Pedagogika opiekuńcza a pedagogika rodziny w teorii, metodyce i praktyce. Razem czy osobno? Stan i perspektywy rozwoju

• Authors: Grażyna Grajewska

Title variants

EN

Pedagogy of Caring and Pedagogy of Family in Theory, Methodology and Practice. Together or not? Condition and Development Perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem podjętej refleksji jest uzupełnienie wiedzy o związkach zachodzących między pedagogiką opiekuńczą a pedagogiką rodziny, a także pomiędzy ich metodykami i praktyką. Sformułowano następujące problemy badawcze: Czy i jakie związki zachodzą między pedagogiką opiekuńczą a pedagogiką rodziny? Jaki jest stan naukowy tych subdyscyplin, biorąc pod uwagę lata 2008-2018 oraz perspektywy rozwoju? Realizacja celu jest ujęta w procesie wywodu, na który składa się wprowadzenie w zagadnienie, ukazanie rozumienia zaprezentowanych treści, a także związków zachodzących między pedagogiką opiekuńczą i pedagogiką rodziny. Ukazano specyfikę ich uprawiania, rozumienia kategorii treściowych, rozwijania, a także formy kształcenia w uczelniach wyższych w Polsce. Należy eksplorować podjęty temat i zaplanować dalsze badania naukowe. Pedagogika opiekuńcza i pedagogika rodziny mają wspólny obszar zainteresowań. Badacze mogą więc i powinni współpracować ze sobą i wykorzystywać nowe wyniki.

EN

The aim of the research is to complete the knowledge of relations between pedagogy of caring and pedagogy of family, and theirs methodologies and practices. Comparative analyses refer to years 2008-2018 and future development perspectives. The following research issues have been formulated: do the relations between pedagogy of caring and pedagogy of family exist, and if they do, what are they? What is the scientific condition of the analyzed subdisciplines, regarding years 2008-2018 and development perspectives? The reflection is a study of the literature. The aim of the article is fulfilled in the process of argumentation, which consists of: the introduction of the issue and the presentation of its understanding. Next the relations between pedagogy of caring and pedagogy of family are presented. The presented analysis indicates the scientific achievements collected in years 2008-2018 in both of the pedagogy subdyscyplines. The paper presents specifics of their practices, understanding – contents categories, development and forms of academic education in Poland. Furtherer exploration of the undertaken topic is needed, as well as a corresponding research. Pedagogy of caring and pedagogy of family share the field of interests. Consequently researchers can and should cooperate and utilize shared research results.

Keywords

PL

pedagogika opiekuńcza; pedagogika rodziny; metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej; metodyka pracy z rodziną

EN

care and education methods; pedagogy of caring; pedagogy of family; working with family methods

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Pedagogiczne
• Year: 2018
• Volume: 10(46)
• Issue: 4
• Pages: 37-54

Contributors

author

Grażyna Grajewska

• Wydział Pedagogiki, Psychologii i Socjologii, Uniwersytet Zielonogórski

References

• Pedagogika Rodziny. Family Pedagogy. Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, http://pedagogika-rodziny.spoleczna.pl/index.php/o-nas/o-kwartalniku [dostęp: 5.05.2018].
• Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, http://www.aps.edu.pl/uczelnia/wydawnictwo/czasopisma/pro blemy-opiekuńczo-wychowawcze/o-czasopiśmie/ [dostęp: 5.05.2018].
• Studia Nad Rodziną. Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, http://www.snr. wsr.uksw.edu.pl/ [dostęp: 2.05.2018].
• Wychowanie w Rodzinie. Family Upbringing. Uniwersytet Wrocławski, http://wwr.uni.wroc.pl/en. [dostęp: 9.05.2018].
• Albański, L., Gola, S. (red.) (2013). Wybrane zagadnienia z pedagogiki opiekuńczej. Jelenia Góra: Wydawnictwo KPSW.
• Apanel, D. (red.) (2009). Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne. Kraków: OW Impuls.
• Badora, S. (2013). Człowiek jako istota opiekująca się. Szkice pedagogiczne. Tarnobrzeg: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
• Badora, S. (2015). Wprowadzenie. W: S. Badora, B. Zięba-Kołodziej (red.) (2015). Pedagogika opiekuńcza. Perspektywy myślenia o rodzinie (s. 9-12). Warszawa: Difin.
• Badora, S. (2017). Pedagogika opiekuńcza – jej rozwój i aktualne problemy (pedagogika opiekuńcza – nauka o opiece i wsparciu). W: Cz. Kustra, M. Fopka-Kowalczyk i A. Bandura (red.), Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej (s. 67-85). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Badora, S., Róg, A., Zięba-Kołodziej, B. (red.) (2014). Pedagogika opiekuńcza. W poszukiwaniu rozwiązań teoretycznych i praktycznych. Tarnobrzeg: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej.
• Badora, S., Zięba-Kołodziej, B. (red.) (2015). Pedagogika opiekuńcza. Perspektywy myślenia o rodzinie. Warszawa: Difin.
• Biernat, T., Przeperski, J. (2015). Zintegrowane wsparcie rodziny w środowisku lokalnym: centrum dla rodzin. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Brągiel, J., Górnicka, B. (red.) (2017). Rodzicielstwo w różnych fazach rozwoju rodziny. Opole: Wydawnictwo UO.
• Cudak, H. (2012). Rola kultury pedagogicznej rodziców w eliminowaniu dysfunkcji rodziny. Pedagogika Rodziny, 2(3), 15-22.
• Danilewicz, W. (2011). Tożsamość rodzinna „ponad granicami” w świetle koncepcji transnarodowej przestrzeni społecznej. Pogranicze. Studia Społeczne, 17, 30-42.
• Dąbrowski, Z. (2006a). Pedagogika opiekuńcza w zarysie (t. 1). Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Dąbrowski, Z. (2006b). Pedagogika opiekuńcza. W: B. Śliwerski (red.), Pedagogika (t. 3, s. 253-277). Gdańsk: GWP.
• Dąbrowski, Z. (2006c). Pedagogika opiekuńcza w zarysie (t. 2). Olsztyn: Wydawnictwo UWM.
• Gajewska, G. (1997). Problemy – dylematy wynikające z teorii potrzeb dla teorii i praktyki opieki nad dzieckiem. Zielona Góra: WSP.
• Gajewska, G. (2016). Transmisja domu w pieczy zastępczej. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 10, 3-11.
• Gajewska, G., Turska, E. (2011). Teoretyczno-metodyczne aspekty opieki i wychowania w świetlicy: scenariusze spotkań, programy (t. 12). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G. (2008). Pedagogika opiekuńcza w Polsce po 2000 roku. W wybranych aspektach analizy. W: E. Jundziłł, R. Pawłowska (red.), Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość (s. 475-490). Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• Gajewska, G. (2009a). Wsparcie dziecka w rozwoju. Konteksty opieki i edukacji. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Gajewska, G. (2009b). Pedagogika opiekuńcza. Elementy metodyki. Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G. (2011). Kształtowanie się tożsamości zielonogórskiej pedagogiki opiekuńczej. W: G. Miłkowska, M. Furmanek (red.), Kształtowanie się tożsamości zielonogórskiej pedagogiki (1971-2011) (s. 79-86). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Gajewska, G. (2012). Wybrane elementy ogólnej metodyki współpracy wychowawców, pedagogów, opiekunów z rodziną. W: G. Gajewska, J. Gajewska, Współpraca z rodzicami. Wskazówki, programy, scenariusze spotkań (t. 1, s. 8-42). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G. (2017). Teoretyczne podstawy działalności opiekuńczo-wychowawczej, czyli o meandrach naukowych opracowanych w Polsce koncepcji oraz ich umiędzynaradawiania i rozwoju w rozstrzygnięciu odpowiedzi na pytanie: Czy opieka i wsparcie mogą być zadaniem całożyciowym. W: Cz. Kustra, M. Fopka-Kowalczyk i A. Bandura (red.), Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej (s. 85-94). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Gajewska, G., Gajewska, J. (2012). Współpraca z rodzicami. Wskazówki, programy, scenariusze spotkań (t. 1). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G., Szczęsna, A., Doliński, A. (2008). Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania. Scenariusze zajęć wychowawczych (t. 2). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G., Szczęsna, A., Doliński, A. (2008). Teoretyczno-metodyczne aspekty wychowania młodzieży a warsztat pedagoga. Scenariusze zajęć wychowawczych (t. 3). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G., Szczęsna, A., Doliński, A. (2008). Teoretyczne i metodyczne aspekty kalendarza wychowawcy. Scenariusze zajęć wychowawczych (t. 5). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G., Szczęsna, A., Rewińska, E. (2008). Teoretyczno-metodyczne podstawy warsztatu wychowawcy kolonii. Scenariusze zajęć wychowawczych. Programy kolonii, półkolonii, obozów, biwaków (t. 10). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Gajewska, G., Szczęsna, A., Turska, E. (2009). Teoretyczno-metodyczne podstawy opieki i wychowania w internacie i bursie szkolnej. Scenariusze spotkań wychowawczych z młodzieżą (t.11). Zielona Góra: PEKW Gaja.
• Górnicka, B. (2014). Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej – wybrane zagadnienia. Podręcznik akademicki. Opole: Wydawnictwo UO.
• Janke, A.W. (red.) (2003). Pedagogika rodziny na progu XXI wieku. Rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Jezioranski, M., Opozda, D., Rynio, A. (2012). Rodzina przestrzenią rozwoju osoby. Perspektywa pedagogiczna. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
• Jundziłł, E., Pawłowska, R. (red.) (2008). Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia.
• Jurczyk, E., Gandecka, E. (red.) (2015). Trajektorie więzi rodziny współczesnej (t.11). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Kawula, S. (1998). Wstęp. W: S. Kawula, J. Brągiel, A.W. Janke, Pedagogika rodziny. Obszar i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kawula, S. (2006). Pedagogika społeczna. Dokonania – aktualność – perspektywy. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kawula, S., Brągiel, J., Janke, A.W. (1998). Pedagogika rodziny. Obszar i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kawula, S., Brągiel, J., Janke, A.W. (2014). Pedagogika rodziny. Obszar i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kustra, Cz., Fopka-Kowalczyk, M., Bandura, A. (red.) (2017). Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Liberska, H., Janicka, I. (red.) (2014). Psychologia rodziny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ładyżyński, A. (red.) (2012). Pedagogika rodziny – in statu nascendi czy uznana subdyscyplina? Wrocław: OW ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
• Ładyżyński, A., Piotrowska, M., Kasprzak, M. (red.) (2017). Dom rodzinny w doświadczeniu (auto)biograficznym. Wrocław: Instytut Pedagogiki UWr.
• Maciaszkowa, J. (1993). Pedagogika opiekuńcza. W: W. Pomykało (red.). Encyklopedia pedagogiczna (s. 552-558). Warszawa: Wydawnictwo Innowacja.
• Marczewski, M., Gawrych, R., Opozda, D., Sakowicz, T., Solak, A. (red.) (2016). Pedagogika rodziny. Podejście systemowe, t. 1: Familiologia. Gdańsk: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
• Marczewski, M., Gawrych, R., Opozda, D., Sakowicz, T., Skrzydlewski, P. (red.) 2017). Pedagogika rodziny. Podejście systemowe, t. 2: Wychowanie rodzinne. Gdańsk: Wyższa Szkoła Społeczno-Ekonomiczna.
• Miłkowska, G., Nowicka, A., Wawryk, L. (red.) (2017). Teoretyczne i praktyczne wymiary przemocy w rodzinie. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Muszyńska, E. (2012). Miejsce opieki we współczesnej pedagogice. Rocznik Lubuski, 38(2), 91-104.
• Okoń, W. (1987). Słownik pedagogiczny. Warszawa: PWN.
• Opozda, D. (2012). Rozwój wiedzy w pedagogice rodziny w kontekście wybranych problemów metodologicznych pedagogiki. W: A. Ładyżyński (red.), Pedagogika rodziny – in statu nascendi czy uznana subdyscyplina? (s. 63-85). Wrocław: OW ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe.
• Opozda, D. (2014). Interdyscyplinarność i intradyscyplinarność w pedagogice rodziny. Paedagogia Christiana, 2(34),169-182.
• Pietruszka, L. (red.) (2016). Opieka, wychowanie, wsparcie. Współczesne wyzwania dla teorii i praktyki pedagogicznej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Pilch, T. (red.) (2005). Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
• Pyrzyk, I. (2017). Pedagogika opiekuńcza – geneza, rozwój, tożsamość (czyli jej miejsce, a raczej jego brak w ramach współczesnej pedagogiki polskiej). W: Cz. Kustra, M. Fopka-Kowalczyk i A. Bandura (red.), Opieka i wsparcie jako zadanie całożyciowe. Studia z pedagogiki opiekuńczej (s. 41-66). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Radziewicz-Winnicki, A. (2008). Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności. Warszawa: WAiP.
• Radziewicz-Winnicki, A. (2014). Żywiołowość otaczającej spółczesności a szansa na homeostazę społeczną. Studia, szkice i refleksje socjopedagogiczne. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Ratajczak, Ł. (2016). Ojcostwo w doświadczeniach niepełnoletnich chłopców. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Szczepańska, M. (red.) (2015). Praca opiekuńczo-wychowawcza, t. 1: Kontekst teoretyczny. Gdynia: Akademia Marynarki Wojennej.
• Szlendak, T. (2012). Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Turska, E. (2013). Indywidualne i społeczne wymiary tożsamości przyszłych pedagogów. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza UZ.
• Tyszka, Z. (1998). Socjologia rodziny a pedagogika rodziny. Przedmiot badań – możliwości współdziałania badawczego. Rocznik Pedagogiki Rodziny, 1.
• Wilk, J. (2016). Pedagogika rodziny. Zagadnienia wybrane. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Winiarski, M. (2017). W kręgu pedagogiki społecznej. Studia – szkice – refleksje. Łódź: Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk.
• Winiarski, M. (2005). Pedagogika opiekuńcza. W: T. Pilch (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (t. 4, s. 173-179). Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Identifiers

DOI

10.18290/rped.2018.10.4-4