1971), Pamiętnik z powstania warszawskiego, PIW, Warszawa.
• Bieńczyk Marek (2015), Jak real zjada książki, „Książki”, dodatek do „Gazety Wyborczej, nr 4, grudzień.
• Czapliński Przemysław (2008), Kłopoty z nowoczesnością [w:] „Życie jest z przenikania…”. Szkice o twórczości Ryszarda Kapuścińskiego, oprac. B. Wróblewski, PIW, Warszawa.
• Czermińska Małgorzata (1976), Opowiedzieć powstanie, opowiedzieć zniszczenie (o „Pamiętniku” Mirona Białoszewskiego) [w:] Literatura wobec wojny i okupacji. Z dziejów form artystycznych w literaturze polskiej, red. M. Głowiński, J. Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Czermińska Małgorzata (2003), „Punkt widzenia” jako kategoria antropologiczna i narracyjna w prozie niefikcjonalnej, „Teksty Drugie”, nr 2–3.
• Filipkowski Piotr (2010), Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
• Franfort-Nachmias Chava, Nachmias Davis (2001), Metody badawcze w naukach społecznych, przeł. E. Hornowska, Zysk i S-ka, Poznań.
• Frank Manfred (2002), Podmiotowość i indywidualność [w:] Świadomość siebie i poznanie siebie, przeł. Z. Zwoliński, Terminus Akademia, Warszawa.
• Frus Phyllis (1994), The Politics and Poetics of Journalistic Narrative. The Timely and Timeless, Cambridge UP, Cambridge.
• Gessen Masha (2015), The Memory Keeper. The Oral Histories of Russia’s New Nobel Laureate, “New Yorker”, 26 October.
• Głowiński Michał (1963), Narracja jako monolog wypowiedziany [w:] Z teorii i historii literatury, red. K. Budzyk, Ossolineum,Wrocław.
• Hejmej Andrzej (2003), Stereotyp(y) muzyki w literaturze, „Przestrzenie Teorii” nr 2.
• Hejmej Andrzej (2013), Komparatystyka. Studia literackie — studia kulturowe, Universitas, Kraków.
• Heller Michał (1989), Maszyna i śrubki. Jak hartował się człowiek sowiecki, Wydawnictwo Pomost, Warszawa.
• Horodecka Magdalena (2010), Zbieranie głosów. Sztuka opowiadania Ryszarda Kapuścińskiego, słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Jaspers Karl (1990), Filozofia egzystencji. Wybór pism, przeł. D. Lachowska, A. Wołkowicz, PIW, Warszawa.
• Jeziorska-Haładyj Joanna (2013), Kto mówi w reportażu [w:] Tekstowe wykładniki fikcji. Na przykładzie reportażu i powieści autobiograficznej, IBL PAN, Fundacja Akademia Humanistyczna, Warszawa.
• Kapuściński Ryszard (1978), Cesarz, Czytelnik, Warszawa.
• Kapuściński Ryszard (1993), Imperium, Czytelnik, Warszawa.
• Kąkolewski Krzysztof (1983), Wokół estetyki faktu [w:] Genologia polska. Wybór tekstów, oprac. E. Miodońska-Brooks, PWN, Warszawa.
• Lejeune Philippe (2001), Pakt autobiograficzny, przeł. A. Labuda [w:] tegoż, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, red. R. Lubas-Bartoszyńska, Universitas, Kraków.
• Luszniewicz Andrzej (1979), Metody wnioskowania statystycznego, PWE, Warszawa.
• Mach Anna (2016), Świadkowie świadectw. Postpamięć Zagłady w polskiej literaturze najnowszej, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, Warszawa-Toruń.
• Miller Mark, (2011), Polifoniczna powieść reportażowa, „Studia Medioznawcze” nr 2(45).
• Nycz Ryszard (2012), Poetyka doświadczenia. Teoria-nowoczesność-literatura, IBL PAN, Warszawa.
• Nycz Ryszard (2015), Inny jak ja (Trzy i pół glosy do aktualnego teoretycznie i praktycznie problemu) [w:] „Teksty Drugie”, nr 6.
• Pronkewycz Ołeksandr (2016), „Sowiecka nostalgia” o nowy rosyjski imperializm w kontekście teorii pokoleń [w:] Posttotalitarny syndrom pokoleniowy w literaturach Europy Środkowej, Wschodniej i Południowej końca XX-początku XXI wieku w świetle studiów postkolonialnych, Biblioteka Porównań, Poznań.
• Rosner Katarzyna (2003), Narracja, tożsamość, czas, Universitas, Kraków.
• Suchanek Lucjan (1999), Homo sovieticus-świetlana przyszłość — gnijący Zachód. Pisarstwo Aleksandra Zinowiewa, Wydawnictwo UJ, Kraków.
• Tischner Józef (1992), Etyka solidarności oraz Homo sovieticus, Znak, Kraków.
• Waldstein Maxim (2002), Observing Imperium: A Postcolonial Reading of Ryszard Kapuściński’s Account of Soviet and Post-Soviet Russia, „Social Identities”, no 3.
• Wańkowicz Melchior (1965), Prosto od krowy, Iskry, Warszawa.
• Wańkowicz Melchior (1973), Wańkowicz krzepi. Z Melchiorem Wańkowiczem rozmawia Krzysztof Kąkolewski, Czytelnik, Warszawa.
• Wójcińska Agnieszka (2015), Perspektywa mrówki. Rozmowy z reporterami świata, Czarne, Wołowiec.
• Wołoszynow Walentin (2009), Słowo w życiu i słowo w poezji. Przyczynek do zagadnień poetyki socjologicznej, przeł. A. Pomorski [w:] Ja-Inny. Wokół Bachtina. Antologia, red. D. Ulicka, tom 1, Kraków.
• Żak Elżbieta (2015), A Writer of the Common People, „New Easter Europe”, no 1.

Identifiers

ISSN

0084-4446