Nazewnictwo geopolityczne wschodniej części Europy

• Authors: Wilczyński Witold J.

Title variants

EN

Geopolitical naming in the eastern part of Europe

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Najbardziej rozpowszechnionymi w literaturze popularnej i naukowej nazwami odnoszącymi się do wschodniej części Europy są wyrażenia Europa Środkowa lub Środkowo-wschodnia. Geograficzne uzasadnienie ma natomiast utrwalone w literaturze i świadomości społecznej rozróżnienie między Wschodem a Zachodem Europy. Jest ono także zgodne z realiami geopolitycznymi. W artykule przedstawione są przyczyny i konsekwencje upowszechnienia określeń sugerujących istnienie w naszej części Europy istnienie jednostki regionalnej odrębnej od Europy Wschodniej i Europy Zachodniej, wskazując na konieczność ich wyeliminowania z dyskursu naukowego. Jest to konieczne w celu zwiększenia precyzji języka geografii i geopolityki. Bez tego nie jest możliwe prawidłowego odzwierciedlanie rzeczywistości geograficznej przez te dyscypliny, co z kolei rzutuje na ich przydatność w kształtowaniu stosunków międzynarodowych.

EN

The primary tool utilized to shape and influence both social consciousness and international relations are geographical names used in textbooks and in the public debate. Their usefulness depends, among others, on how they are correct and precise. Contemporary geography does not seem to serve well international relations. This is because numerous geographical names are ambiguous and not precise. The most common names nowadays concerning the eastern part of Europe, both in scientific discourse and in colloquial language, are the expressions of Central Europe and East-Central Europe. Although they find justification neither in geographical reality nor in geopolitical conditions, they have dominated not only the media and popular publications, but also scientific literature. If the disciplines of geography and geopolitics are to be useful in foreign policy and international relations, they must reflect, with maximum precision, the geographic reality. Therefore it is necessary to restore the old distinction between East and West in the scientific discourse, which reflects best the geographical reality and geopolitical conditions of Europe.

Keywords

PL

Europa Wschodnia; Europa Środkowa; nazewnictwo geopolityczne

EN

Eastern Europe; Central Europe; geopolitical naming

• Publisher: Polskie Towarzystwo Geopolityczne
• Journal: Przegląd Geopolityczny
• Year: 2016
• Volume: 18
• Pages: 38-50

Contributors

author

Wilczyński Witold J.

References

• Agnew J., 1998, Geopolitics: Re-visioning world politics, Routledge, London.
• Aniol W., Byrnes T., Iankova E., 1997, Poland: Returning to Europe, [w:] P. Katzenstein (red.) Mitteleuropa: Between Europe and Germany, Berghahn Books, Providence, s. 39-100.
• Bojtár E., 1988, Eastern or Central Europe?, Cross Currents: A Yearbook of Central European Culture, 7, s. 253-269.
• Brechtefeld J., 1996, Mitteleuropa and German politics: 1848 to present, St. Martin’s Press, New York.
• Dutka J., 2016, Wpływ realizacji koncepcji Międzymorza na bezpieczeństwo wschodniej części Europy, Przegląd Geopolityczny, 16, s. 120-137.
• Dutka J., 2016, Geopolityczna wieża Babel, Przegląd Geopolityczny, 17, s. 9-25.
• Eberhardt P., 2004, Koncepcja granicy miedzy cywilizacją zachodniego chrześcijaństwa a bizantyńską na kontynencie europejskim, Przegląd Geograficzny, 76, 2, s. 169-188.
• Eberhardt P., 2010, Polscy prekursorzy idei zjednoczenia politycznego Europy, Przegląd Geograficzny, 82, 4, s. 509-529.
• Habsburg O. von, 1999, Die paneuropäische Idee: Eine Vision wird wirklichkeit, Amalthea, Wien.
• Hagen J., 1994, Redrawing the imagined map of Europe: the rise and fall of the “center”, Political Geography, 22, s. 489-517.
• Koneczny J., 2011, Polska między wschodem a zachodem, Dom Wydawniczy “Ostoja”, Krzeszowice.
• Konrád G., 1995, The melancholy of rebirth: Essays from post-communist Europe 1989-1994, Harcourt Brace, London.
• Kowalski M., 2013, Miejsce Polski w systemie geopolitycznym nowożytnej Europy, Prace Geograficzne, nr 242, s. 235-263.
• Kundera M., 1984, The tragedy of Central Europe, New York Review of Books, 31 (7), s. 33-38.
• Kurth J., 1995, Germany and the reemergence of Mitteleuropa, Current History, 94(595), s. 381-386.
• Legutko R., 2012, Tryumf człowieka pospolitego, Zysk i Spółka, Poznań.
• Mach Z., 1997, Heritage, dream, and anxiety: the European identity of Poles, [w:] Z. Mach, D. Niedźwiedzki (red.), European identity and enlargement, TAiWPN Universitas, Kraków.
• Małowist M., 2006, Wschód a Zachód Europy w XIII-XVI wieku, PWN, Warszawa.
• Miłosz Cz., 1989, Central European attitudes, [w:] G. Schőpflin, N. Woods (red.), In search of Central Europe, Barnes & Noble, Totowa, s. 116-124.
• Neumann I., 1996, Russia and the idea of Europe: a study in identity and international relations, Routledge, New York.
• Schőpflin G., Woods N. (red.), 1989, In search of Central Europe, Barnes & Noble, Totowa.
• Sokal A., Bricmont J., 2004, Modne bzdury: o nadużywaniu pojęć z zakresu nauk ścisłych przez postmodernistycznych intelektualistów, Prószyński i S-ka, Warszawa.
• Szporluk R., 1982, Defining “Central Europe”: power, politics, and culture, Cross Currents: A Yearbook of Central European Culture, 1, s. 30-38.
• Wasiuta O., 2016, Geneza pojęcia i zmiany podejścia do wojny hybrydowej w zachodnim dyskursie politycznym i wojskowym, Przegląd Geopolityczny, 17, s. 26-40.
• Wilczyński W., 2011, Europa: geograficzna wspólnota ducha, Pressje, XXVI-XXVII, s. 20-31.
• Wilczyński W., 2014, Geopolitical naming and metageography in the east of Europe, European Journal of Geopolitics, 2, s. 79-123.
• Wilczyński W., 2015, Zmierzch Europy – demograficzne konsekwencje przemian cywilizacyjnych, [w:] T.Z. Leszczyński (red.) Bezpieczeństwo Europy. Uwarunkowania społeczne, Polskie Towarzystwo Geopolityczne, Kraków, s. 15-36.
• Witecka M.S., 2011, Zagrożenia asymetryczne a technologie informacyjne, Zeszyt Problemowy, Towarzystwo Wiedzy Obronnej, nr 4, s. 5-66.
• Wolff L., 1994, Inventing Eastern Europe: the map of civilization on the mind of the enlightenment, Stanford University Press, Stanford.
• Żebrowski A., 2015, Walka informacyjna wsparciem terroryzmu islamskiego (wybrane aspekty), Przegląd Geopolityczny, tom 15, s. 101-119.