O (nie)poprawności terminologii prawa spadkowego w polskim i niemieckim języku prawnym na przykładzie wybranych pojęć. Studium krytyczne

• Authors: Paluch Anna , Owsiński Piotr A.

Title variants

EN

On the (in)correctness of the terminology of the law of succession in the Polish and German legal languages by the example of selected terms. A critical study

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Językowy obraz świata, stanowiący warunkowany przez daną kulturę i odzwierciedlony w języku sposób percepcji świata, oraz komunikacyjna funkcja języka, stanowić mogą bazę dla dociekań, czy – i ewentualnie w jakim stopniu – dane pojęcie używane w akcie komunikacji odzwierciedla zamysł mówiącego oraz odpowiada odbiciu obrazu tegoż pojęcia w jego świadomości oraz czy owo wyrażane przez komunikującego słowo ewokuje taki sam – albo przynajmniej podobny – obraz w świadomości odbiorcy przekazywanego komunikatu. Ranga tego zagadnienia uwypukla się w szczególności w odniesieniu do języka prawnego, w ramach którego precyzja wypowiedzi powinna być podstawowym dążeniem ustawodawcy. Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy pojęcia polskiego i niemieckiego języka prawa spadkowego zawsze oddają treść, którą mają opisywać, czy też istnieją w tych językach takie słowa, które na płaszczyźnie językowej sugerują inną treść prawną, niż ta, której nośnikiem mają one być w założeniu ustawodawców. W artykule zaprezentowane zostały wyniki analizy wybranych pojęć opisujących instytucje prawa spadkowego pod kątem pełnionej przez nie funkcji referencyjnej w nawiązaniu do odzwierciedlonego w nich językowego obrazu świata.

EN

The linguistic image of the world, constituting the way of perceiving the world conditioned by a given culture and reflected in its language, and the communicative function of language, may constitute the basis for inquiries as to whether – and possibly to what extent – a given concept used in the act of communication reflects the speaker’s intention and corresponds to the reflection of an image of the concept in his/her consciousness and whether the word expressed by the communicator evokes the same – or at least a similar – image in the consciousness of the recipient of the transmitted message. The importance of this issue is emphasized in particular with regard to a legal language, where the precision of expression should be the legislator’s primary aspiration. This article is an attempt to answer the question as to whether the terms of the Polish and German language of inheritance law always reflect the content they are meant to describe, or whether there are words in these languages that on the linguistic level point to a different legal content than the one they are supposed to convey according to lawmakers. The article presents the results of the analysis of selected concepts describing the institutions of inheritance law in terms of their reference function to the linguistic worldview reflected in them.

Keywords

PL

prawo spadkowe; polski język prawny; niemiecki język prawny; językowy obraz świata

EN

inheritance law; Polish legal language; German legal language; linguistic worldview

• Publisher: Fundacja im. Aliny i Leszka Allerhandów
• Journal: Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda
• Year: 2020
• Volume: 3
• Issue: 1(5)
• Pages: 37-52

Contributors

author

Paluch Anna

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Prawa i Administracji

author

Owsiński Piotr A.

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Filologii Germańskiej

References

• Borysiak Witold, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Spadki, Tom IVA, red. Konrad Osajda, Warszawa 2019.
• Bühler Karl, Sprachtheorie: Die Darstellungsfunktion der Sprache, Jena 1934. Cassirer Ernst, Język i budowa świata przedmiotowego, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. Grzegorz Godlewski, Warszawa 2003, s. 68-76.
• Gadamer Hans-Georg, Mensch und Sprache, http://gerardnuman.nl/artikelen/ Gadamer%20-%20MENSCH%20UND%20SPRACHE%20b.pdf (dostęp: 29 stycznia 2020 r.).
• Humboldt Wilhelm von, Über die Verschiedenheit des menschlichen Sprachbaues und ihren Einfluss auf die geistige Entwickelung des Menschengeschlechts, Berlin 1836.
• Jackowski Paweł, Językowy obraz świata jako źródło nieprzetłumaczalności na przykładzie języka polskiego i niemieckiego, [w:] Świat Słowian w języku i kulturze, VII, językoznawstwo, red. Ewa Komorowska, Dorota Dziadosz, Szczecin 2006, s. 98-100.
• Kordić Ljubica, Kurzwortbildungen als Merkmal der deutschen Rechtssprache, [w:] Lingustica LIII/2, (Zwischen) Sprache und Recht/(Entre) la langue et le droit, red. Martina Ožbot, Ljubljana 2013, s. 185-197.
• Księżak Paweł, Zapis windykacyjny gospodarstwa rolnego, [w:] Z zagadnień prawa rolnego, cywilnego i samorządu terytorialnego. Księga jubileuszowa Profesora Stanisława Prutisa, red. Jerzy Bieluk, Adam Doliwa, Agnieszka Malarewicz-Jakubów, Teresa Mróz, Białystok 2012, s. 510-522.
• Lévi-Strauss Claude, Kultura i język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. Grzegorz Godlewski, Warszawa 2003, s. 21-24.
• Niedośpiał Michał, Czynności prawa spadkowego, „Acta Universitatis Wratislaviensis, Przegląd Prawa i Administracji” 1995, nr XXXIII, s. 73-90.
• Ortega y Gasset José, Mówienie jako zwyczaj społeczny, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. Grzegorz Godlewski, Warszawa 2003, s. 169-171.
• Otte Gerhard, [w:] J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen, Buch 5, Erbrecht. Einleitung zum Erbrecht. §§ 1922-1966 (Erbfolge), red. Gerhard Otte, Berlin 2008.
• Pisuliński Jerzy, Pojęcie umowy dziedziczenia w prawie prywatnym międzynarodowym oraz umowy dotyczącej spadku w rozporządzeniu spadkowym, [w:] Nowe europejskie prawo spadkowe, red. Maksymilian Pazdan, Jacek Górecki, Warszawa 2015, s. 144-167.
• Przybyłowski Kazimierz, Swoboda testowania (Dziedziczenie testamentowe według projektu Kodeksu Cywilnego PRL), [w:] Materiały dyskusyjne do Projektu Kodeksu Cywilnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, red. Jan Wasilkowski, Warszawa 1955.
• Rott-Pietrzyk Ewa, Umowa dziedziczenia - uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Rejent” 2006, nr 2, s. 162-179.
• Sacco Rodolfo, Mute Law, „The American Journal of Comparative Law” 1995, vol. 43, s. 455-467.
• Sapir Edward, Język – przewodnik po kulturze, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. Grzegorz Godlewski, Warszawa 2003, s. 77-82.
• Tersteegen Jens, Deutschland, [w:] Erbrecht in Europa, red. Rembert Süß, Bonn 2015.
• Trautmann-Voigt Sabine, Voigt Bernd, Grammatik der Körpersprache. Ein integratives Lehr- und Arbeitsbuch zum Embodiment, Stuttgart 2012.
• Wójcik Sylwester, Zoll Fryderyk, [w:] System Prawa Prywatnego, tom 10, Prawo spadkowe, red. Bogudar Kordasiewicz, Warszawa 2015.