Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2018 | 13 | 3(49) | 111-125

Article title

Rozważania nad rolą zabawek w kształtowaniu zachowań prospołecznych we wczesnym dzieciństwie – kontekst edukacyjny

Authors

Content

Title variants

EN
Deliberations on the Role of Toys in Shaping Prosocial Behaviour in Early Childhood - Educational Framework

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Tematem artykułu są rozważania o roli zabawek w kształtowaniu zachowań prospołecznych we wczesnym dzieciństwie. Autorka postawiła sobie za cel ukazanie znaczącej roli zabawek oraz zabawy w procesie rozwijania zachowań prospołecznych oraz tworzenia warunków stymulujących rozwój kompetencji społecznych we wczesnym dzieciństwie. Konieczność właściwego reagowania na złożone, często skomplikowane sytuacje społeczne, stanowi poważne wyzwanie dla dzieci, zatem badanie i rozwijanie umiejętności prospołecznych w ramach edukacji przedszkolnej wydaje się szczególnie istotne. Tekst ma charakter teoretyczny i stanowi wprowadzenie do szerszych rozważań. W pierwszej części artykułu dokonano objaśnień terminologicznych związanych z pojęciem „zabawka” i na potrzeby niniejszego tekstu przyjęto jedną definicję. Następnie przedstawiono sytuację zabawy oraz funkcje zabawek w świetle koncepcji rozwoju społecznego, wraz z omówieniem poszczególnych etapów zabawy. Zaprezentowano też pojęcie kompetencji społecznych w kontekście podjętej problematyki, ukazując zawiązek pomiędzy zabawą i zabawkami a nabywaniem umiejętności prospołecznych, takich jak: dzielenie się, współdziałanie, empatyzowanie z innymi, okazywanie troski. Wskazano również na poznawcze i emocjonalne determinanty zachowań prospołecznych, uwzględniając takie zagadnienia, jak teoria umysłu oraz empatia. Na koniec nawiązano do badań naukowych prezentujących koncepcję dzielenia się zabawkami jako przykładu zachowań prospołecznych.
EN
The presented article focuses on the role of toys in shaping prosocial behavior in early childhood. The discussion of the topic begins with the explanation of the term “toy”, and the adoption of one particular definition for the purposes of this text. The, the article presents the situation of play and the functions of toys in the concept of social development, together with the discussion of various stages of play. The next part includes the definition of social competences in the context of undertaken considerations. It presents the relationship between play and toys and the acquisition of prosocial skills such as: sharing, cooperation, empathizing with others, showing care, etc. Cognitive and emotional determinants of prosocial behavior are also considered, including such issues as theory of mind and empathy. At the end, the article presents some scientific research that includes the concept of sharing toys as an example of prosocial behavior. The purpose of this article is to show the significant role of toys and play in the process of developing prosocial behavior and creating conditions that stimulate the development of social competences in early childhood. The importance of giving proper response to complex, often complicated social situations is a serious challenge for children, so studying and developing prosocial skills within preschool education seems particularly important. This text is of a theoretical nature, and it is a kind of introduction to further deliberations.

Contributors

References

  • Baron-Cohen S., Tager-Flusberg H., Cohen D., Understanding Other Minds: Perspectives From Developmental Cognitive Neuroscience, University Press, Oxford 2000.
  • Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, tłum. A. Wojciechowski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2004.
  • Białecka-Pikul M., Co dzieci wiedzą o myśleniu, Wydawnictwo UJ, Kraków 2002.
  • Białecka-Pikul M., Wczesne dzieciństwo, [w:] Psychologia rozwoju człowieka, red. J. Trempała, PWN, Warszawa 2011.
  • Bilewicz-Kuźnia B., Przystosowanie psychospołeczne i współpraca rówieśnicza dzieci działających w małych grupach, [w:] Kompetencje kluczowe dzieci i młodzieży. Teoria i badania, red. J. Uszyńska-Jarmoc, M. Bilewicz, Wydawnictwo Żak, Warszawa 2015.
  • Blake P.R., Harris P.L., Children’s Understanding of Ownership Transfers, „Cognitive Development”, 2009, nr 24.
  • Brzezińska A., Appelt K., Zabawki we wczesnym dzieciństwie, „Wychowanie w Przedszkolu”, 2012, nr 7.
  • Brzezińska A., Czub M., Piotrowski K., Małe dziecko. Jakie jest? Jak możemy wspierać jego rozwój?, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2013.
  • Bujak J., Zabawki w Europie. Zarys dziejów – rozwój zainteresowań, Wydawnictwo UJ, Kraków 1988.
  • Chernyak N., Kushnir T., Giving Preschoolers Choice Increases Sharing Bahavior, „Psychological Science”, 2013, vol. 24, nr 10.
  • Eisenberg N., Fabes R.A., Emotion, Regulation and The Development of Social Competence, [w:] Emotion and Social Behavior, Newbury Park 1992, s. 119–150, [za:] M. Kielar-Turska, Średnie dzieciństwo – wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka, red. J. Trempała, PWN, Warszawa 2011.
  • Fabes R. A., Eisenberg N., Nyman M., Michaelieu Q., Young Children’s Appraisal of Others’ Spontaneous Emotional Reactions, „Developmental Psychology”, 1991, nr 27.
  • Hoffman M.L., Empatia i rozwój moralny, tłum. O. Waśkiewicz, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.
  • Hurlock E.B., Rozwój dziecka, tłum. B. Rosemann, PWN, Warszawa 1985.
  • Kielar-Turska M., Średnie dzieciństwo – wiek przedszkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka, red. J. Trempała, PWN, Warszawa 2011.
  • Kielar-Turska M., Zabawy i zabawki w ujęciu ontogenetycznym, „Wychowanie w Przedszkolu”, 2001, nr 10.
  • Kowolik P., Kształcąca i wychowująca funkcja zabawek: zarys problemu, „Nauczyciel i Szkoła”, 2005, vol. 28–29, nr 3–4.
  • Matejczuk J., Rozwój dziecka. Wiek przedszkolny, [w:] Niezbędnik Dobrego Nauczyciela, t. 2, red. A. Brzezińska, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 2014.
  • Rochat P., Possession and Morality in Early Development, „New Directions in Child and Adolescent Development”, 2011, nr 132.
  • Schaffer H.R., Rozwój społeczny, dzieciństwo i młodość, tłum. M. Białecka-Pikul, Wydawnictwo UJ, Kraków 2006.
  • Smogorzewska J., Szumski G., Rozwijanie kompetencji społecznych dzieci przedszkolnych. Teoria, metodyka, efekty, PWN, Warszawa 2015.
  • Smykowski S., Wiek przedszkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, red. A. Brzezińska, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
  • Turner J., Helms D., Rozwój człowieka, tłum. J. Mańk-Kowalska, WSiP, Warszawa 1999.
  • Vasta R., Haith M., Miller S.A., Psychologia dziecka, tłum. E. Czerniawska, WSiP, Warszawa 2004.
  • Wellman H.M., Cross D., Watson J., Meta-analysis of Theory-of-Mind Development. The Truth about False Belief, „Child Development”, 2001, vol. 72, nr 3.
  • Wygotski L.S., Zabawa i jej rola w rozwoju psychicznym dziecka, [w:] Dziecko w zabawie i świecie języka, red. A. Brzezińska, T. Czub, G. Lutomski, B. Smykowski, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 1995.
  • Zięzio R., Wokół naczelnej zasady funkcjonalnej w zachowaniach ludycznych, „Zabawy i Zabawki”, 1997, nr 3.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-19bd2913-c83b-4a7d-9c40-0ce747bc2690
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.