Edukacja religijna w poszukiwaniu odpowiedzi na egzystencjalne pytania człowieka

• Authors: Marek Zbigniew

Title variants

EN

Religious Education in the Search for Answers to Existential Human Questions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Człowiek na różne sposoby usiłuje dotrzeć do satysfakcjonujących go odpowiedzi na pytania o to, skąd pochodzi, ku czemu zmierza, jaki jest cel i sens jego życia. Pytania te zazwyczaj nazywamy pytaniami egzystencjalnymi. Doświadczenie pokazuje, że rozum człowieka w konfrontacji z tymi pytaniami dochodzi do granicy, której nie jest w stanie przekroczyć. Doświadczania te powodują, że człowiek zwraca się ku „siłom” istniejącym poza nim, w tym także do religii. Sytuacja ta wyzwala pytanie, w jakiej mierze jest ona w stanie uzupełnić ludzką niewiedzę. Przy poszukiwaniu odpowiedzi na tego rodzaju pytania zwrócimy uwagę na związki zachodzące pomiędzy religią i edukacją, wkład religii w ludzkie poznanie i edukację. Refleksja nad zachodzącymi między nimi związkami pokazuje, że religia – poprawnie rozumiana – dostarcza człowiekowi nowej wiedzy o ludzkiej egzystencji w kontekście związków łączących go z Bogiem. Oznacza to, że jedynie ona objaśnia ten zakres ludzkiego życia, którego nie jest w stanie wytłumaczyć przy pomocy dociekań rozum. W tych też kontekstach winniśmy szukać i formułować odpowiedź na pytanie o to, czy religia jest dla edukacji pomocą, partnerem służącym dobru i rozwojowi osoby czy raczej zagrożeniem.

EN

There are various ways in which man tries to reach a satisfactory answer to his questions about where he comes from, what he is aiming at, what the purpose and meaning of his life is. These questions are usually called existential questions. Experience shows that human reason in confrontation with these questions comes to a limit that it cannot cross. These experiences make man turn to the “forces” that exist outside of him, including religion. This situation raises the question of the extent to which religion can complement human ignorance. When looking for answers to these kinds of questions, we will look at the relationship between religion and education, the contribution of religion to human cognition and education. Reflection on these relationships shows that religion, correctly understood, provides man with a new knowledge of human existence in the context of his union with God. This means that only religion explains the sphere of human life that cannot be explained by rational reasoning alone. It is in these contexts that we should seek and formulate an answer to the question whether religion is an aid for education, a partner leading to the good and the development of a person, or rather a threat.

Keywords

PL

edukacja; edukacja religijna; religia; poznanie; poznanie religijne

EN

education; religious education; religion; cognition; religious cognition

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Paedagogia Christiana
• Year: 2017
• Volume: 2/40
• Pages: 11-32

Contributors

author

Marek Zbigniew

• Akademia Ignatianum

References

• Ablewicz, Krystyna. „(Nie)obecność ducha w wychowaniu człowieka. Z filozofii kultury Bogdana Nawroczyńskiego”. Horyzonty Wychowania 6 (2007): 57–79.
• Bagrowicz, Jerzy. Towarzyszyć wzrastaniu. Z dyskusji o metodach i środkach edukacji religijnej młodzieży. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2006.
• Brezinka, Wolfang. Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych. Kraków: WAM, 2005.
• Buckley, Michael J. Ateizm w sporze z religią. Kraków: WAM, 2009.
• Chmielewski, Marek. „Duchowość”. W: Leksykon duchowości katolickiej, red. Marek Chmielewski, 226–232. Kraków: Wydawnictwo M, 2002.
• Cichosz, Wojciech. Pedagogia wiary we współczesnej szkole katolickiej. Warszawa: TYPO 2, 2010.
• Claussen, Johann H. Zurück zur Religion. Warum wir vom Christentum nicht loskommen. München: Pantheon Verlag, 2006.
• König, Franz, Jacob Kremer. „Chrześcijaństwo”. W: Leksykon religii, red. Hans Waldenfels, 59–67. Warszawa: Verbinum, 1997.
• Fleming, David L. Czym jest duchowość ignacjańska? Kraków: WAM, 2013.
• Gałkowski, Stanisław. Długomyślność. Wprowadzenie do filozofii wychowania. Kraków: Akademia Ignatianum, WAM, 2016.
• Griffith, James L., Melissa E. Griffith. Odkrywanie duchowości w psychoterapii. Kraków: WAM, 2008.
• Gutek, Gerald L. Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2003.
• Horowski, Jarosław. Wychowanie moralne według pedagogiki neotomistycznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2015.
• Kawalec, Piotr. „Poznanie”. W: Encyklopedia katolicka, t. XVI, red. Edward Gigilewicz, 157–159. Lublin: TN KUL, 2012.
• Körtner, Urlich H. J. Wiederkehr der Religion? Das Christentum zwischen neuer Spiritualität und Gottvergessenheit. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus, 2006.
• Krysztofik, Janusz, Anna Walulik. „Edukacja religijna i jej miejsce w ponowoczesności. Współczesne ujęcie edukacji religijnej”. Studia Katechetyczne 12 (2016): 35–50.
• Kunowski, Stefan. Podstawy współczesnej pedagogiki. Łódź: Wydawnictwo Salezjańskie, 1981.
• Kunstmann, Joachim. Rückkehr der Religion. Glaube, Gott und Kirche neu verstehen. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus, 2010.
• Kwieciński, Zbigniew. Socjopatologia edukacji. Olecko: Mazurska Wszechnica Nauczycielska, 1995.
• Ladaria, Luis F. Wprowadzenie do antropologii teologicznej. Kraków: WAM, 2002.
• Liszka, Piotr. „Personalizm”. W: Leksykon pedagogiki religii, red. Cyprian Rogowski, 571–576. Warszawa: Verbinum, 2007.
• Lombaerts, Hermann. „Edukacja z perspektywy europejskiej”. Horyzonty Wychowania 2 (2002): 165–179.
• Łapińska, Regina, Maria Żebrowska. „Wiek dorastania”. W: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, red. Maria Żebrowska. Warszawa: PWN, 1986.
• Marek, Zbigniew. Pedagogika towarzyszenia. Perspektywa tradycji ignacjańskiej. Kraków: Akademia Ignatianum, 2017.
• Marek, Zbigniew. Podstawy i założenia katechetyki fundamentalnej. Kraków: WSFP „Ignatianum”, WAM, 2007.
• Marek, Zbigniew. Podstawy wychowania moralnego. Kraków: WSF-P „Ignatianum”, WAM, 2005.
• Marek, Zbigniew. Religia pomoc czy zagrożenie dla edukacji? Kraków: WAM, 2014.
• Marszałek, Lidia. Duchowość dziecka. Znaczenia – perspektywy – konteksty w pedagogice przedszkolnej. Warszawa: Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego, 2013.
• Meurer, Thomas. „Duchowość jako zamiennik religii? Wyprawy w mgliste pogranicze religii i duchowości”. Keryks 10 (2011): 147–159.
• Michalski, Jarosław. Edukacja i religia jako źródło rozwoju egzystencjalno-kognitywnego. Studium hermeneutyczno-krytyczne. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2004.
• Milerski, Bogusław. Religia a szkoła. Status edukacji religijnej w szkole w ujęciu ewangelickim. Warszawa: Chrześcijańska Akademia Teologiczna, 1998.
• Murawski, Roman. „Dorastający. Założenia podręczników dla katechezy i ucznia, klasa I, zeszyt I”. W: Jestem świadkiem Chrystusa w Kościele. Podręcznik metodyczny do religii dla I klasy liceum i technikum, 23–48. Kraków: WAM, 2002.
• Murawski, Roman. „Problematyka wieku dorastania”. W: Teoretyczne założenia katechezy młodzieżowej, red. Roman Murawski, 23–48. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 1989.
• Okoń, Wincenty. Słownik pedagogiczny. Warszawa: PWN, 1981.
• Orth, Stefan. „Was heißt glauben?“. Herder Korrespondenz 8 (2013): 380–381.
• Paciorek, Antoni. „Objawienie”. W: Leksykon pedagogiki religii, red. Cyprian Rogowski, 466–471. Warszawa: Verbinum, 2007.
• Rahner, Karl, Herbert Vorgrimler. „Chrześcijaństwo”. W: Mały słownik teologiczny, 56–60. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1987.
• Rusecki, Marian. „Poznanie w teologii”. W: Encyklopedia katolicka, t. XVI, red. Edward Gigilewicz, 159–160. Lublin: TN KUL, 2012.
• Rusecki, Mieczysław. „Wychowanie religijne w rodzinie”. W: Religijno-moralny wymiar rozwoju i wychowania, red. Alina Rynio, Katarzyna Braun, Anna Lendzion, Danuta Opozda, 299–335. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
• Sakowicz, Eugeniusz. Religioznawstwo. Lublin: Polihymnia, 2009.
• Schulz, Roman. Wykłady z pedagogiki ogólnej. T. II: O integralną wizję człowieka i jego rozwoju. Toruń: Wydawnictwo UMK, 2007.
• Surzykiewicz, Janusz. „Religia, religijność i duchowość jako zasoby osobowe i kapitał społeczny w pedagogice społecznej/pracy socjalnej”. Pedagogika Społeczna 1 (2015): 23–71.
• Śnieżyński, Marian. Sztuka dialogu. Teoretyczne założenia a szkolna i akademicka rzeczywistość. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, 2008.
• Tomasik, Piotr. Religia w dialogu z edukacją. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2004.
• Tułowiecki, Dariusz. Bez Boga, Kościoła i zasad? Kraków: Wydawnictwo Petrus, 2012.
• Waldenfels, Hans. O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele dzisiaj. Teologia fundamentalna w kontekście czasów obecnych. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1993.
• Walulik, Anna. Moderacyjne i synergiczne kształtowanie dorosłości. Kraków: WSFP „Ignatianum”, WAM, 2011.
• Wiseman, James. Historia duchowości chrześcijańskiej. Wybrane zagadnienia. Kraków: WAM, 2009.
• Witek, Stanisław. „Duchowość religijna”. W: Encyklopedia katolicka, t. IV, red. Romuald Łukaszyk i in., 330–334. Lublin: TN KUL, 1989.
• Zarzycki, Stanisław T. „Buddyzm”. W: Leksykon duchowości katolickiej, red. Marek Chmielewski, 99–107. Kraków: Wydawnictwo M: 2002.
• Zdybicka, Zofia. „Transcendentne odniesienie człowieka”. W: Wychowanie personalistyczne. Wybór tekstów, red. Franciszek Adamski, 68–88. Kraków: WAM, 2005.
• Zięba, Stanisław. „Człowiek. 2. Pochodzenie”. W: Leksykon pedagogiki religii, red. Cyprian Rogowski, 93–99. Warszawa: Verbinum, 2007.
• Zulehner, Paul M. „Religia jako mega trend”. Keryks 1 (2003): 21–35.
• Zuziak, Władysław. Aksjologia Louisa Lavelle`a wobec ponowoczesnego kryzysu wartości. Kraków: WAM, 2012.

Identifiers

DOI

10.12775/PCh.2017.023