Stefan Łysik SVD (1908-1978) etnolog i lingwista

• Authors: Michałek Adam

Title variants

EN

Stefan Łysik SVD (1908-1978) an Ethnologist and Linguist

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przybliża postać ks. Stefana Łysika SVD (1908-1978) etnologa i lingwisty. Otrzymawszy solidną formację zakonno-misyjną (1926--1936) w Zgromadzeniu Słowa Bożego (Rybnik, Górna Grupa, Sankt Gabriel), ks. Łysik odegrał w okresie PRL istotną rolę w odbudowie Polskiej Prowincji SVD. Jako administrator dóbr kościelnych, duszpasterz, wykładowca oraz prekursor badań etnologiczno-lingwistycznych Opolskiego i Dolnego Śląska oraz Ziemi Lubuskiej naznaczył swym entuzjazmem diecezjalne i zakonne struktury Kościoła w Polsce. Szczególną uwagę poświęcił badaniom dawnego hutnictwa żelaza oraz gwary śląskiej i zwyczajów ludowych w rodzinnej miejscowości Boruszowiec-Hanusek (pow. Tarnowskie Góry). Należał do Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, współpracował z Polskim Atlasem Etnograficznym oraz Małym Atlasem Gwar Polskich. Zwieńczeniem działalności naukowej ks. Stefana Łysika SVD były przyznane mu w 1974 roku przez Ministerstwo Kultury i Sztuki oraz Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach wysokie odznaczenia państwowe.

EN

The article introduces Fr. Stefan Łysik SVD (1908-1978), an ethnologist and linguist. Having received a solid religious and missionary formation (1926-1936) in the Society of the Divine Word (Rybnik, Górna Grupa, Sankt Gabriel), Łysik played an important role in the rebuilding of the Polish SVD Province during the “People’s Republic of Poland” period. As an administrator of church property, a priest, lecturer and a pioneer of ethnological and linguistic research in Opole Silesia, Lower Silesia and the Lubuskie Region, he marked the diocesan and monastic structures of the Church in Poland with his enthusiasm. He devoted particular attention to the research of the old iron metallurgy, Silesian dialect and folk customs in his home town of Boruszowiec-Hanusek (Tarnowskie Góry district). He belonged to the Polish Ethnological Society, collaborated with the Polish Ethnographic Atlas and the Small Atlas of Polish Dialects. The culmination of the scientific activity of Fr. Stefan Łysik SVD were high state decorations awarded to him in 1974 by the Ministry of Culture and Art and the Presidium of the Voivodeship National Council in Katowice.

Keywords

PL

Stefan Łysik SVD; Zgromadzenie Słowa Bożego; Dom Misyjny w Sankt Gabriel; Dom Misyjny w Górnej Grupie; Instytut Anthropos; hutnictwo na Śląsku; badania nad gwarą śląską

EN

Stefan Łysik SVD; Society of the Divine Word; Mission House in Sankt Gabriel; Mission House in Górna Grupa; Anthropos Institute; metallurgy in Silesia; studies of the Silesian dialect

• Publisher: Verbinum / Wydawnictwo Księży Werbistów
• Journal: Nurt SVD
• Year: 2021
• Issue: 2
• Pages: 79-93

Dates

published

2021-12-31

Contributors

author

Michałek Adam

References

• Arlik J., 1982, Polska Prowincja Zgromadzenia Słowa Bożego. Zarys dziejów, w: Malek R. (red.), Werbiści w Polsce, Pieniężno, s. 13-20.
• Arlik J., 1983, Łysik Stefan (1908-1978), werbista, etnograf, redaktor, w: Grzebień L. (red.), Słownik polskich teologów katolickich 1918-1981, Warszawa, s. 386-387.
• Arlik J., Śp. O. Stefan Łysik SVD, mps, Archiwum Polskiej Prowincji SVD, Teczka osobowa o. S. Łysika, s. 1.
• Bornemann F., 1988, Historia naszego Zgromadzenia, tłum. Gosieniecki F. i in., Analecta SVD, t. 54, Pieniężno, s. 89-98.
• Bornemann F., 1996, Arnold Janssen założyciel dzieła misyjnego ze Steylu 1837-1909, tłum. Mokrzycki J., Pieczykolan J., Tyczka J., Warszawa.
• Górski J., 2019, Wstęp, w: Połomski M. (red.), Stefan Łysik SVD (1908-1978) etnolog, lingwista w służbie Słowa Bożego, Verbinum, Górna Grupa, s. 9.
• Instytut Śląski w Katowicach, Seria IV, Komunikat nr 1, Pięć lat pracy Instytutu Śląskiego [on-line], http://sbc.org.pl/Content/158944/ii2442-1939-01-0001.pdf [dostęp: 4.02.2019].
• Konstytucje i Dyrektorium Zgromadzenia Słowa Bożego, 1968, Nemi-Rzym.
• Kowalczyk J.R., Języki, dialekty, gwary Polski [on-line], https://culture.pl/pl/artykul/jezyki-dialekty-gwary-polski [dostęp: 13.12.2021].
• Łysik S., 1936, recenzja, Konieczny F. (1886-1944), Modlitwa u ludów pierwotnych. Studium historyczno-religijne, (Tow. Biblioteka Religijna im. ks. abp. Bilczewskiego, Lwów 1934, 405 s.), Anthropos, t. 31, s. 639.
• Łysik S., 1946, Nysa, miasto biskupie dawniej i dziś, w: Kalendarz Katolicki Śląska Opolskiego na Rok Pański 1947, Opole, s. 34-37.
• Łysik S., 1949, Powstańcy węgierscy na Śląsku 100-lat temu (o ich ucieczce przez Ziemię Nyską), Nowiny Nyskie, t. 33, nr 23, s. 3.
• Łysik S., 1950, Groby biskupów wrocławskich w Nysie, Wiadomości Urzędowe Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego, t. 5, nr 29, s. 29-30.
• Łysik S., 1972, Odpowiedź na list (ankietę) Komitetu Obchodów 50-lecia I Liceum w Rybniku, Świerklaniec 28.04.1972, mps, APPSVD, Teczka osobowa o. S. Łysika, s. 1.
• Łysik S., 1973, Moje terenowe prace naukowo-badawcze w latach 1942-1970, Nurt SVD, t. 14, nr 1, s. 70.
• Łysik S., 1975, Jeszcze w sprawie śląskich nazw miejscowych, Język Polski, t. 55, nr 4, s. 312.
• Łysik S., 1982, Działalność wydawnicza Księży Werbistów w okresie międzywojennym (1919-1939), w: Malek R. (red.), Werbiści w Polsce, Pieniężno, s. 117-119.
• Łysik S., 2016, Krótki zarys historii parafii Wielowieś, powiat Gliwice (Na podstawie publikowanych i niepublikowanych źródeł historycznych), Pracownia Edytorska „Calamus”, Piastów [on-line], https://docplayer.pl/30157570-Ks-stefan-lysik-svd-krotki-zarys-historii-parafii-wielowies-powiat-gliwice-tytul-oryginalu4.html [dostęp: 7.01.22].
• Łysik S., Pamiętnik wojenny 1942-1945, rkps, APPSVD, Teczka osobowa o. S. Łysika, s. 24-25.
• Malek R. (red.), 1982, Werbiści w Polsce, Pieniężno, s. 51-52.
• Olszar H., 2019, Badania ks. Stefana Łysika SVD nad początkami przemysłu w Dolinie Małej Panwi, w: Połomski M. (red.), Stefan Łysik SVD (1908-1978) etnolog, lingwista w służbie Słowa Bożego, Verbinum, Górna Grupa, s. 51-66.
• Pater M., 1996, Łysik Stefan SVD (1908-1978), etnolog, badacz kultury ludowej na Śląsku, nauczyciel gimnazjalny, w: Pater M. (red.), Słownik biograficzny katolickiego duchowieństwa śląskiego XIX i XX wieku, Katowice, s. 249.
• Pawlik J.J., 2019, Instytut Anthropos platformą naukowych badań misjonarzy, w: Połomski M. (red.), Stefan Łysik SVD (1908-1978) etnolog, lingwista w służbie Słowa Bożego, Verbinum, Górna Grupa, s. 25-50.
• Suszyński M., 2006, Życie i dzieło o. Stefana Łysika SVD (1908-1978), praca mgr. napisana pod kier. ks. dr. Andrzeja Miotka SVD, Wydział Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, s. 4.
• Śliwka E., 1986, Formacja intelektualna, działalność dydaktyczno-naukowa i wydawnicza werbistów polskich (1919-1982), Pieniężno, 498 s. Węcławik J., 1982, Ojciec Stefan Łysik (1908-1978), w: R. Malek (red.), Werbiści w Polsce, Pieniężno, s. 82-84.
• Wrzosek A. (red.), 1945, Skorowidz gmin Śląska Dolnego i Opolskiego z niemieckimi i polskimi nazwami miejscowości, Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, Katowice, 50 s.
• Zawiadomienie o święceniach kapłańskich S. Łysika, Archiwum Polskiej Prowincji SVD, Teczka osobowa, o. S. Łysika.

Identifiers

ISSN

1233-9717