Dakini – zasada żeńska w buddyzmie tybetańskim

• Authors: Szuppe Paweł

Title variants

EN

Dakini – Feminine Principle in Tibetan Buddhism

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia jeden z ważniejszych aspektów duchowości buddyzmu tybetańskiego. Jest nim dakini, zasada żeńska wykraczająca poza tradycyjnie pojmowane kategorie płci. Tekst omawia kilka zagadnień związanych z tą problematyką. Prezentuje wpierw rozumienie zasady żeńskiej w buddyzmie tybetańskim. Następnie próbuje określić istotę dakini i ukazać jej manifestacje. Analizuje również symbolikę, którą ona wyraża. Wymienia także rodzaje dakini oraz charakteryzuje język, jakim posługuje się ona podczas przekazywania tantrycznych nauk.

EN

The article presents an aspect of Tibetan Buddhism spirituality, which is considered as an important one. Namely it is dakini, a female principle that goes beyond traditionally conceived gender categories. The author discusses several issues related to this subject. First, he presents the understanding of the female principle in Tibetan Buddhism. Then, he tries to determine the essence of dakini and shows its manifestations. The author also analyses the symbolism it expresses. He also mentions the types of dakini and characterizes the language used when communicating tantric teachings.

Keywords

PL

dakini; buddyzm tybetański; lamaizm; duchowość; symbolika religijna

EN

dakini; Tibetan Buddhism; Lamaism; spirituality; religious symbolism

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 129-143

Dates

published

2022-12-31

Contributors

author

Szuppe Paweł

References

• Allione T., 2011, Kobiety mądrości: tajemne życie Maczig Labdron i innych Tybetanek, tłum. Smagacz H., Wydawnictwo A, Kraków.
• Allione T., 1990a, Mandala Pięciu Dakiń, w: Rozkwitający kwiat lotosu.
• Energia żeńska w praktyce duchowej, tłum. Sieradzan J., Kraków, s. 37-38.
• Allione T., 1990b, Mądrość Dakini, w: Rozkwitający kwiat lotosu. Energia żeńska w praktyce duchowej, tłum. Sieradzan J., Kraków, s. 33-36.
• Banek K., 2007, Buddyzm, w: Banek K., Słownik wiedzy o religiach, Bielsko-Biała, s. 131-135.
• Dakini (hasło), 1997, w: Trzeciak P. (red.), Encyklopedia mądrości Wschodu, Warszawski Dom Wydawniczy, Warszawa, s. 73.
• Chogyam T., 2016, Urodzony w Tybecie, tłum. Zdziemborska A. i Grabiak-Pasiok J., REBIS, Poznań.
• Dalton J.P., 2004, Dākinī, w: Buswell R.E. (red.), Encyclopedia of Buddhism, t. 1, Macmillan, New York, s. 192.
• Giaco T., 2002, Świat buddyzmu tybetańskiego. Zarys filozofii i praktyki, tłum. Jakubczak K., REBIS, Kraków.
• Grela J., 2011, Koncepcja i rola bóstw w buddyzmie tybetańskim, Politeja, nr 4, s. 135-146.
• Guenther H., 1987, Buddhism. Buddhism in Tibet, w: Eliade M. (red.), The Encyclopedia of Religion, t. 2, New York-London, s. 406-414.
• Haas M., 2015, Moc Dakini. Dwanaście niezwykłych kobiet, kształtujących przekaz buddyzmu tybetańskiego na Zachodzie, tłum. Grodek S., Wydawnictwo Mani Books, Poznań.
• Hall N., 1980, The Moon and the Virgin, Harper Collins Publishers, New York.
• Jinpa G.T., 2015, Świat buddyzmu tybetańskiego, tłum. Zdziemborska A. i Grabiak-Pasiok J., Wydawnictwo REBIS, Poznań.
• Kalmus M., 2011, Symbolika śmierci w sztuce i rytuałach buddyzmu tybetańskiego, Politeja, nr 4, s. 155-168.
• Kosior K., 2010, Padmasambhawa, w: Gigilewicz E. (red.), Encyklopedia katolicka, t. 14, TN KUL, Lublin, kol. 1103-1104.
• Lewandowska-Michalska K., 2008, Kobieta w buddyzmie wadżrajany, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
• Lewandowska-Michalska K., 2005, Kobieta w sztuce buddyzmu tantrycznego, Toruńskie Studia o Sztuce Orientu, t. 2, s. 193-204.
• Majewicz A.F., 2004, Lamaizm, w: Ziemann E. i in. (red.), Encyklopedia katolicka, t. 10, Lublin, kol. 414-415.
• Powers J., 2008, Wprowadzenie do buddyzmu tybetańskiego, wyd. 3, Wydawnictwo A, Kraków.
• Rinpocze Kh., 2005, Podstawy buddyzmu tybetańskiego, tłum. Grabiak J., REBIS, Poznań.
• Simmer-Brown J., 2014, Gorący oddech dakïnï. Żeńska zasada w buddyzmie tybetańskim, tłum. Bury D., Wydawnictwo Rogaty Budda, Opole 2014.
• Tucci G., 1980, The Religions of Tibet, tłum. Geoffrey S., University of California Press, Berkeley 1980.
• Waddell L.A., 1985, Buddhism & lamaism of Tibet, Kessinger Publishing, New Delhi.

Identifiers

ISSN

1233-9717