A Queer Approach to the Classical Myth of Phaedra in Music

• Authors: Federica Marsico

Title variants

PL

Mit o Fedrze w muzyce a teoria queer

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Three musical adaptations of the myth of Phaedra, in which the wife of King Theseus of Athens desperately falls in love with her stepson Hippolytus, were composed in the second half of the twentieth century by three homosexual composers: the dramatic cantata Phaedra for mezzosoprano and small orchestra (1976) by Benjamin Britten (1913-1976) after a text by the American poet Robert Lowell, the opera Le Racine: pianobar pour Phèdre (1980) by Sylvano Bussotti (1931-) after a libretto drafted by the composer himself and consisting of a prologue, three acts, and an intermezzo, and, last but not least, the two-act concert opera Phaedra (2007) by Hans Werner Henze (1926-2012) after a libretto by the German poet Christian Lehnert. The aim of this paper is to prove that the three homosexual composers chose a myth about an incestuous—and thus censored—love in order to represent homoerotic desire, labelled as deviant by the coeval heteronormative society and hence condemned by it. The study sheds light on the aspects of the most famous literary elaborations that affect gay sensibility, and on how the three composers experienced their homosexuality and gave utterance to it in their other works. The analysis of the three works at issue demonstrates that the discourse about gayness takes shape through the interplay of numerous aspects. The elaboration of the literary sources, the organization of the libretto, the characters’ definition, and the mise-en-scène, together with the music, put the myth into that perspective.

PL

Trzy adaptacje mitu o Fedrze – żonie króla Aten Tezeusza, która fatalnie zakochuje się w swoim pasierbie Hipolicie – zostały skomponowane w drugiej połowie XX wieku przez trzech kompozytorów homoseksualistów. Były to: kantata dramatyczna Fedra na mezzosopran i małą orkiestrę (1976) Benjamina Brittena (1913-1976) do tekstu amerykańskiego poety Roberta Lowella; następnie opera Le Racine: pianobar pour Phèdre (1980) Sylvano Bussottiego (ur. 1931) do libretta naszkicowanego przez samego kompozytora i składającego się z prologu, trzech aktów i intermezza, oraz dwuaktowa opera koncertowa Phaedra (2007) Hansa Wenera Henzego (1926-2012) do libretta niemieckiego poety Christiana Lehnerta. Celem tego artykułu jest udowodnienie, że trzech homoseksualnych kompozytorów wybrało mit o kazirodczej – a przez to zakazanej – miłości, aby ukazać homoerotyczne pragnienie uznawane przez współczesne im społeczeństwo heteronormatywne za zwyrodniałe i przez to potępiane. Niniejsza praca rzuca światło na ukazane w najsłynniejszych literackich opracowaniach aspekty wpływające na wrażliwość gejów, oraz wykazuje, jak trzech twórców pojmowało swoją seksualność i wyrażało ją w swoich kompozycjach. Analiza trzech utworów pod tym względem wykazuje, że dyskurs o homoseksualizmie kształtuje się poprzez wzajemne oddziaływanie na siebie różnych aspektów dzieła, które obejmują opracowywanie źródeł literackich, uporządkowanie libretta, charakterystykę bohaterów czy inscenizację dzieła, które wraz z muzyką składają się na jego określoną interpretację.

Keywords

EN

Benjamin Britten; Sylvano Bussotti; Hans Werner Henze; homosexuality; myth of Phaedra

PL

Benjamin Britten; Sylvano Bussotti; Hans Werner Henze homoseksualizm; mit o Fedrze

• Publisher: Uniwersytet Jagielloński. Koło Naukowe Studentów Muzykologii UJ
• Journal: Kwartalnik Młodych Muzykologów UJ
• Year: 2017
• Issue: 3(34)
• Pages: 7-28

Dates

online

2017-12-07

Contributors

author

Federica Marsico

• University of Pavia

References

• Attinello P., Osmond-Smith D., Gay Darmstadt. Flamboyance and rigour at the summer courses for new music, “Contemporary Music Review” xxvi (2007), 1, pp. 105-114.
• Barthes R., Sur Racine, Paris 1963.
• Bettini M., L’incesto di Fedra e il corto circuito della consanguineità, “Dioniso” (2002), 1, pp. 88-99.
• Borghetti V., Fedra. La Grecia modernista di d’Annunzio e di Pizzetti, in: Sandrini G., Natale M. (eds)., Gli antichi dei moderni. Dodici letture da Leopardi a Zanzotto, Verona 2010, pp. 139-168.
• Brett P., Are you musical? Is it queer to be queer? Philip Brett charts the rise of gay and lesbian musicology, “The Musical Times” ciiiv (1994), 1816, pp. 370-376.
• Brett P., Britten and Grimes, “The Musical Times” cxviii (1977), 1618, pp. 955-1000.
• Brett P., Music and Sexuality in Britten. Selected Essays, Berkeley-Los Angeles-London 2006.
• Brett P., Musicality, essentialism, and the closet, in: Brett P., Wood E., Thomas G. C. (eds.), Queering the Pitch. The New Gay and Lesbian Musicology, 2nd ed., New York 2006, pp. 9-26.
• Brett P., Piano four hands. Schubert and the performance of gay male desire, “19th-Century Music” xii (1997), 2, pp. 149-176.
• Brett P., Wood E., Thomas G. C. (eds.), Queering the Pitch. The New Gay and Lesbian Musicology, 2nd ed., New York 2006.
• Bridcut J., Britten’s Children, London 2006.
• Britten B., Phaedra. Dramatic Cantata for Mezzo-Soprano and Small Orchestra Op. 93. Words from a Verse Translation of Racine’s Phèdre by Robert Lowell (score), London 1992.
• Bussotti S., La Passion selon Sade. Mystère de chambre avec Tableaux vivants, précédé de Solo avec un couple Rara et suivi une autre Phrase à trois (score), Milano 1966.
• Butler J., Bodies That Matter. On the Discursive Limits of “Sex”, New York 1993.
• Butler J., Gender Trouble. Feminism and the Subversion of Identity, New York 1990.
• Carpanelli F., Frammenti tragici. Euripide e l’incesto, in: Guidorizzi G. (ed.), Legami di sangue, legami proibiti. Sguardi interdisciplinari sull’incesto, Roma 2007, pp. 31-52.
• Dalla Valle D., Il mito cristianizzato. Fedra/Ippolito e Edipo nel teatro francese del Seicento, Bern 2006.
• Dalla Valle D., Classicità della Phèdre di Racine, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 241-254.
• Daolmi D., Henze ovvero della coerenza (interview with the composer), “Babilonia” 89 (1991), pp. 42-44.
• Daolmi D., Senici E., “L’omosessualità è un modo di cantare”. I contributi queer all’indagine sull’opera in musica, “Il Saggiatore musicale” vii (2000), 1, pp. 137-178.
• De Lauretis T., Queer Theory. Lesbian and Gay Sexualities. An Introduction, “Differences” iii (1991), 2, pp. iii-xviii.
• De Sanctis F., La Fedra di Racine, in: Contini G. (ed.), Scelta di scritti critici e ricordi, Torino 1969, pp. 71-91.
• Di Benedetto V., Euripide. Teatro e società, Torino 1992.
• Fusini N., La Luminosa. Genealogia di Fedra, Milano 1990.
• Giancotti F., Poesia e filosofia in Seneca tragico. La Fedra, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 143-212.
• Goretti G., Giartosio T., La città e l’isola. Omosessuali al confino nell’Italia fascista, Roma 2006.
• Guglielminetti M., La Fedra di d’Annunzio, e altre Fedre, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 33-54.
• Harris E. T., Handel as Orpheus. Voice and Desire in the Chamber Cantatas, Cambridge MA 2001.
• Henze H. W., Die Schwierigkeit, ein bundesdeutscher Komponist zu sein. Neue Musik zwischen Isolierung und Engagement (interview with H. Kolland), in: Henze H. W., Musik und Politik. Schriften und Gespräche 1955-1984, new ed., München 1984, pp. 300-331: 323.
• Henze H. W., Reiselieder mit böhmischen Quinten. Autobiographische Mitteilungen 1926-1995, Frankfurt am Main 1996.
• Hubbs N., The Queer Composition of America’s Sound. Gay Modernists, American Music, and National Identity, Berkeley 2004.
• Kallberg J., Chopin at the Boundaries. Sex, History, and Musical Genre, Cambridge-London 1996.
• Kildea P., Benjamin Britten. A Life in the Twentieth Century, London 2013.
• Kosofsky Sedgwick E., Epistemology of the Closet, Berkeley 1990.
• Kramer L., Franz Schubert. Sexuality, Subjectivity, Song, Cambridge 1998.
• Kramer L. (ed.), “19th-Century Music” xvii (1993), 1: Schubert. Music, Sexuality, Culture.
• Labé L., OEuvres complètes, ed. by E. Giudici, Genève 1981.
• Longo O., Ippolito e Fedra fra parola e silenzio, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 79-96.
• Lowell R., Racine’s Phèdre. Phaedra, Faber 1961.
• Marsico F., Il conflitto fra sogno e realtà in Der Prinz von Homburg di Hans Werner Henze, in: Amendola N., Sciommeri G. (eds.), Conflitti, vol. 2: Arte, Musica, Pensiero, Società, Roma 2017, pp. 137-147.
• Marsico F., Una lettura queer del mito di Fedra. Gli adattamenti di Britten, Bussotti e Henze, PhD dissertation, University of Pavia 2016.
• Marsico F., Boulevard Solitude di Hans Werner Henze. Una lettura intertestuale del libretto, “Rassegna musicale Curci” lxvii (2014), 3, pp. 37-43.
• Marsico F., Il poeta e la sua elegia del desiderio inappagato, “La Fenice prima dell’opera” (season 2013-2014), 4, pp. 11-30.
• Mattiacci S., Da Apuleio all’Aegritudo Perdicae. Nuove metamorfosi del tema di Fedra, in: Degl’Innocenti Pierini R., Lambardi N., Magnelli E. et al. (eds.), Fedra. Versioni e riscritture di un mito classico. Atti del convegno AICC (Firenze, 2-3 aprile 2003), Firenze 2007, pp. 131-156.
• McClary S., Feminine Endings. Music, Gender and Sexuality, 2nd ed., Minneapolis-London 2002.
• Mitchell D., Reed P. (eds.), Letters from a Life. The Selected Letters of Benjamin Britten 1913-1976, vol. 2, London 1998.
• Nuzzo G., La Dea Bianca e il Cacciatore. Fedra tra Seneca e d’Annunzio, in: Blancato M., Nuzzo G. (eds.), La tragedia romana. Modelli, forme, ideologia, fortuna, Palermo 2007, pp. 77-107.
• Orlando F., Due letture freudiane. Fedra e Il misantropo, Torino 1990.
• Paduano G., Ippolito. La rivelazione dell’eros, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 55-77.
• Raboni G., Lo statuto della reticenza, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 257-261.
• Réage P., Histoire d’O, preface by J. Paulhan, Paris 1954.
• Rosati G., Forma elegiaca di un simbolo letterario. La Fedra di Ovidio, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 113-131.
• Scarcella A. M., Gli amori di Fedra fra tragedia e romanzo, in: Uglione R. (ed.), Atti delle Giornate di studio su Fedra (Torino, 7-9 maggio 1984), Torino 1985, pp. 213-236.
• Scarlini L. (ed.), Corpi da musica. Vita e teatro di Sylvano Bussotti, Firenze 2010.
• Schwartz M. (ed.), Homosexuelle im Nationalsozialismus. Neue Forschungsperspektiven zu Lebenssituationen von lesbischen, schwulen, bi-, trans- und intersexuellen Menschen 1933 bis 1945, München 2014.
• Snell B., Die Entdeckung des Geistes. Studien zur Entstehung des europäischen Denkens bei den Griechen, 4th ed., Göttingen 1975.
• Solie R. A. (ed.), Musicology and Difference. Gender and Sexuality in Music Scholarship, Berkeley-Los Angeles-London 1993.
• Solomon M., Franz Schubert and the peacocks of Benvenuto Cellini, “19th-Century Music” xii (1989), 3, pp. 193-206.
• Spitzer L., Linguistics and Literary History. Essays in Stylistics, 2nd ed., Princeton 1967.
• Starobinski J., L’oeil vivant. Corneille, Racine, La Bruyère, Rousseau, Stendhal, Paris 1999.
• Vernant J.-P., Vidal-Naquet P., Mythe et tragédie deux,Paris 1986.
• Vernant J.-P., Vidal-Naquet P., Mythe et tragédie en Grèce ancienne, Paris 1972.
• Weeks J., Coming Out. Homosexual Politics in Britain from the Nineteenth Century to the Present, London-New York 1990.
• Whitesell L., Britten’s dubious trysts, “Journal of the American Musicological Society” (2003), 66, pp. 637-694.

Identifiers

ISSN

2353-7094